تاریخ انتشار •به روز شده در
یورونیوز در گفتوگو با محمدعلی ابطحی، روحانی اصلاحطلب در داخل ایران و رضا علیجانی، تحلیلگر و فعال سیاسی خارج از کشور، سخنان پزشکیان در سفر به نیویورک، واکنشها به سخنان وی و آثار احتمالی گفتههایش را بررسی کرده است.
سفر مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران به نیویورک برای شرکت در هفتاد و نهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بیش از اینکه رضایت اصلاحطلبان را در پی داشته باشد، انتقاد اصولگرایان تندرو را برانگیخت.
پارهای از سخنان پزشکیان در نشستها و مصاحبههای مطبوعاتیاش، خارج از چارچوب سیاست رسمی جمهوری اسلامی به نظر میرسید و همین موجب خشم اصولگرایانی شد که از ابتدا هم مخالف ریاست جمهوری پزشکیان بودند.
اعلام آمادگی آقای پزشکیان برای خلع سلاح متقابل ایران و اسرائیل به قدری عجیب بود که حتی وزیر امور خارجۀ ایران سخن نقل شده از او را تکذیب کرد؛ ولی پس از انتشار فایل صوتی سخنان پزشکیان، طرفدارانش ناچار شدند به جای تکذیب، از در توجیه درآیند. با این وجود این توجیهات مانع حملات تند و تیز اصولگرایان تندرو به پزشکیان و مشاورانش نشد.
با اینکه سخنرانی پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل نطقی تقریبا رسمی بود، ولی سخنانش در جلسه با برخی از مدیران مطبوعات آمریکا همچنین در مصاحبه با فرید زکریا، خبرنگار سیانان دربارۀ اسرائیل و حزبالله لبنان، محتوای حکومتپسند سخنرانی پزشکیان در سازمان ملل را چندان در کانون توجه مطبوعات ایران قرار نداد.
در واقع در سفر پزشکیان، حاشیه بر متن غلبه کرد و ناظران سیاسی داخل و خارج کشور، بیش از آنکه به سخنرانی او در سازمان ملل توجه کنند به سخنان او در «خارج» از سازمان ملل اهمیت دادند.
یورونیوز در گفتوگو با محمدعلی ابطحی، روحانی اصلاحطلب در داخل ایران و رضا علیجانی، تحلیلگر و فعال سیاسی خارج از ایران، سخنان پزشکیان در سفر به نیویورک، واکنشها به سخنان وی و آثار احتمالی گفتههایش را بررسی کرده است.
«سخن پزشکیان دربارۀ خلع سلاح متقابل، اندیشیده شده بود»
محمدعلی ابطحی در پاسخ به این سؤال که آیا آنچه که پزشکیان در دیدار با مدیران رسانههای آمریکایی دربارۀ خلع سلاح متقابل ایران و اسرائیل گفت، سخنی اندیشیده شده بود یا خیر، میگوید: «سخنان آقای پزشکیان در ارتباط با خلع سلاح متقابل، به این معنا بود که دو طرف علیه دیگران از سلاح استفاده نکنند. یعنی سلاح نه علیه فلسطینیها استفاده شود نه علیه اسرائیلیها و دیگران. برداشت من این نبود که آن سخنان به این معناست که ایران و اسرائیل و سایر کشورها و نیروها دیگر سلاح نداشته باشند. اما جریان افراطی در ایران، که با روی کار آمدن دولت پزشکیان به انزوا کشیده شده، این حرف او را دستمایۀ جار و جنجال کرد. من معتقدم این سخن آقای پزشکیان، حرف اندیشیده شدهای بود و در بسیاری از موارد این سیاست کلی و همیشگی ایران بوده. اگر هم برداشت جدیدی از این سیاست کلی در کار باشد، برداشتی است که پزشکیان در حال طراحی و پیشبرد آن است.»
«خامنهای به پزشکیان گفته من هم میدانم بین مردم و نظام فاصله افتاده»
رضا علیجانی اما پیش از پاسخ به این سؤال، ذکر مقدمهای را دربارۀ کارکرد دولت پزشکیان لازم میداند.
آقای علیجانی میگوید: «با توجه به مسیر طی شده در دولت اول و دوم روحانی و دولت رئیسی، الان دیگر خواندن دست آقای خامنهای راحتتر از قبل است. آقای خامنهای در شرایط کنونی به یک عقبنشینی تاکتیکی رو آورده و مسئلهاش هم بهبود وضعیت معیشتی مردم است. گفته میشود که او در یک جلسۀ خصوصی به آقای پزشکیان گفته است که ما هم میدانیم بین مردم و نظام فاصله افتاده و شما باید وضعیت معیشتی را بهبود ببخشید تا این فاصله کم شود. یعنی تلقی او از علل نارضایتی مردم کاملا اقتصادی است و به مسائل سیاست داخلی و حقوق بشر و آزادیهای اجتماعی اصلا توجه ندارد و فکر میکند اگر وضع اقتصاد خوب شود، رابطۀ مردم و حکومت بهتر میشود و درصد مشارکت مردم در انتخابات بالا میرود. او برای حل این مشکل متوجه شده که باید تا حدی در سیاست خارجی دوباره عقبنشینی تاکتیکی بکند تا بتواند به هدفش برسد. پزشکیان را یا برای تحقق همین هدف آوردهاند یا اینکه به طور کلی اجازه دادند کاندیدا شود. من راجع به این موضوع نمیخواهم قضاوتی بکنم. به هر حال به پزشکیان فرصت داده شده تا این هدف خامنهای را محقق کند.»
«پزشکیان نقابی است بر چهرۀ خامنهای»
آقای علیجانی میافزاید: «به نظر من پزشکیان نقابی است بر چهرۀ آقای خامنهای. نقاب نرمش برای جهان. کارکرد دیگرش هم این است که اگر عقبنشینی هم صورت میگیرد، به اسم آقای خامنهای تمام نشود و ایشان همچنان پز رهبری ضدآمریکا و اسرائیل یا رهبر جبهۀ مقاومت را بدهد و سر بزنگاه هم عقبنشینی را به گردن دولت پزشکیان بیندازد و خودش را تبرئه کند؛ همان بلایی که سر دولت روحانی در چهارسال دوم ریاست جمهوری آورد. برجامی را که خودش قدم به قدم تایید کرده بود، خسارت محض خواند و گفت من از اول هم گفته بودم غربیها قابل اعتماد نیستند. بر این اساس به نظر من حرفهای علی خامنهای و پزشکیان، سرجمع دو روی یک سکه است. بخشی از این حرفها چیزی است که آقای خامنهای نمیخواهد مسئولیتش را به عهده بگیرد، بخشی از آن هم دک و پز انقلابی آقای خامنهای را حفظ میکند. بنابراین سخنان آقای پزشکیان را، چه در ایران و چه در آمریکا، در همین راستا باید دید. ویترینی هم که با استفاده از آقای ظریف و عراقچی و تخت روانچی چیده شده، دقیقا به درد عقبنشینی تاکتیکی نظام میخورد و قرار است این پیام را به دنیا مخابره کند که ما در موضوع انرژی هستهای حاضر به مذاکره و مصالحه هستیم. هرچند که آقای پزشکیان گفت اگر مسألۀ هستهای حل شود، برای مسائل دیگر هم آمادۀ مذاکره هستیم. این همان دروغی است که خامنهای به ظریف گفته بود و ظریف در برجام خرجش کرد. فکر نمیکنم دنیا این بار دیگر چنین حرفی را باور کند.»
«سخنان پزشکیان شخصی، تخیلی و انشاء است»
این فعال سیاسی ملی-مذهبی دربارۀ ماهیت سخنان پزشکیان همچنین میگوید: «به نظر من حرفهای آقای پزشکیان چه در داخل کشور چه در مصاحبه و نشستهایش در آمریکا و چه در جلسۀ سازمان ملل را باید به سه دسته تقسیم کرد. دستۀ اول نظرات شخصی اوست. مثل این حرفها که “حزبالله به تنهایی نمیتواند جلوی اسرائیل بایستد؛ اگر اسرائیل سلاحهایش را زمین بگذارد ما هم میگذاریم؛ هرکسی ترور کند تروریست است حالا ایرانی باشد، عرب باشد یا اسرائیلی باشد؛ ما اهل دعوا نیستیم و با آمریکاییها برادریم”. نظام این حرفها را که حرفهای خود پزشکیان است، تحمل میکند تا آن پروژۀ اصلی پیش برود. قسمت دوم انشاهایی است که همۀ رئیسجمهورها میخوانند و این انشا تحریف سیاست خارجی جمهوری اسلامی و نوعی مظلومنمایی است. یعنی جمهوری اسلامی سعی دارد سیاست تهاجمی ضدآمریکایی و ضداسرائیلی خود را با این انشاها پنهان کند و خودش را به موشمردگی بزند و میگوید ما اهل دعوا نیستیم و در برابر تهاجمات مکرری که به ما شده، فقط از خودمان دفاع کردهایم و ما طرفدار صلح هستیم و غیره. این تحریف سیاست خارجی نظام است.»
او میافزاید: «دستۀ سوم، سخنانی تخیلی است که بخشی از آنها ساخته و پرداختۀ خود آقای پزشکیان است؛ مثلا این ایده که مرزهای موجود بین کشورهای اسلامی را برداریم. بخشی از آنها نیز سیاست نظام است؛ مثل برگزاری رفراندوم در فلسطین برای تشکیل کشور واحد. این ایده بسیار تخیلی و رمانتیک است و در واقع نوعی سنگاندازی در مسیر تشکیل دو دولت فلسطین و اسرائیل است که سازمان ملل هم آن را تصویب کرده.»
این تحلیلگر سیاسی نهایتا دربارۀ اظهارنظر پزشکیان دربارۀ خلع سلاح متقابل ایران و اسرائیل، که با انتقاد گستردۀ اصولگرایان ایرانی مواجه شد، میگوید: «ابتدا باید بگویم که اصولگرایان افراطی از سخنان پزشکیان دربارۀ خلع سلاح متقابل به تندی انتقاد کردند. اصولگرایان معتدل این حرف او را سهوالسان دانستند و معتقدند این حرف اندیشیده شده نبوده و شاید هم مشاورانش به او چنین ایدهای را یاد دادهاند و خلاصه، حرف نادرستی است. من نمیدانم این حرف واقعا اندیشیده شده بود یا نه. ممکن است حرف خود آقای پزشکیان بوده باشد. یعنی جزو دستۀ اول حرفهای او باشد که پیشتر توضیح دادم. شاید هم واقعا ایدۀ مشاورانش بوده باشد که در این صورت نوعی محاجه با طرف مقابل است. در هر صورت ایدهای تخیلی است زیرا اسرائیل که نمیآید سلاح اتمیاش را کنار بگذارد. ما از پشت صحنه اطلاع چندانی نداریم. احتمال دارد این حرف واقعا حرف دل خود آقای پزشکیان باشد.»
«نوشتۀ روزنامۀ کیهان علیه پزشکیان سخیف بود»
پس از اظهارنظر پزشکیان دربارۀ آمادگی ایران برای کنار گذاشتن سلاحهایش در صورتی که اسرائیل هم سلاحهایش را کنار بگذارد، کیهان تلویحا این ادعا را مطرح کرد که پزشکیان مصداق «رجل سیاسی» نیست.
مطابق قانون اساسی ایران، رئیس جمهور باید از میان رجال سیاسی انتخاب شود. آقای ابطحی دربارۀ این نقد روزنامۀ کیهان میگوید: «شاید بزرگترین اتفاق بعد از آمدن پزشکیان این بوده که افراطیونی که سالهاست سیاست خارجی و به تبع آن اقتصاد کشور را گروگان گرفتهاند، حس کردهاند که به انزوا کشیده شدند و دائم به دنبال این هستند که این انتخاب خوب مردم یعنی دولت پزشکیان را به نوعی گروگان بگیرند. توصیۀ من به مسئولان دولتی همیشه این بوده که این نوع حرفهای افراطی را، که هیچ نسبتی هم با انقلابیگری و رهبری کشور ندارد، نادیده بگیرند و حواسشان پرت این جور حرفها نشود؛ چون تنها کاری که افراطیون در طول این سی چهل سال داشتهاند، این بوده که مانع توسعه و پیشرفت کشور شوند. حرفهای روزنامۀ کیهان قطعا سخنان سخیفی است که قطعا شایستۀ اهمیت نیست.»
اما آقای علیجانی دربارۀ نقد کیهان و اینکه آیا میتوان پزشکیان را در ایران جزو رجال سیاسی ندانست، میگوید: «روزنامۀ کیهان صریحا نگفته بود پزشکیان رجل سیاسی نیست ولی شاید بتوان گفت یادداشت کیهان تلویحا چنین دلالتی داشت. موضع کیهان اگرچه افراطی است ولی تا حالا کلیت پزشکیان را زیر سوال نبرده و بیشتر بر نااندیشیده حرف زدن پزشکیان و غربزده بودن مشاورانش تاکید داشته است. اما در استانداردهای جمهوری اسلامی، پزشکیان را قطعا میتوان رجل سیاسی دانست. وقتی احمدینژاد و ابراهیم رئیسی رجل سیاسی هستند، چرا پزشکیان نباشد؟»
آیا آنچه علی خامنهای گفت، در انتقاد از پزشکیان بود؟
مسعود پزشکیان در مصاحبه با شبکۀ خبری سیانان گفت حزبالله لبنان به تنهایی نمیتواند در برابر اسرائیل مقاومت کند. وی در یکی از نشستهایش در نیویورک نیز تاکید کرد که ایران جنگطلب نیست و خواهان آشتی با همۀ دنیاست.
پس از این سخنان پزشکیان، علی خامنهای تاکید کرد که حزبالله لبنان در جنگ با اسرائیل پیروز است و کسانی را که در داخل کشور میگویند جمهوری اسلامی ایران با دنیا قهر است، به هوچیگری متهم کرد.
آقای ابطحی دربارۀ تعارضی که بین سخنان پزشکیان و رهبر جمهوری اسلامی وجود دارد، میگوید: «من بین سخنان رهبری و سخنان آقای پزشکیان جدایی نمیبینم. اینکه حزبالله پیروز است، شعار جمهوری اسلامی است و آقای پزشکیان هم این را نفی نکرده که حزبالله میتواند پیروز باشد. ولی این سخن رهبری که ما با کسی دشمن نیستیم و دیگران دارند تلاش میکنند تا بگویند ایران با همۀ دنیا قهر است، سخن مثبتی است که دیدگاه آقای پزشکیان را تایید میکند که گفت ما با کسی درگیری و دعوایی نداریم. این دو حرف اتفاقا میتوانند پشتوانۀ همدیگر قرار گیرند و این میتواند بسیار مثبت باشد.»
اما رضا علیجانی نظری مخالف محمدعلی ابطحی دارد. آقای علیجانی میگوید: «در واقع آقای خامنهای میخواهد همان نقش رهبر مقاومت را ایفا کند. بخشی از نظرات شخصی پزشکیان قطعا با نظرات آقای خامنهای زاویه دارد. آقای خامنهای هم روز بعدش بدون اینکه تعریض مستقیمی به پزشکیان بکند، سخنان او را رد کرد. چون آقای خامنهای مردم خودش را بیشتر در جهان عرب و جبهۀ مقاومت میبیند تا مردم ایران. بلومبرگ این سخنان پزشکیان را با تیتر “تنشزدایی با اسرائیل” پوشش داد ولی این تیتر شاید چندان دقیق نبود. حرف او نوعی محاجه یا حداکثر تعامل با اسرائیل بود. ولی به هر حال نظرش با صورتبندی دیدگاههای جمهوری اسلامی جور درنمیآید. علاوه بر این، این حرف پزشکیان هم که گفت حزبالله به تنهایی نمیتواند در برابر اسرائیل بایستد، مثل آن سخنش دربارۀ خلع سلاح متقابل ایران و اسرائیل، در جهان عرب انعکاس وسیعی داشت. آقای خامنهای پس از این سخنان پزشکیان، خواست بگوید جمهوری اسلامی تغییر موضع نداده و در ایران من حرف اصلی را میزنم. او در نقد پزشکیان، به کسانی در داخل کشور اشاره کرد و گفت عدهای در داخل میگویند ما با همۀ دنیا قهریم ولی این طور نیست و ما با کشورهایی رابطه داریم که نصف جمعیت دنیا را دارند. این حرف یک مغالطه بود چون این کشورها نصف قدرت اقتصادی و نظامی و امنیتی جهان را ندارند.»
باید دید که پزشکیان علی خامنهای را انتخاب میکند یا علی نهجالبلاغه را؟
رضا علیجانی همچنین دربارۀ احتمال اختلاف نظر و تقابل آشکار بین پزشکیان و خامنهای میگوید: «به نظرم در کوتاهمدت، یعنی تا وقتی که ویترین صلح و آشتی و مذاکره با دنیا باید به چشم آید و کار کند، اختلاف نظرات خامنهای و پزشکیان قاعدتا نباید فعال شود. ولی هیچ بعید نیست که بهتدریج چه در سیاست داخلی چه در سیاست خارجی، کمکم پزشکیان هم مثل روسای جمهور قبلی با رهبر مشکل پیدا کند. مواضع علی خامنهای در همین سخنرانی اخیرش چه دربارۀ حزبالله چه دفاعش از سیاست خارجی منازعهجویانه و اینکه ما در جنگ با نظام سلطه هستیم، متفاوت بود با سخنان پزشکیان که گفت ما با کسی دعوا نداریم و میخواهیم با دنیا آشتی کنیم. علاوه بر این، خامنهای دربارۀ مسائل داخلی هم گفت که پرچم نفوذ فرهنگی و سبک زندگی دشمن نباید درداخل بوسیلۀ افراد فریبخورده و نفوذی برافراشته شود. یعنی چه در مسئلۀ سبک زندگی، که اسم مستعار حجاب اجباری شده، چه در سیاست خارجی، تفاوتهایی بین نظرات آقای پزشکیان و خامنهای هست که درنهایت باید دید که آیا پزشکیان روی وعدهها و قولهایش میایستد یا نه؛ و بین علی خامنهای و علی نهجالبلاغهای که تبلیغ میکرد، کدام را انتخاب میکند.»
آیا سخنرانی پزشکیان در سازمان ملل مؤثر بود؟
در پاسخ به این سؤال، آقای ابطحی میگوید: «دو نکتۀ مهم در سخنرانی پزشکیان وجود داشت. یکی اینکه توصیه کرد به برداشتن تحریمها از راههای آسانتر و مقبولتر برای هر دو کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا. چنین رویکردی در لابلای کلمات پزشکیان دیده میشد. نکتۀ دوم اعلام آمادگی ایران برای ازسرگیری مذاکرات با غرب بود. امیدوارم این دو نکته از این بلندگو شنیده شود. ولی معمولا هر وقت که روابط ایران و دنیا میخواهد مقداری بهتری شود، اسرائیل کاری میکند که این اتفاق نیفتد.»
رضا علیجانی هم در پاسخ به این سؤال گفت: «مهمترین نکته در نطق پزشکیان، همان سیگنال صلح و آشتی و مذاکره بود. ضمن اینکه همان انشاهای قدیمی را هم خواند و بیشتر زمان نطقش صرف بحث غزه و فلسطین شد.»
آیا سفر پزشکیان به نیویورک موفقیتآمیز بود؟
محمدعلی ابطحی میگوید: «سفر آقای پزشکیان سفر خیلی متفاوت و تعیینکنندهای نبود؛ بخصوص در این روزهایی که همۀ دنیا متوجه بحران اسرائیل با غزه و لبنان است. در چنین فضایی، جای مانور چندانی نبود. اتفاق فوقالعاده و خاصی در این سفر نیفتاد ولی سفر ناموفقی هم نبود.»
رضا علیجانی هم میگوید: «این سفر در برههای انجام شد که خاورمیانه در وضعیت ملتهبی است و آمریکا هم در آستانۀ انتخابات است. بنابراین طرف اصلی جمهوری اسلامی، که آمریکا باشد، در شرایط فعلی هیچ مذاکره و مصالحهای را با جمهوری اسلامی آغاز نخواهد کرد چون این کار به ضرر دموکراتها خواهد شد. ولی این سفر فرصتی فراهم کرد که کشورهای دیگر نسبت به نقش جمهوری اسلامی در جنگ غزه و جنگ اوکراین اظهار نگرانی کنند و به صلح در منطقه کمک کند. یعنی مسئلۀ هستهای جمهوری اسلامی فقط در اظهارات بایدن مطرح شد و اروپاییها به مسائل منطقهای پرداختند چون حل مسئلۀ هستهای ایران باید موکول شود به بعد از انتخابات آمریکا. فقط بایدن تاکید کرد که جمهوری اسلامی به هیچ وجه نباید مجهز به سلاح هستهای شود. در مجموع اظهارنظرهای مقامات آمریکایی و اروپایی یکبار دیگر نشان داد که برای غرب مسئلۀ هستهای ایران در اولویت است، سپس مسئلۀ موشکی و مسائل منطقهای؛ حقوق بشر هم در ردههای چهارم و پنجم قرار میگیرد نه بالاتر از این.»
«انتقاد تندروها از پزشکیان، نظر رهبری نیست»
اینکه بعضی از سخنان پزشکیان در نیویورک خارج از چارچوب رسمی سیاست جمهوری اسلامی بود و مشاوران و منصوبانش با انتقاد شدید اصولگرایان تندرو مواجه شدند، احتمالا این سؤال را مطرح میکند که آیا نظام جمهوری اسلامی به دولت پزشکیان اجازۀ احیای برجام یا انعقاد یک توافق هستهای جدید را میدهد؟
آقای ابطحی در پاسخ میگوید: «من معتقد نیستم که انتقادات تند مطبوعات جناح اصولگرا، چه از مشاوران و منصوبان پزشکیان چه از خود پزشکیان، نظر نظام و رهبری است. این نظر افراطیونی است که احساس میکنند در انزوا قرار گرفتهاند و میخواهند بازی را به هم بزنند و دوباره افراطیگری را در سیاست کشور شکل دهند و خودشان را هم متصل به نظام معرفی کنند. پیشبینی من این است که آقای پزشکیان با توجه به ارتباط خوبی که با رهبری و نیروهای نظامی دارد، میتواند مذاکرات را با غرب پیش ببرد و در احیای برجام موفقتر از دیگران باشد. در مسیر او کارشکنی کمتری وجود دارد. کارشکنیها حداکثر در روزنامههای افراطی است. من به این موضوع امیدوارم که این کارشکنیها، کارشکنیهای نظام در برابر پزشکیان نیست.»
«پزشکیان فقط مجاز است که در جادۀ “بهبود اقتصاد” جلو برود»
رضا علیجانی هم دربارۀ اجازۀ نظام به دولت پزشکیان برای حرکت به سمت یک توافق هستهای جدید میگوید: «بله، قطعا. اصلا نظام با این فرض به پزشکیان اجازه داده بالا بیاید یا او را بالا آورده تا توافق جدیدی در مسئلۀ هستهای حاصل شود و در واقع جمهوری اسلامی از این طریق یک گام عقبنشینی کند. اما این دولت همواره از سوی آتشبهاختیارها یا با هدایت بیت رهبری تحت فشار دائمی خواهد بود؛ تا پزشکیان حواسش باشد که فقط در یک جاده میتواند جلو برود و آن هم جادهای است که به بهبود شرایط اقتصادی منتهی شود. یعنی دربارۀ مسائل سیاسی و فرهنگی در داخل کشور و مسائلی نظیر آزادی زندانیان، این دولت چندان امکان مانور پیدا نخواهد کرد.»
او میافزاید: «علی خامنهای در سخنرانی اخیرش بعد از اینکه گفت جلوی نفوذ فرهنگی و سبک زندگی دشمن را باید گرفت، از چندتا وزارتخانه صریحا نام برد. وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، مطبوعات، صداوسیما و وزارت بهداشت. حالا نام بردن او از وزارتخانههای آموزش و پرورش و علوم یا مطبوعات و رادیو و تلویزیون قابل درک است ولی نام بردنش از وزارت بهداشت ربط داشت به دانشجویان رشتۀ پزشکی که از دانشگاه اخراج یا تعلیق شدهاند. وزیر بهداشت دولت پزشکیان، آقای ظفرقندی، گفته است همۀ این دانشجویان باید برگردند به دانشگاه. اشارۀ آقای خامنهای در نفی این تصمیم وزیر بهداشت بود و این نشان میدهد که پزشکیان فقط برای عقبنشینی تاکتیکی در سیاست خارجی آمده است و نه بیشتر. در پایان اضافه کنم که علیرغم همۀ این حرفها، تنشزدایی با جهان غرب به نفع روند گذار به دموکراسی در ایران است نه تشدید تنشها. به نظر من تشدید تنش و وقوع هرگونه منازعۀ نظامی به ضرر معیشت مردم ایران و روند گذار به دموکراسی در کشور ما است. سیاست زدن سر مار، جز تقویت یک حکومت نظامیِ خشنتر، هیچ ثمری ندارد. بنابراین تنشزدایی حتی موقت و در قالب عقبنشینی تاکتیکی، در مجموع به نفع مردم ایران و روند گذار تحولطلبانه در ایران است.»
source
سئو سایت