عبدالناصر همتی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که بر اساس آمار منتشر شده توسط گمرک ایران، صادرات غیرنفتی به ۴۸.۷ میلیارد دلار رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۸ درصد رشد داشته است. همچنین واردات با رقم ۵۶ میلیارد دلار (شامل ۶.۳ میلیارد دلار طلا) تنها ۳ درصد افزایش یافته است. اگر واردات طلا را در نظر نگیریم، واردات نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰ درصد کاهش نشان می‌دهد. در نتیجه، کسری تجاری غیرنفتی بدون احتساب طلا از ۱۲.۵ میلیارد دلار به ۲ میلیارد دلار کاهش یافته است. با احتساب ۳۰ میلیارد دلار صادرات نفت در این دوره، مازاد تراز تجاری (نفتی و غیرنفتی) به بیش از ۲۸ میلیارد دلار رسیده است.
### جهت اطلاع وزیر اقتصاد و افکار عمومی
به گزارش یکی از خبرگزاری‌ها، آمار اعلامی گمرک ایران در مورد صادرات و واردات، به دلایل مختلف قابل اتکا نیست و نمی‌توان از آن برای بررسی دقیق تراز تجاری کشور استفاده کرد. در ادامه به برخی از این دلایل اشاره می‌شود:
۱. **کم‌اظهاری ارزش کالاهای صادراتی**: صادرکنندگان کالا و خدمات معمولاً ارزش کالاهای صادراتی خود را بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی اعلام می‌کنند تا مجبور نباشند ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند. این موضوع باعث می‌شود آمار صادرات غیرواقعی به نظر برسد و در حال حاضر نیز اراده‌ای برای اصلاح این نظام ارزش‌گذاری در گمرک ایران دیده نمی‌شود.
۲. **بالا اظهاری ارزش کالاهای وارداتی**: واردکنندگان کالا معمولاً ارزش کالاهای خود را بالاتر از ارزش واقعی اعلام می‌کنند، زیرا کالاها را با ارز آزاد خریداری می‌کنند اما هنگام واردات از نرخ ارز نیمایی استفاده می‌کنند که تفاوت قابل توجهی با نرخ ارز آزاد دارد. این تفاوت ریالی به عنوان بخشی از سود در نظر گرفته می‌شود و این موضوع می‌تواند به افزایش قیمت تمام شده کالاها و تورم در کشور منجر شود.
۳. **نقص در مدیریت گمرک**: متأسفانه مدیریت گمرک ایران در استفاده صحیح از رویه‌های گمرکی برنامه‌ریزی مناسبی ندارد و این موضوع یکی از عوامل مهم ناترازی ارزی است.
۴. **عدم شمول آمار واردات مناطق آزاد**: در برخی موارد، از رویه‌هایی مانند ترانزیت خارجی برای واردات کالا به مناطق آزاد استفاده می‌شود که این آمار در آمار کلی واردات کشور لحاظ نمی‌شود. به عنوان مثال، واردات شرکت دبش به منطقه آزاد البرز حدود ۳.۵ میلیارد دلار بوده است که در آمار رسمی واردات کشور دیده نمی‌شود.
۵. **واردات از مبادی غیررسمی**: حتی در مبادی رسمی گمرکی مانند واردات ملوانی و ته لنجی، آمار واقعی واردات کالاها در آمار رسمی گمرک ایران لحاظ نمی‌شود. به عنوان مثال، رئیس کل گمرک ایران در مصاحبه‌ای اعلام کرد که به هر لنج وارد شده به کشور تنها ۷۰ تُن کالا تحت عنوان ته لنجی اختصاص داده می‌شود، در حالی که حجم واقعی کالاهای وارداتی بسیار بیشتر است. این موضوع باعث می‌شود کالاهای ممنوعه به راحتی وارد کشور شوند و در بازارهای داخلی عرضه شوند.
با توجه به این مسائل، آمار اعلامی گمرک ایران نمی‌تواند مبنای دقیقی برای بررسی تراز تجاری کشور باشد. بنابراین، لازم است اقدامات اساسی برای مدیریت بهتر گمرک و تجارت خارجی کشور انجام شود تا بتوان با استخراج آمار واقعی، برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای مدیریت منابع ارزی و تراز تجاری کشور انجام داد.