رضا وفایی‌یگانه، معاون اقتصادی اتاق تعاون در گفت‌وگو با ایکنا، درباره الزامات تحقق بانکداری اسلامی گفت: در حوزه بانکداری اسلامی اقدامات بسیار خوبی انجام شده و در این زمینه هم قانون و هم ابزار داریم. به نظر من در نظام بانکداری اسلامی مشارکت افراد در فعالیت‌های اقتصادی از همه چیز مهمتر است.

وی افزود: در نظام بانکداری اسلامی عقود مختلفی وجود دارد و مطابق این عقود بانک‌ و فعال اقتصادی در سود و زیان شریک یکدیگر هستند. برای اینکه همه از بانکداری اسلامی منتفع شوند باید چند اقدام مهم انجام بگیرد؛ اولین اقدام مربوط به حل معضل تورم است. تا زمانی که معضل تورم حل نشود طعم شیرین نظام بانکداری اسلامی را نخواهیم چشید و از سوی دیگر کارآمدی بانکداری اتفاق نمی‌افتد. 

معاون اقتصادی اتاق تعاون بیان کرد: دومین اقدام مربوط به ترویج فرهنگ قرض‌الحسنه در کشور است. مردم زمانی به سمت سپرده‌گذاری قرض‌الحسنه گرایش خواهند یافت که مطمئن شوند از ارزش پولشان کاسته نمی‌شود. البته میان این اقدام و اقدام اول ارتباط وجود دارد. به عبارت بهتر باید تورم مهار شود تا مردم قرض‌الحسنه را اولویت اصلی خود قرار دهند.

مقابله با تورم؛ شرط اساسی تحقق بانکداری اسلامی

وفایی‌یگانه ادامه دارد: در شرایط تورم، فساد بانکی و اداری وجود خواهد داشت و افراد تلاش می‌کنند با هر نوع رانتی، تسهیلات بانکی را دریافت و در بخش‌های غیرمولد سرمایه‌گذاری کنند. یکی دیگر از ثمرات مهار تورم آن است که انحراف منابع بانکی دیگر اتفاق نمی‌افتد.

وی سومین اقدام مرتبط با تحقق بانکداری اسلامی را تحقق نظام حسابداری اسلامی دانست و در این رابطه گفت: نظام بانکداری مبتنی بر مشارکت در بانکداری اسلامی ارجحیت دارد. فرض کنید فردی تسهیلات دریافت کرده و از آنجا که بانک هم در سود و هم در زیان شریک است، بانک باید به خوبی بداند و آگاه باشد که فرد وام‌گیرنده آیا متحمل زیان شده یا خیر وانمود به زیان‌ده بودن می‌کند و برای فهم این موضوع حتماً لازم به اجرای حسابداری اسلامی هستیم تا هیچ‌گاه اطلاعات غلط به نظام بانکداری منتقل نشود. حسابداری اسلامی انگیزه بانک را برای مشارکت در پروژه‌ها بالا می‌برد.

معاون اقتصادی اتاق تعاون چهارمین اقدام مؤثر در تحقق نظام بانکداری اسلامی را مربوط به آن است که به حاکمیت شرکتی بانک‌ها احترام گذاشته شود، اظهار کرد: هدف از این اقدام آن است که تسهیلات دستوری را کنار بگذاریم تا هنرمندی نظام بانکی از بین نرود. باید دست بانک‌ها را باز بگذاریم تا خودشان بررسی کنند چه حوزه‌هایی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. اگر حاکمیت شرکتی بانک‌ها به رسمیت شناخته شوند آن وقت طرح‌هایی به میان خواهند آمد که اولویت کشور هستند و از لحاظ اقتصادی بازدهی بسیار بالایی دارند.

وفایی‌یگانه گسترش بانک‌های قرض‌الحسنه را به عنوان پنجمین اقدام مؤثر در تحقق بانکداری اسلامی عنوان کرد و گفت: عقد قرض‌الحسنه یکی از ابزارهای مؤثر در نظام بانکداری اسلامی محسوب می‌شود و اگر تعداد بانک‌های قرض‌الحسنه گسترش پیدا کنند قطعاً به تحقق نظام بانکداری اسلامی منجر خواهد شد.

ضرورت توجه به عقود اسلامی

وی توجه به دیگر عقود اسلامی مانند صکوک، مرابحه و استصناع را برای تحقق بانکداری اسلامی لازم و ضروری دانست و تأکید کرد: این ابزارها به تحقق نظام بانکداری اسلامی کمک ویژه‌ای خواهند کرد و نباید از اینها غفلت شود. متأسفانه باور اشتباهی وجود دارد مبنی بر اینکه بانکداری اسلامی را مساوی با بانکداری قرض‌الحسنه می‌دانند؛ درصورتی‌که بانک‌های قرض‌الحسنه یکی از ابزارهای بانکداری اسلامی به شمار می‌روند.

 معاون اقتصادی اتاق تعاون بیان کرد: حتی بانک‌های قرض‌الحسنه‌ای که در کشور شکل گرفته‌اند نیازمند یک سری اصلاحات هستند چون در شیوه تخصیص منابع این بانک‌ها نوعی محدودیت وجود دارد یعنی اگر به بانک‌های قرض‌الحسنه مراجعه کنید اینها حتی با مازاد منابع هم مواجه هستند ولی چون محدودیت پرداخت دارند نمی‌توانند وارد فرآیند تأمین مالی واحدهای تولیدی یا پروژه‌های بزرگ شوند. متأسفانه نگاهی که به بانک‌های قرض‌الحسنه وجود دارد از جنس حمایتی و اجتماعی است؛ درصورتی‌که این فقط یکی از اهداف نظام بانکداری اسلامی است و حمایت از پروژه‌های بزرگ اقتصادی هدف والاتر و مهمتری است.

وفایی‌یگانه دیگر اقدام مؤثر در تحقق نظام بانکداری اسلامی را مربوط به تأمین مالی جمعی یا «کراد فاندینگ‌ها» دانست و در این رابطه گفت: بهترین شیوه تأمین مالی در نظام بانکداری اسلامی همین «کراد فاندینگ‌ها» هستند. این شیوه به گسترش عدالت در نظام بانکی کمک می‌کند و همه مردمی که وارد فرآیند سرمایه‌گذاری در سود و زیان شریک هستند. اگر حسابداری کراد فاندینگ‌ها دقیق و شفاف انجام شود انگیزه مردم برای سرمایه‌گذاری افزایش پیدا می‌کند و همه از سود پروژه منتفع خواهند شد.

گفت‌وگو از سعید امینی

انتهای پیام