طبق آمار اداره سرشماری ایالات متحده، حدود 72 میلیون پدر در سراسر کشور وجود دارد. 29 میلیون از آنها نیز پدربزرگ هستند. به علاوه، در سال 2020، تخمین زده می‌شود که 70 درصد از کودکان ایالات متحده با دو والدین، حدود 20 درصد فقط با مادر، حدود 5 درصد فقط با پدر و 5 درصد بدون پدر و مادر زندگی می کنند.

از لحاظ تاریخی، مادران بیشتر از پدران در تربیت کودکان مورد توجه قرار گرفته اند و اغلب به عنوان مراقبان اصلی کودکان شناخته می شوند، در حالی که پدران به عنوان همبازی شناخته می شوند.  با این حال، در بسیاری از کشورها، نقش‌های جنسیتی در طول زمان عادلانه‌تر شده‌اند، و اکنون تحقیقات نشان می‌دهد که پدران نقش‌های مهمی در رشد  و تربیت کودک دارند .

تعریف پدر و مسئولیت‌ها، اولویت‌ها و وظایف او

تعریف پدر و نقش او نه تنها از نسلی به نسل دیگر، بلکه از پدری به پدر دیگر متفاوت است. در قدیم بیشتر مفهوم پدر زیستی (پدر بیولوژی) مطرح بود، اما امروزه بر نقش و رفتارهای پدران به عنوان پدری کردن اشاره می شود. نقش پدران قطعاً در طول زمان تغییر کرده است. جایی که دهه‌ها پیش، پدران کمتر درگیر کارهای خانه بودند و اساساً از طریق کار به خانواده کمک می‌کردند، اکنون خانوارها به احتمال زیاد دو والدین شاغل دارند و نیاز به تقسیم کار بیشتری در خانواده دارند. پدران علاوه بر انجام کارهای بیشتر تربیتی مانند تعویض پوشک و شیر دادن با شیشه، نقش حمایت عاطفی را نیز بر عهده گرفته اند. با این حال، تغییرات در این نقش های جنسیتی سنتی می تواند برای برخی از پدران چالش برانگیز باشد. شکستن هنجارهای قدیمی‌تر می‌تواند باعث استرس برای پدرانی شود که ممکن است علیرغم تمایل شدیدشان برای مشارکت بیشتر در تربیت همچنان پایبند اجرای نقش سنتی خود در خانواده هستند. کشورهایی مانند نروژ و سوئد تلاش می‌کنند تا با ارائه مرخصی زایمان به پدر و مادر، والدین را به طور مساوی در امر مراقبت مشارکت دهند.

نقش پدر در رشد عاطفی کودک

پدر نقش بسیار مهمی در رشد عاطفی و روانشناختی کودکان دارد، بصورتیکه این نقش می تواند حتی قبل از تولد فرزندشان آغاز شود. برای مثال در دوران بارداری پدران می توانند برای حمایت از  همسر در معاینات پزشکی و بحث در مورد برنامه زایمان شرکت کنند  و درباره  شیوه های فرزندپروری قبل از تولد نوزاد جدید با هم گفتگو داشته باشند. همچنین می توانند در مورد رشد هفتگی کودک خود و آنچه همسر باردار هفته به هفته تجربه می کند، مطالعه کنند. در حالی که بسیاری از این اقدامات ممکن است کوچک به نظر برسند، اما می‌توانند به ایجاد پیوندی بین والدین کمک کنند که پس از آمدن کودک به ارتباط بهتر آنها و همچنین با کودک منجر می گردد. وقت گذاشتن در اوایل بارداری برای ایجاد اعتماد با شریک زندگی خود و تمرکز بر رابطه شما ممکن است تعارضات را کاهش دهد و بعداً باعث بهبود دلبستگی فرزندتان به شما شود.

کودکان از سنین پایین شروع به جستجوی ثبات و ایجاد اعتماد با والدین خود می کنند. رابطه با پدرها یکی از اولین دلبستگی هایی هستند که کودکان خردسال تجربه می کنند. با نشان دادن اینکه برای فرزندتان دردسترس و قابل اعتماد هستید، آنها می توانند شروع به ایجاد دلبستگی هایی با شما کنند که تا بزرگسالی آنها ادامه خواهد داشت. ایجاد این اعتماد در اوایل زندگی آنها همچنین می تواند بر نحوه درک آنها از جهان و نحوه برخورد آنها با سایر افراد تأثیر بگذارد. دلبستگی اولیه به شکل گیری پایه ای برای روابط آینده در زندگی کودک کمک می کند و از طریق اولین روابط خود، کودکان یاد می گیرند که می توانند به دیگران اعتماد کنند. وقتی پدری در زندگی کودک فعال است، و رابطه ای سالم با او دارد آن کودک با هویت مثبت‌تر و عزت نفس بیشتری بزرگ می‌شود. برعکس، وقتی پدری غایب است ، اثر معکوس رخ می‌دهد.

الگوبرداری فرزندان

یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های پدر این است که الگوی خوبی برای فرزندان باشد تا آنها بتوانند ویژگی‌ها و اعمال مثبت را از پدر خود الگوبرداری کنند. تحقیقات نشان میدهد کودکان از سنین کم شروع به کپی و تقلید از اعمالی می کنند که در اطراف خود می بینند. برای مثال اگر ببینند که وقتی زمین می افتند، اطرافیان با همدلی واکنش نشان می دهند، یاد می گیرند که به دیگران همدلی نشان دهند. اگر ببینند که شما اغلب با عصبانیت پاسخ می دهید، یاد می گیرند که در مواجهه با موقعیت های ناامیدکننده، بیشتر با عصبانیت واکنش نشان دهند.

سخن آخر

داشتن ارتباط رضایت بخش در زندگی زناشویی، حل کردن تعارضات و هماهنگی بین زوجین می تواند بصورت معناداری در کیفیت فرزندپروری زوجین تاثیرگذار باشد. در این میان نباید اهمیت نقش پدران را در این زمینه فراموش کرد.

دکتر ساره بهزادی پور