شواهد نشان می‌دهد که مصرف بالای شکر با خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.مدیریت مصرف شکر در دوران ابتدایی زندگی می‌تواند به کاهش خطر مرتبط کمک کند.

بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که می‌تواند توانایی تفکر، یادآوری و انجام فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری شایع‌ترین نوع بیماری زوال عقل در افراد مسن است، اما نشانگرهای بیولوژیکی آلزایمر ممکن است در سنین 30 سالگی شروع به تشکیل گردند.

پژوهشگران ارتباطی بین شکر و بروز بیماری آلزایمر کشف کرده‌اند. این ارتباط همچنین برای سطوح بالای قند خون مرتبط با دیابت نیز صحت دارد.

میزان مصرف شکر ممکن است بر خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و یا سرعت ظهور علائم تأثیر بگذارد. با این حال، در برخی موارد، مقدار کمی شکر ممکن است به افرادی که با بیماری آلزایمر زندگی می‌کنند، کمک کند.

در ادامه، آنچه باید درباره کاهش خطر بدانید را شرح می‌دهیم.

آیا شکر خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهد؟

مصرف بالای شکر و سطوح بالای قند خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر یا سایر انواع زوال عقل را افزایش دهد. یکی از دلایل این امر این است که مصرف زیاد شکر می‌تواند منجر به التهاب شود، که ممکن است به بروز بیماری‌های مزمن، از جمله بیماری‌های زوال عقل مانند آلزایمر، منجر شود. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که بین سطوح بالای شکر و بیماری آلزایمر رابطه‌ای وجود دارد.

یک مطالعه انجام شده در سال 2022 با مشارکت 37,689 نفر، ارتباطی بین مصرف بالای شکر و افزایش خطر آلزایمر در زنان نشان داد. بیشترین افزایش خطر در افرادی که حدود 10 گرم (2.4 قاشق چایخوری) شکر در روز مصرف می‌کردند، مشاهده شد. شیر و محصولات لبنی که شامل لاکتوز هستند، ارتباط قوی‌تری با آلزایمر نسبت به سایر انواع شکرها دارند.

سطوح بالای قند خون ناشی از دیابت نیز یک عامل خطر برای بروز بیماری آلزایمر است، چرا که می‌تواند رشد لکه‌های آمیلوئیدی در مغز را ترویج دهد که یک ویژگی مهم بیماری آلزایمر است. در گذشته فکر می‌شد که این امر بیشتر برای افراد مسن صدق می‌کند، اما به تازگی مشخص شده است که خطر ممکن است در سنین ابتدایی شروع شود. یک مطالعه دیگر نشان داد که ارتباط بین آلزایمر، سطوح بالای قند خون و کلسترول بالا ممکن است از سن 35 شروع شود. پژوهشگران در طول سال‌ها از شرکت‌کنندگان پیگیری کردند و متوجه شدند که مدیریت کلسترول و سطوح قند خون در سنین ابتدایی ممکن است به کاهش خطر بروز بیماری آلزایمر در آینده کمک کند.

مطالعه‌ای که در سال 2022 انجام شد نشان داد که سطوح بالای قند خون در طول یک سال می‌تواند بر خطر آلزایمر و زوال عقل تأثیر بگذارد. این مطالعه شامل 105 نفر بود که در آغاز مطالعه سلامت شناختی داشتند.با این حال، لازم به ذکر است که هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد تا رابطه دقیق بین مصرف شکر، سطوح قند خون و بیماری آلزایمر را مشخص کنیم. همچنین، باید به این نکته توجه داشت که عوامل دیگری نیز ممکن است در بروز بیماری آلزایمر نقش داشته باشند و تنها مصرف شکر یا سطوح قند خون بالا کافی نیستند تا علت اصلی این بیماری را تشخیص دهیم.

آیا قند می تواند علائم بیماری آلزایمر را بدتر کند؟

تأثیر مصرف بیش از حد شکر بر روی توسعه زوال عقل و دیابت، بسیار زیاد است. اگر شکر را به طور غیرمعمول مصرف کنید، ممکن است فرایند توسعه آلزایمر در شما تسریع شود و علائم آن زودتر ظاهر شوند.

علائم آلزایمر عبارتند از: 

• مشکل با حافظه
• داشتن مشکل در حل مسئله
• تغییرات خلقی و شخصیتی
• بهداشت ضعیف
• کناره گیری اجتماعی

اما در برخی موارد، مصرف کمی از شکر می‌تواند به شما کمک کند. به خاطر داشته باشید که در مراحل بعدی آلزایمر، برخی افراد اشتهای خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل توانایی تغذیه‌ای لازم برای حفظ سلامتی خود را ندارند.

رابطه‌ای بین کاهش آلزایمر و مصرف کم سدیم و شکر در غذا وجود دارد. در واقع، استفاده از مقادیر کمتر سدیم و شکر می‌تواند غذا را جذاب‌تر کند و در مصرف تغذیه‌ای کمک کند.

افراد مبتلا به آلزایمر چگونه می توانند قند را در رژیم غذایی خود کاهش دهند؟

یک راهکار عملی برای کاهش مصرف شکر، محدود کردن یا حذف نوشیدنی‌های شیرین است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بین مصرف نوشیدنی‌های شیرین و افزایش خطر آلزایمر ارتباط مستقیم وجود دارد.

به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2021 که 1,865 نفر را در طول 16 سال دنبال کرد، خطر بیشتری از آلزایمر، انواع زوال عقل و سکته در افرادی که بیشترین میزان شکر را مصرف می‌کردند، به خصوص در قالب نوشیدنی‌ها، مشاهده شد.

روش‌های دیگری برای کاهش مصرف شکر در رژیم غذایی عبارتند از:

1. انتخاب منابع غذایی با کمترین میزان شکر اضافه شده: مراقب باشید که برچسب‌های محصولات را مطالعه کنید و محصولاتی را انتخاب کنید که حاوی کمترین مقدار شکر اضافه شده باشند.

• مصرف میوه‌ها به صورت تازه: به جای مصرف آبمیوه‌ها یا میوه‌های بسته‌بندی شده که ممکن است شکر اضافه شده داشته باشند، بهتر است از میوه‌های تازه استفاده کنید. میوه‌های تازه طبیعی و خالص هستند و ممکن است شیرینی طبیعی خود را داشته باشند.
• استفاده از ادویه‌ها و طعم‌دهنده‌های طبیعی: ادویه‌های مانند دارچین، وانیل، زنجبیل و خرما می‌توانند به طعم غذاها شیرینی بدهند بدون اضافه کردن شکر. همچنین، می‌توانید از عصاره‌های طبیعی مانند عصاره و پوست لیمو، پرتقال و لیموترش استفاده کنید.
• مصرف شیرین کننده‌های طبیعی: به جای استفاده از شکر سفید، می‌توانید از شیره خرما، شیره نارگیل، عسل یا استویا استفاده کنید. این مواد شیرین کننده‌های طبیعی هستند که می‌توانند به طعم غذاها شیرینی ببخشند.
• پرهیز از نوشیدنی‌های شیرین: نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه‌ها، عصای سرد، عصای گازدار و آبمیوه‌های شیرین حاوی مقادیر زیادی شکر هستند. به جای آن‌ها، می‌توانید از آب معمولی، آب میوه تازه یا آب میوه بدون اضافه کردن شکر استفاده کنید.
• پخت غذاهای خانگی: با پختن غذاهای خانگی، شما کنترل کاملی بر مقدار شکر مصرفی در غذاهای خود خواهید داشت. می‌توانید از جایگزین‌های کم شکر استفاده کنید یا میزان شکر در دستور غذا را کاهش دهید.
• مدیریت تنوع: به جای مصرف یکنواخت شیرینی‌ها و شکلات‌های قندی، بهتر است تنوع را در مصرف شیرینی‌ها و دسرها ایجاد کنید. به طور مثال، می‌توانید به جای شیرینی‌هایی با مقدار زیاد شکر، از شیرینی‌های با میوه‌های تازه و کمترین میزان شکر استفاده کنید.
• افزودن فیبر به رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و لوبیا می‌تواند کمک کند تا آرامش شکر در بدن کند شود و جذب آن را کاهش دهد.
• کنترل اندازه قسمت‌ها: کنترل اندازه قسمت‌های غذایی می‌تواند به کاهش مصرف شکر کمک کند. به جای مصرف مقادیر زیادی شیرینی یا شکلات، توجه کنید که مقداری معقول و مناسب را مصرف کنید.
• افزایش آگاهی از مواد غذایی: با بررسی برچسب‌های مغذی محصولات و آگاهی از میزان شکر در مواد غذایی مختلف، می‌توانید انتخاب‌های بهتری در رژیم غذایی خود داشته باشید و مصرف شکر را کاهش دهید

پرسش‌های متداول

در ادامه، پاسخ‌هایی برای سوالات متداول درباره شکر و بیماری آلزایمر آمده است:

1. آیا افراد مبتلا به زوال عقل می‌توانند شکر مصرف کنند؟
   محدود کردن مصرف شکر برای سلامت کلی بدن مفید است زیرا مصرف بیش از حد شکر می‌تواند به چاقی، دیابت نوع 2 و بیماری‌های دیگر منجر شود. با این حال، به مقدار متعارف، شکر بد نیست و در مراحل بعدی بیماری آلزایمر ممکن است به افراد کمک کند. افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است تجربه کاهش حس بو و طعم داشته باشند که باعث می‌شود غذاهای زیادی کمتر جذاب به نظر برسند. مشکلاتی مانند مشکل در جویدن یا بلعیدن ممکن است وجود داشته باشد و یا حالت افسردگی باعث کاهش اشتها شود. در این مواقع، یک کمی شکر ممکن است غذا را جذاب‌تر کند.
2. چرا افراد مبتلا به آلزایمر به شیرینی علاقه‌مند می‌شوند؟
   بعضی افراد مبتلا به آلزایمر تجربه کاهش طعم و بو را می‌کنند که باعث می‌شود غذاهای کمتری خوشمزه به نظر برسد. آنها ممکن است علاقه‌مند به مصرف غذاهای شیرین و طعم‌های شدید شوند تا به جبران این کاستی بپردازند. همچنین، افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است اضطراب یا افسردگی داشته باشند و مصرف شیرینی‌ها می‌تواند باعث افزایش مواد شیمیایی خوشحال‌کننده به مدت کوتاهی شود. همچنین، برخی از داروها ممکن است علاقه به شیرینی‌ها را افزایش دهند.
3. آیا تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند خطر آلزایمر را کاهش دهد؟
   تحقیقات نشان می‌دهد که غذاهایی که مصرف می‌کنید ممکن است تأثیر مثبت یا منفی بر روی شیوه فکر و حافظه شما داشته باشند. برخی از نوع‌های رژیم‌های غذایی، مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای و رژیم غذایی MIND، ممکن است تأثیر مثبتی بر روی مغز شما داشته باشند. در حال حاضر، تأیید کننده‌های کافی برای ادعای اینکه مکمل‌ها یا غذاهای خاصی بتوانند از بروز زوال عقل جلوگیری کنند، وجود ندارد. با این حال، پژوهشگران در حال بررسی رژیم‌های غذایی دیگر در آزمایشات بالینی هستند تا این موضوع را بررسی کنند.