الهه کولایی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، در نشستی با موضوع «ایران و مسأله تعامل با روسیه» که توسط دفتر سیاسی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاهها برگزار شد، به بررسی روابط ایران و روسیه پرداخت. وی با اشاره به تحولات جهانی و تغییرات در روابط بینالمللی، اظهار داشت که برخی در کشور تصور میکنند رویارویی با آمریکا و تقویت روابط با روسیه میتواند به نفع ایران باشد، اما این نگرش به تحولات اخیر در جهان و روابط بین بازیگران بینالمللی توجه کافی ندارد.
کولایی با تأکید بر اینکه روسیه تمایلی به تغییر در روابط ایران و آمریکا ندارد، بیان کرد که برخی در ایران فکر میکنند تقویت روابط با روسیه میتواند جایگزین مناسبی برای رویارویی با آمریکا باشد، اما این نگرش به تحولات عمیق در روابط بینالمللی بیتوجه است. وی افزود که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نقش آمریکا در روابط ایران و روسیه بسیار تأثیرگذار بوده است.
وی با اشاره به تاریخ روابط ایران و روسیه، خاطرنشان کرد که پس از فروپاشی شوروی، روسیه تلاش کرد تا با کنار گذاشتن ایدئولوژی کمونیستی، وارد بازار جهانی شود و به جامعه اروپایی بپیوندد. اما این روند با مقاومت غرب مواجه شد و روسیه به تدریج به سمت شرق گرایش پیدا کرد. کولایی تأکید کرد که ایران باید روابط خود با روسیه را در چارچوب روابط روسیه با غرب و تحولات خاورمیانهای روسیه بررسی کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به همکاری روسیه در پروژه نیروگاه بوشهر، گفت که این همکاری فرصتی برای روسیه بود تا توانمندیهای خود را در برابر آمریکا به نمایش بگذارد. وی افزود که روسیه با وجود مخالفتهای آمریکا، روابط خود با ایران را گسترش داد و این همکاری به نمادی از استقلالگرایی روسیه تبدیل شد.
کولایی با اشاره به تحولات پس از ۱۱ سپتامبر و جنگ اوکراین، بیان کرد که روابط روسیه با غرب دچار تنشهای جدی شده است. وی افزود که روسیه جمهوریهای پیشین شوروی را حوزه منافع حیاتی خود میداند و این موضوع باعث اختلاف با غرب شده است. در این شرایط، ایران باید به ملاحظات روسیه در آسیای مرکزی و قفقاز توجه کند و از ورود بیش از حد به این مناطق خودداری نماید.
وی با تأکید بر اینکه روسیه تمایلی به تغییر در روابط ایران و آمریکا ندارد، گفت که افزایش فشارهای بینالمللی باعث میشود روابط ایران و روسیه با سهولت بیشتری مدیریت شود. کولایی افزود که روسیه مایل نیست فشارهای بینالمللی نظم موجود را بر هم بزند و این موضوع در توافق هستهای ایران با کشورهای غربی نیز تأثیرگذار بود.
کولایی در پایان گفت که ایران باید روابط خود با روسیه را متعادل نگه دارد و از گزینههای موجود در عرصه سیاست بهرهبرداری کند. وی تأکید کرد که منافع ملی ایران باید محور تصمیمگیریها باشد و تاریخ درسهای مهمی برای ما دارد. وی همچنین خاطرنشان کرد که ارتباط بین حوزه تصمیمگیری و مراکز پژوهشی باید تقویت شود تا سیاستگذاریها بر اساس واقعیتهای روز انجام گیرد.