کدام یک درست است؟ رویکرد برد-برد یا باخت-باخت؟
به گزارش یکی از رسانه‌ها، دکتر مجید مرادیان، روزنامه‌نگار، در یادداشتی به یکی از چالش‌های بزرگ کشورها اشاره کرده است: آلایندگی‌های زیست‌محیطی در آب، خاک و هوا. این موضوع همچنان برای ایران به عنوان یک معضل جدی مطرح است. با وجود برخی اقدامات و قوانین، هنوز راهکار پایدار و مؤثری در این زمینه ارائه و اجرا نشده است.
سوالی که همواره ذهن بسیاری از کارشناسان و مخاطبان را به خود مشغول می‌کند این است که چرا وقتی بحث آلایندگی‌های زیست‌محیطی مطرح می‌شود، بیشتر انگشت اتهام به سمت صنایع بزرگ و مادر مانند ذوب‌آهن اصفهان و فولاد مبارکه نشانه‌گیری می‌شود؟
### رویکرد “برد-برد” یا “باخت-باخت”؟
چرا نگاه کارشناسی دقیق و ارائه راهکارهای پایدار برای حل چالش‌های زیست‌محیطی عملیاتی نمی‌شود و به جای رویکرد “برد-برد”، مردم و صنعت در یک بازی “باخت-باخت” قرار می‌گیرند؟ رویکرد “برد-برد” به معنای تعادل بین تولید، اشتغال و سلامت محیط زیست است، در حالی که “باخت-باخت” به معنای آلایندگی، بیماری، پرداخت جریمه و در نهایت تعطیلی صنایع است.
متأسفانه گاهی اظهارات احساسی و غیرکارشناسی، منافع جامعه، صنعت و اشتغال را نادیده می‌گیرند و تنها بر تعطیلی صنایع به دلیل آلایندگی تأکید می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از این افراد از مشکلات و تنگناهای صنعت و تولید آگاهی کافی ندارند.
### چرا مسئولان اقدام نمی‌کنند؟
سوال دیگر این است که چرا مسئولان و قانون‌گذاران نسبت به ارائه طرح‌های پایدار و اصلاح قوانین موجود اهتمام لازم را ندارند؟ گاهی در آستانه انتخابات، بحث آلایندگی صنایع و تعطیلی تولید و اشتغال مطرح می‌شود، اما پس از آن، این موضوعات به فراموشی سپرده می‌شوند.
با بررسی دقیق و ارائه راهکارهای مؤثر و پایدار، می‌توان امیدوار بود که آلایندگی‌های زیست‌محیطی کاهش یابد و به تعادل بین تولید، اشتغال و سلامت محیط زیست دست یافت. اظهارات احساسی و غیرکارشناسی نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه فضای جامعه و صنعت را پیچیده‌تر می‌سازد.
### عوارض زیست‌محیطی و یک طرح مهم
یکی از چالش‌های صنایع کشور، پرداخت عوارض زیست‌محیطی سنگین (معمولاً یک درصد از فروش) است، در حالی که این صنایع سهمی در استفاده از این منابع برای کاهش آلایندگی ندارند. با وجود هزینه‌های سنگین پروژه‌های زیست‌محیطی، همچنان مشکلاتی وجود دارد.
پیشنهاد می‌شود طرحی در دولت یا مجلس برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیست‌محیطی از محل عوارض یا تسهیلات کم‌بهره تصویب شود. این اقدام می‌تواند به صنایع کمک کند تا با اعتبارات کافی، اقدامات اساسی در این زمینه انجام دهند. همچنین، ایجاد “صندوق ملی عوارض” و اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی با نظارت دقیق می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت جامعه داشته باشد.
### نقش رسانه‌ها در تبیین واقعیت‌ها
رسانه‌ها نقش مهمی در تبیین واقعیت‌ها و تغییرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارند. خبرنگاران و صاحبان قلم باید به عنوان مطالبه‌گران، نسبت به موضوعات زیست‌محیطی بی‌تفاوت نباشند و با بررسی دقیق و میدانی، به تحلیل همه‌جانبه این مسائل بپردازند. تنها پوشش سریع آلایندگی‌ها کافی نیست، بلکه پیگیری و ارائه راهکارهای عملی از مسئولان و قانون‌گذاران می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
### نتیجه‌گیری
آلودگی‌های زیست‌محیطی در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، یکی از مسائل جدی است. صنایع، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و خودروها سهم عمده‌ای در این آلایندگی‌ها دارند. برای مقابله با این بحران، نیاز به اجرای سیاست‌های جدی زیست‌محیطی، توسعه انرژی‌های پاک و ارتقای فناوری‌های دانش‌بنیان احساس می‌شود. تنها با توجه به نتایج “برد-برد” می‌توان به تعادل بین تولید، اشتغال و سلامت محیط زیست دست یافت.