آگهی

ادعای حمایت اوکراین از شورشیان «طوارق» در جنگشان علیه ارتش مالی و متحدان روسی آنها یعنی گروه واگنر (که اکنون به عنوان سپاه آفریقا بازسازی شده است) بویژه پس از نبرد تینزائواتن (Tinzaouaten) در ژوئیه گذشته بطور گسترده مطرح شد که نشان‌دهنده باز شدن جبهه جدیدی میان کی‌یف و مسکو است.

در ۱۹ اوت، حکومت‌های نظامی حاکم بر مالی، نیجر و بورکینافاسو که اتحاد ایالات ساحل (AES) را تشکیل دادند، از سازمان ملل درخواست کردند که تدابیری علیه اوکراین اتخاذ کند.

وزرای خارجه این سه کشور، در نامه‌ای مشترک خطاب به شورای امنیت سازمان ملل «حمایت رسمی و صریح دولت اوکراین از تروریسم در آفریقا بویژه در منطقه ساحل» را محکوم کردند که به ادعای آنها «نقض حاکمیت و تمامیت ارضی» کشورهای منطقه است و از سازمان ملل خواستند که «در برابر این اقدامات خرابکارانه که گروه‌های تروریستی را در آفریقا تقویت می‌کند، اقدامات مناسبی را به اجرا بگذارد».

تنش منطقه ساحل پس از آن افزایش یافت که در ۲۷ ژوئیه، یک کاروان متشکل از مزدوران واگنر و سربازان مالی در حومه تینزائواتن (در نزدیکی مرز الجزایر در شمال مالی) هدف حمله نیروهای استقلال‌طلب طوارق (CSP-DPA) و جهادگران گروه «حمایت از اسلام و مسلمانان» (JNIM) قرار گرفتند.

نیروهای طوارق ادعا می‌کنند که در جریان این حمله ۸۴ مزدور روس و ۴۷ تن از نیروهای نظامی مالی کشته شدند و گروه واگنر نیز در بیانیه‌ای تایید کرد که متحمل خسارات شدیدی شده است.

دو روز بعد، آندری یوسف، سخنگوی سرویس‌های اطلاعات وزارت دفاع اوکراین در مصاحبه‌ای با یک تلویزیون اوکراینی گفت که شورشیان طوارق «اطلاعات لازم و کمک‌هایی را دریافت کردند که به آنها اجازه انجام یک عملیات موفق علیه جنایتکاران جنگی روسیه را داده است».

حکومت نظامی مالی، هم گروه‌های جهادی و هم گروه‌های استقلال‌طلب با اکثریت طوارق در شمال این کشور را «تروریست» می‌خواند.

این دو گروه‌ دارای ایدئولوژی‌های متفاوتی هستند؛ با این وجود شورشیان طوارق و افراطگرایان اسلامی در گذشته نیز با یکدیگر همکاری داشته‌اند زیرا با تمام اختلافات، دارای یک دشمن مشترک هستند یعنی ارتش مالی و متحدان مزدور واگنر.

منابع نزدیک به طوارق نیز تایید کردند که اوکراین هم اطلاعاتی درباره تحرکات نیروهای واگنر به آنها داده و هم در ماههای اخیر به آموزش نظامی شورشیان طوارق پرداخته است؛ بویژه در موضوع چگونگی استفاده از پهپادهای سبک با قابلیت پرتاب بمب‌های انفجاری کوچک.

این سخنان در کنار انتشار ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی از برگزاری جشن شکست واگنر توسط یوری پیووراوف سفیر اوکراین در سنگال، باعث شد که ابتدا مالی و سپس نیجر روابط دیپلماتیک خود را با اوکراین قطع کنند.

دولت سنگال نیز ضرورت عدم مداخله دیپلمات‌های اوکراین در موضوعات منطقه‌ای را به کی‌یف یادآوری کرد.

حتی جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (Ecowas) چند روز بعد بیانیه‌ای صادر کرد تا «هرگونه مداخله خارجی در منطقه را که می‌تواند تهدیدی برای صلح و امنیت باشد» محکوم کند.

دولت اوکراین در مقابل، هرگونه اتهام درباره حمایت این کشور از «تروریسم بین‌المللی» را تکذیب کرد و به سرزنش دولت مالی به دلیل قطع روابط «بدون ارائه شواهدی دال بر دخالت اوکراین» در نبرد تینزاواتن پرداخت.

جنگ سرد کی‌یف و مسکو در آفریقا؟

با این حال گفته می‌شود که کی‌یف تلاش‌های قابل توجهی را برای مقابله با افزایش نفوذ مسکو در آفریقا انجام می‌دهد.

دمیترو کولبا، وزیر خارجه این کشور نیز به‌تازگی چهار سفر به این قاره داشته و قول داده است که «آفریقا را از دستان روسیه آزاد کند».

آگهی

اگرچه گفته می‌شود منظور آقای کولبا از این سخنان تلاش‌های «دیپلماتیک» بوده، اما مالی اولین کشور آفریقایی نیست که اوکراین در خاک آن به مقابله با واگنر می‌پردازد.

نیروهای ویژه اوکراین در سودان نیز در کنار ارتش این کشور علیه «نیروهای پشتیبانی سریع» می‌جنگند که به نوبه خود بار دیگر با مزدوران روسی متحد هستند.

بسیاری از کشورهای آفریقایی، به حمایت اوکراین از گروه شورشی طوارق که به دنبال استقلال است (حتی با وجود اینکه این گروه در حال مبارزه با یک حکومت نظامی است که از مسیر کودتا به قدرت رسیده) نگاه خوبی ندارند.

این مسأله یک عقبگرد برای استراتژی کی‌یف در جلب رضایت قاره‌ای محسوب می‌شود که روسیه در آن نفوذ قابل توجهی دارد. روسیه در حال حاضر اصلی‌ترین صادرکننده اسلحه به آفریقا است و حدود ۲۰ کشور آفریقایی تا کنون از محکوم کردن تهاجم روسیه به اوکراین خودداری کرده‌اند.

آگهی

خاطره اینکه چگونه ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی پیشین تنش‌های مرتبط با جنگ سرد را به آفریقا بردند و پیامدهای آن، هنوز برای مردم این قاره بویژه در سومالی، انگولا و کنگو بسیار تازه است و یک دیپلمات آفریقایی می‌گوید: «اگر اوکراین می‌خواهد قاره آفریقا را در کنار خود داشته باشد، بهتر است این موضوع را به خاطر بسپارد.»