وقتی تصادفی رخ می‌دهد و خودرو یا افراد در آن حادثه آسیب می‌بینند، جبران خسارت افراد ثالث آسیب‌دیده بر عهده بیمه شخص ثالث راننده مقصر است. اما گاهی پیش می‌آید که راننده مقصر شناسایی نمی‌شود. در چنین شرایطی، صندوق تأمین خسارت‌های بدنی به کمک افراد زیان‌دیده می‌آید. اما سوال این است که این صندوق چیست و چگونه خسارت‌ها را جبران می‌کند؟

برای بررسی این موضوع، با مهدی قمصریان، مدیر صندوق تأمین خسارت‌های بدنی، گفت‌وگویی انجام دادیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو آمده است:

**وظایف صندوق در حمایت از زیان‌دیدگان حوادث رانندگی**

صندوق تأمین خسارت‌های بدنی چه وظیفه‌ای دارد و شامل چه افرادی می‌شود؟
قمصریان: این صندوق یک نهاد عمومی غیردولتی است که در سال ۱۳۴۷ تحت قانون مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه تأسیس شد. ابتدا در بیمه ایران فعالیت داشت و پس از تأسیس بیمه مرکزی در سال ۱۳۵۰، به آن منتقل شد. بعدها با استقلال یافتن، به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی به کار خود ادامه داد. مأموریت اصلی این صندوق، پوشش زیان‌دیدگان حوادث رانندگی است، به ویژه در مواردی که راننده مقصر فاقد بیمه‌نامه یا پوشش بیمه‌ای کافی باشد.

**تفاوت صندوق تأمین خسارت‌های بدنی و بیمه‌های تجاری**

فرق اصلی این صندوق با بیمه‌های تجاری چیست؟
قمصریان: صندوق خسارتی به راننده مقصر پرداخت نمی‌کند و تنها خسارت‌های جانی زیان‌دیدگان را پوشش می‌دهد. همچنین، صندوق موظف است خساراتی که پرداخت می‌کند را از راننده مقصر بازیابی کند. برای مثال، اگر موتورسواری بدون بیمه شخص ثالث در تصادف آسیب ببیند، صندوق دیه زیان‌دیده را پرداخت می‌کند، اما سپس از راننده مقصر برای جبران خسارت اقدام خواهد کرد.

**صندوق مانع از زندانی شدن بیش از ۶۳ هزار نفر شده است**

این صندوق تاکنون چه میزان خسارت پرداخت کرده است؟
قمصریان: از سال ۱۳۹۵ تاکنون، این صندوق مانع از زندانی شدن بیش از ۶۳ هزار نفر شده است. در سال گذشته، بیش از ۶۹۰۰ میلیارد تومان خسارت پرداخت شد که نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش ۷۰ درصدی داشته است. در ۹ ماهه امسال نیز بیش از ۵ هزار میلیارد تومان خسارت پرداخت شده است.

**منابع مالی صندوق چگونه تأمین می‌شود؟**

قمصریان: درآمد اصلی صندوق از ۸ درصد عوارض بیمه‌نامه شخص ثالث تأمین می‌شود. همچنین از جرایم راهنمایی و رانندگی و هزینه‌های دادرسی نیز درآمد دارد.

**پرداخت بیش از ۱۶۰۰ میلیارد تومان در پرونده‌های اتباع**

چه راهکارهایی برای بهبود شرایط وجود دارد؟
قمصریان: یکی از راهکارها، اصلاح قانونی است تا تعریف دقیق‌تری از «شخص ثالث» ارائه شود. همچنین، اتباع غیرمجاز نباید مشمول تعهدات مالی نهادهای داخلی مانند شرکت‌های بیمه و صندوق تأمین خسارت‌ها شوند.

**پرداخت بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان در سال جاری**

قوانین این حوزه چه نقص‌هایی دارد؟
قمصریان: یکی از خدمات صندوق، پرداخت مابه‌التفاوت دیه زن و مرد است. از سال ۱۳۹۲ تاکنون، بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان در این زمینه پرداخت شده است. اما منابع مالی صندوق برای پوشش تعهدات بلندمدت پیش‌بینی نشده است. در سال گذشته حدود ۱۹۰۰ میلیارد تومان و در سال جاری بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت شده است.

**سامانه جامع حوادث رانندگی فقط ماکت است**

آیا سامانه جامع حوادث رانندگی به‌طور مؤثر فعال شده است؟
قمصریان: این سامانه هنوز به‌طور کامل راه‌اندازی نشده است. دستگاه‌های مرتبط اطلاعات خود را به روز نمی‌کنند، بنابراین سامانه کاربردی ندارد.

**وجود ۱۰ میلیون موتورسیکلت فاقد بیمه‌نامه شخص ثالث**

مهم‌ترین مشکلات مربوط به وسایل نقلیه فاقد بیمه چیست؟
قمصریان: حدود ۱۳ میلیون موتورسیکلت در کشور وجود دارد که تنها ۲ میلیون آن‌ها بیمه شخص ثالث دارند. همچنین، از ۲۶ میلیون خودرو سواری، حدود ۲ میلیون فاقد بیمه شخص ثالث هستند. این آمار نگران‌کننده است و نیاز به فرهنگ‌سازی و الزام به خرید بیمه دارد.

در پایان، قمصریان از نمایندگان مجلس و دستگاه‌های مرتبط برای پیگیری اصلاحات قانونی تشکر کرد و تأکید کرد که داشتن بیمه شخص ثالث یک ضرورت است.