عیسی کلانتری، رئیس پیشین سازمان محیط زیست، درباره وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه و چالشهای پیشروی آن اظهار داشت: این دریاچه به دلیل عدم همکاری میان دستگاههای مختلف و کوتاهیهای مداوم در سالهای اخیر، همچنان در شرایط بحرانی به سر میبرد. او اشاره کرد که مسعود پزشکیان، رئیسجمهور، مسئولیت احیای دریاچه را به معاون اول خود سپرده است، اما تاکنون هیچ اقدام جدیای در این زمینه انجام نشده است.
کلانتری افزود: «پس از شروع پروژههای احیا و اقدامات اولیه، با وجود پیشرفتهایی در برخی مراحل، به دلیل بیتوجهی و عدم پیگیری مناسب مسئولان و نهادهای مرتبط، وضعیت دریاچه همچنان وخیم است. از زمان آغاز به کار دولت رئیسی، پروژههای احیای دریاچه متوقف شدهاند و حتی پروژههایی که بیش از ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشتند، هنوز تکمیل نشدهاند. در این مدت، هیچ فردی بهطور جدی مسئولیت احیای دریاچه را بر عهده نگرفته است.»
وی ادامه داد: «مسئولان دولتی، از جمله وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، که باید در احیای دریاچه همکاری کنند، هیچ اقدامی انجام ندادهاند و این موضوع باعث شده است که وضعیت دریاچه روز به روز بدتر شود. عمق دریاچه که در مهرماه ۱۴۰۰، ۱۲۷۴.۱ متر بود، اکنون به ۱۲۷۰ متر کاهش یافته است. همچنین حجم آب دریاچه که زمانی یک میلیارد متر مکعب بود، به تدریج کم شده و اکنون به صفر نزدیک شده است.»
کلانتری به وضعیت بحرانی و تبخیر آب دریاچه اشاره کرد و گفت: «تبخیر آب دریاچه هر ساله به طور متوسط حدود ۷۰ سانتیمتر است و اگر آب جدیدی وارد دریاچه نشود، عمق آن سال به سال کاهش مییابد. دریاچه ارومیه به دلیل کمبود منابع آبی، که بیشتر ناشی از تخصیص آب به بخشهای دیگر و کشاورزی است، در حال خشک شدن است. در حال حاضر، ۹۰ درصد از آب دریاچه از آذربایجان غربی تأمین میشود و اقدامات نادرست در این استان باعث تشدید وضعیت شده است.»
او همچنین به ناتوانی دولت در اجرای طرحهای لازم برای احیای دریاچه اشاره کرد و گفت: «در دولت قبلی، پروژههایی برای احیای دریاچه ارومیه به مرحله اجرا رسیدند، اما در دولت کنونی این پروژهها متوقف شده و مسئولان مختلف، از جمله آقای پزشکیان که در رأس امور قرار گرفتهاند، هیچ اقدامی نکردهاند. در واقع، پزشکیان مسئولیت را به عارف سپرده و ایشان نیز هیچ اقدام جدی برای احیای دریاچه انجام نداده است. به همین دلیل، دریاچه همچنان فاقد مدیریت و نظارت مناسب است.»
کلانتری با اشاره به اینکه «احیای دریاچه ارومیه صاحب و متولی مشخصی ندارد»، ادامه داد: «در سالهای اخیر دانشگاه شریف مسئولیت ستاد اجرایی دریاچه را بر عهده داشت، اما اخیراً این مسئولیت از آنان گرفته شده است. من برای این موضوع مهم آقای چیتچیان را پیشنهاد دادم، اما توجهی نشد. ایشان اشراف خوبی به دریاچه دارند. در حال حاضر، دریاچه متولی ندارد و مدیران استانی نیز به دلایل مختلف نمیتوانند در راستای احیای دریاچه اقدامی انجام دهند.»
وی تأکید کرد که تصمیمگیریهای اجرایی باید با همکاری همه دستگاهها و نهادها صورت گیرد و گفت: «تا زمانی که مسئولان اصلی ستاد احیای دریاچه مشخص نشوند و یک مدیریت قوی و متمرکز بر احیای دریاچه وجود نداشته باشد، هیچ پیشرفتی در این زمینه حاصل نخواهد شد. در حال حاضر، پروژههای نرمافزاری که نیاز به نظارت دارند، در حالت تعطیلی به سر میبرند و هیچگونه پیشرفتی در این زمینه مشاهده نمیشود.»
کلانتری همچنین به بودجههای اختصاص داده شده برای احیای دریاچه اشاره کرد و گفت: «در طول هشت سال دولت روحانی، نزدیک به یک میلیارد دلار برای احیای دریاچه هزینه شده است. این مبلغ شامل ۵۰۰ میلیون دلار به قرارگاه خاتمالانبیا برای پروژههای مربوط به تونلها و تصفیهخانهها بود. همچنین ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب از طریق تونلها برای دریاچه منتقل شد. با این حال، این هزینهها در برابر خشک شدن تدریجی دریاچه و کاهش عمق آن، بسیار ناچیز بوده است.»
وی در پایان تأکید کرد که اگر دولت به سرعت اقدام نکند، فرصتهای احیای دریاچه از دست خواهد رفت و ادامه روند کنونی میتواند منجر به خشک شدن کامل دریاچه شود. کلانتری افزود: «با توجه به وضعیت کنونی، اگر دریاچه همچنان به همین شکل ادامه پیدا کند، هیچگونه امیدی به احیای آن در آینده نزدیک نخواهیم داشت.»