مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، در روز دوشنبه ۲۰ ژانویه اعلام کرد که اظهارات قبلی او درباره جلوگیری از مازوتسوزی با دو ساعت قطعی برق روزانه، ناشی از اشتباه محاسباتی وزیر نیرو بوده است. او توضیح داد که دولت برای عبور از خطر قطع گاز و تأمین برق، مجبور به استفاده از مازوت شده است.
پزشکیان در جلسهای با استانداران ایران در وزارت کشور تأکید کرد که گفته شده بود ایران با کمبود گاز مواجه است و از آبان ماه گاز قطع خواهد شد. او گفت: «با مدیریتی که انجام شد، از خطر قطع گاز عبور کردیم، اما هزینهای پرداختیم که مطلوب نبود. وزیر نیرو گفته بود اگر دو ساعت خاموشی اعمال کنیم، مشکل حل میشود، اما محاسبات اشتباه بود و متوجه شدیم حتی با یک روز خاموشی هم مشکل برطرف نمیشد.»
پیش از این، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، درباره لزوم قطعی برق برای جلوگیری از مازوتسوزی صحبت کرده بود که با واکنشهای گسترده در شبکههای اجتماعی مواجه شد. مهاجرانی گفته بود که میتوان برای مدت محدودی «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای شهروندان کرد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «عادلانه نیست که بخشی از جامعه برای تولید برق با جان خود هزینه پرداخت کند. به دستور رئیسجمهور، مازوتسوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژهای دارند، متوقف میشود. میتوان برای مدت محدودی خاموشی منظم را جایگزین تولید سم کرد.»
همچنین پزشکیان ماه گذشته در پیامی ویدیویی از مردم خواسته بود که دمای خانههای خود را دو درجه کاهش دهند تا دولت در زمستان با کمبود سوخت مواجه نشود. با این حال، اکنون او اعتراف کرده است که این اقدامات کافی نبوده و دولت مجبور شده است برای تولید برق دوباره به مازوتسوزی روی آورد.
**مازوتسوزی چیست و چرا به آن «تولید سم» گفته میشود؟**
مازوت یا نفت کوره یکی از فرآوردههای سنگین پالایش نفت خام است که معمولاً در صنایع، نیروگاهها و کورهها استفاده میشود. این سوخت به دلیل ارزان بودن، در کشورهای در حال توسعه و مناطقی با دسترسی محدود به سوختهای پاکتر مانند گاز طبیعی، رایج است. مازوت چگالی و ویسکوزیته بالایی دارد و رنگ آن معمولاً تیره یا سیاه است. این ماده حاوی درصد بالایی از کربن، هیدروکربنهای سنگین و گوگرد است. میزان گوگرد در مازوت میتواند تا ۳.۵ درصد یا بیشتر باشد که هنگام سوختن، منجر به تولید دیاکسید گوگرد، دیاکسید کربن و سایر ترکیبات آلاینده میشود.
تولید این گازهای آلاینده همراه با ذرات معلق، تأثیرات منفی شدیدی بر کیفیت هوا دارد. این موضوع تا حدی پیش رفت که شاخص آلودگی هوای تهران در برخی روزهای اوایل زمستان به سطح خطرناک رسید.
با وجود اینکه ایران دومین کشور جهان از نظر ذخایر گاز طبیعی است و بر اساس گزارش شرکت بریتیش پترولیوم (BP)، ذخایر گاز طبیعی ایران حدود ۳۳ تریلیون متر مکعب است، به دلیل زیرساختهای ضعیف مانند شبکه گازرسانی ناکافی و ظرفیت محدود پالایشگاههای گاز طبیعی، دولت در زمستان و با افزایش تقاضا قادر به تأمین گاز نیست و مجبور به مازوتسوزی میشود.