رئیسجمهور و وزیر خارجه ایران پیامهایی با رویکرد دوگانه به طرف آمریکایی ارسال کردهاند. این پیامها در شرایطی مطرح شدهاند که دونالد ترامپ به زودی به کاخ سفید بازمیگردد و موضوعاتی مانند پیمان آتشبس غزه و مسائل مربوط به ایران، از جمله چالشهای پیشروی او در روزهای اولیه حضور در کاخ سفید خواهند بود.
در همین حال، نشانههایی از تمایل ایران به گفتگو و مذاکره بیش از گذشته به چشم میخورد. دور دوم گفتگوهای ایران با تروئیکای اروپایی (شامل آلمان، بریتانیا و فرانسه) درباره برنامه هستهای ایران در ژنو برگزار شد. این گفتگوها در حالی انجام شدهاند که شمارش معکوس برای آغاز ریاستجمهوری ترامپ شروع شده است.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، در گفتگویی با شبکه انبیسی نیوز اعلام کرد که ایران به طور اصولی آماده گفتگو با دولت دوم ترامپ است. او تاکید کرد که مشکل ایران با گفتگو نیست، بلکه با تعهداتی است که از مذاکرات ناشی میشود و باید به آنها پایبند بود. پزشکیان همچنین اشاره کرد که ایران به همه تعهدات خود پایبند بوده، اما طرف مقابل به وعدههای خود عمل نکرده است. او افزود که ایران این شک را دارد که حتی با ورود به مذاکرات، طرف مقابل به دنبال سرنگونی حکومت ایران است، نه حل مشکلات.
پزشکیان در بخش دیگری از این گفتگو به توان نظامی ایران اشاره کرد و تاکید کرد که جمهوری اسلامی به دنبال جنگ نیست، اما آماده دفاع از خود و سایتهای هستهای خود است. او همچنین هرگونه برنامهریزی برای ساخت بمب اتمی را تکذیب کرد و آن را بهانهای برای توجیه حمله به ایران دانست.
از سوی دیگر، وزیر خارجه ایران، سید عباس عراقچی، در گفتگویی با تلویزیون دولتی ایران اعلام کرد که مذاکرات کنونی بر سر چگونگی آغاز گفتگوهای هستهای است. او تاکید کرد که تحریمهای اصلی مربوط به آمریکاست و اروپاییها باید با دولت جدید آمریکا به توافق برسند. عراقچی همچنین گفت که ایران تنها در مذاکرات عزتمندانه و بر اساس احترام متقابل شرکت خواهد کرد، نه بر پایه فشار و تحریم.
عراقچی در ادامه اظهار داشت که هدف از مذاکرات اخیر با اروپاییها، یافتن راهی برای ازسرگیری گفتگوهای هستهای است. او همچنین درباره پذیرش شرایط FATF گفت که خروج از فهرست سیاه این نهاد لزوماً تأثیر فوقالعادهای بر روابط اقتصادی ایران نخواهد داشت، اما میتواند برخی خسارتها را کاهش دهد.
به نظر میرسد در شرایط فعلی، با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، نگرانیها درباره آینده توافق هستهای و احتمال تشدید تنشها افزایش یافته است. مقامات ایرانی نیز در تصمیمات خود دچار تناقض شدهاند. وزیر خارجه ایران پیش از این گفته بود که برجام دیگر مرده است، اما حالا اعلام کرده که برای گفتگو با آمریکا، این کشور باید به برجام بازگردد. این تناقضگوییها میتواند منجر به بروز مشکلات بیشتر در مسیر مذاکرات شود.
در این میان، پزشکیان به عنوان رئیسجمهور ایران، برای تنشزدایی تلاش کرده و در گفتگو با انبیسی نیوز مواضعی اتخاذ کرده که توجه جهانی را به امکان مذاکره مجدد با ایران جلب کرده است. او همچنین هرگونه برنامهریزی برای ترور ترامپ را رد کرد و تاکید کرد که ایران هرگز برای سوءقصد به هیچکس تلاش نکرده است.
پیام پزشکیان به وضوح مخابره شده است: جمهوری اسلامی خواهان صلح و تنشزدایی در منطقه و جهان است، جنگافروزی و تجاوز را محکوم میکند و آماده مذاکره شرافتمندانه و برابر است. حال باید دید که آیا آمریکاییها نیز این پیامها را دریافت خواهند کرد یا خیر.