آگهی

یکی از شهاب‌سنگ‌های که سال گذشته میلادی در قطب جنوب یافت شد نزدیک به هشت کیلوگرم وزن داشت، اما ماجرا این نیست.

همزمان با گرم شدن کره زمین، اجرام آسمانی راه یافته به داخل جو کره زمین ناگزیر توسط یخچال‌ها بلعیده می‌شوند و خود را در کام آن‌‌ها می‌یابند. بنابراین، نکته نگران‌کننده این است که بشریت رفته رفته به سمتی می‌رود که این آرشیوهای گرانبها را از دست می‌دهد.

حال آنکه این شهاب‌سنگ‌ها اطلاعات سرشاری از عالم پیرامونی ما و منشأ پیدایش حیات بر روی کره زمین به ما می‌آموزند.

شهاب سنگ‌ها چگونه ناپدید می‌شوند؟

محققان دانشگاه آزاد بروکسل (بلژیک) و آزمایشگاه هیدرولیک، هیدرولوژی و یخچال‌شناسی دانشگاه فدرالی پلی‌تکنیک زوریخ (سوئیس) در تازه‌ترین مقاله خود به تاریخ ۸ آوریل در مجله علمی Nature Climate Change، به نتایج نگران کننده‌ای در تحقیقاتشان رسیده‌اند.

این محققان با استفاده از هوش مصنوعی، مشاهدات ماهواره‌ای و پیش‌بینی مدل‌های اقلیمی دریافتند که اثرات کنونی گرمایش زمین بر قطب جنوب باعث شده تا تعداد شهاب‌سنگ‌هایی که هر ساله ناپدید می‌شوند به بیش از ۵ هزار نمونه برسد که  پنج برابر بیشتر از نمونه‌های یافت شده است. 

این دانشمندان تخمین زدند که به ازای هر یک دهم درجه‌ای که در کل مقیاس جهانی بر دمای کره زمین افزوده شود، به طور متوسط ۹ هزار شهاب سنگ از سطح یخی قطب جنوب ناپدید می‌شود.

اگر روند گرم شدن کره زمین به همین منوال ادامه پیدا کند، در نهایت، ۳۰ درصد از ۳۰۰ هزار تا ۸۰۰ هزار جرم آسمانی موجود در قطب جنوب که هنوز کشف نشده‌اند هم می‌تواند ناپدید شوند. چه بسا، در بدبینانه‌ترین سناریویی که در مورد گرم شدن کره زمین مطرح است (معروف به سناریوی SPP5-8)، این نسبت تا ۷۶ درصد هم می‌رسد.

نسبت‌های یاد شده برای کل منطقه قطب جنوب بوده و به طور میانگین محاسبه شده است. هری زِکولاری، متخصص یخچال‌های طبیعی در دانشگاه آزاد بروکسل که در نگارش این مطالعه مشارکت داشت، خاطرنشان کرد که برای مناطقی که بیشتر در معرض خطر هستند، بیش از نیمی از شهاب‌سنگ‌ها تا سال ۲۰۵۰ ناپدید می‌شوند.

میدان یخ‌پوش آبی‌رنگ؛ کانون تجمع شهاب‌سنگ‌ها

‌میدان موسوم به «یخپوش آبی‌رنگ» که تنها یک درصد از ورقه یخی قطب جنوب را تشکیل می‌دهد، تقریبا همه شهاب‌سنگ‌های موجود در این قاره جنوبی را در خود جای داده است.

در این مناطق که به خودی خود عاری از برف هستند، این اجرام سنگی که پوسته آن‌ها در اثر احتراق در طی عبور از جو سیاه شده است، با محیط پیرامونی خود یک تضاد رنگی ایجاد می‌کنند،‌و وجود سرما نیز اجازه می دهد که آن‌ها تا صدها هزار سال به همان شکل باقی ‌بمانند. این محقق در این رابطه می‌افزاید که «بوران‌های ذرات یخی در این نواحی به هم می‌رسند و تکه‌های شهاب‌سنگ را در آنجا متمرکز می‌کنند.»

ذوب موضعی یخ

با این حال، درست است که پوسته تیره رنگ شهاب‌سنگ‌ها اجازه تشخیص آسان‌تر آن‌ها را به محققان می‌دهد، اما مهم‌تر این است که همین تیرگی باعث جذب بیشتر گرما شده و این گرما را به یخ‌های اطراف منتقل می‌کند. نتیجه آن می‌شود که در کناره‌های این شهاب‌سنگ‌ها شاهد افزایش سرعت ذوب یخ و فرورفتگی بیشتر این شهاب‌سنگ‌ها هستیم.

حتی زمانی که دمای یخ به چندین درجه زیر صفر است، این شهاب‌سنگ‌ها آنقدر در زیر نور خورشید گرم می‌شوند که می‌توانند یخ زیرین خود را ذوب کنند.

ورونیکا تولنار، نویسنده ارشد این مطالعه توضیح می‌دهد که «در طی این فرآیند، [شهاب‌سنگ‌ها] به صورت موضعی یک فرورفتگی در یخ ایجاد می‌کنند و به مرور زمان کاملا در زیر سطح یخ ناپدید می‌شوند.»

پس از مدفون شدن در یخ (حتی به صورت سطحی)، کشف این اجرام فرازمینی برای دانشمندان غیرممکن می‌شود. و همانطور که این مطالعه نشان می دهد، با موج‌های مکرر گرمایش کره زمین، این پدیده احتمالاً با سرعت سرسام آوری ادامه پیدا می‌کند.

زیانی غیرقابل تصور برای علم

هری زکولاری در مورد میزان فاجعه‌بار بودن این قضیه می‌گوید:‌«ما باید تلاش‌های خودمان برای یافتن این شهاب‌سنگ‌ها را بیش از پیش به کار ببریم. چرا که از بین رفتن شهاب‌سنگ‌ها در قطب جنوب فرقی با از دست دادن داده‌هایی که دانشمندان در یخچال‌های طبیعی در حال ذوب شدن به دست می‌آورند، ندارد.»

هری زکولاری می‌گوید پس از ناپدید شدن آنها، برخی از اسرار «کیهان» را با خود نیز می‌برند. در واقع، اگر بایگانی‌های به‌دست‌آمده در یخ‌ها اطلاعات مهمی را در مورد آب‌وهوای گذشته ارائه دهند، «شهاب‌سنگ‌ها نمونه‌های منحصربه‌فردی از اجرام فرازمینی هستند که اطلاعات تعیین‌کننده‌ای درباره منشأ و تکامل منظومه شمسی ما ارائه می‌دهند.»

کوین رایتر، از آژانس فضایی آمریکا (ناسا) معتقد است که علاوه بر از دست دادن اطلاعات مهم در مورد شکل‌گیری منظومه شمسی و به‌ویژه زمین، باید نگران ناپدید شدن «تکه‌های منحصربه‌فرد زحل یا زهره» نیز باشیم.