سعید جلیلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در نشستی با عنوان “حکمت سیاسی اسلام در قرآن” که در حوزه هنری برگزار شد، به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت. وی در این نشست اظهار داشت که در اندیشه غرب، مطالعات گسترده‌ای روی ویژگی‌های طبیعی انسان انجام شده است و برخی از این مطالعات نیز صحیح است. اما از منظر اسلام، انسان علاوه بر ویژگی‌های طبیعی، دارای ویژگی‌های فطری نیز هست و اگر این بعد فطری نادیده گرفته شود، نگاه به انسان ناقص خواهد بود.

جلیلی با اشاره به اهمیت بعثت پیامبران، بیان کرد که بعثت نه تنها به خوشبختی انسان توجه دارد، بلکه گنجینه‌های عقل او را نیز بیدار و روشن می‌کند. وی افزود که یکی از تفاوت‌های اساسی اندیشه اسلام با دیگر اندیشه‌ها، توجه به بعد چهارم رابطه انسان با مبدأ هستی، یعنی خداوند است. این بعد چهارم بر تمامی ابعاد دیگر زندگی انسان تأثیرگذار است.

وی همچنین تأکید کرد که بعثت پیامبران فرصتی را برای انسان فراهم می‌کند تا فطرت تکوینی خود را با فطرت تشریعی کامل کند. جلیلی تصریح کرد که دین برخلاف فطرت انسان چیزی بیان نمی‌کند و این یکی از تمایزات اصلی آن است.

جلیلی در ادامه به نقد اندیشه‌های مارکسیستی پرداخت و گفت که مارکسیسم در قرن گذشته نیمی از جهان را تحت تأثیر قرار داد، اما پس از ۷۰ سال، خود طرفداران آن به اشتباه بودن این راه اعتراف کردند. وی جاهلیت را به عنوان دورانی توصیف کرد که در آن مبنای حکم‌ها درست نبود و فردی که می‌توانست حرف خود را در فضای عمومی غالب کند، برنده میدان بود.

وی با اشاره به نقش رسانه‌های امروزی، گفت که امروزه هر کس بتواند زودتر در فضای مجازی مانند توئیتر حرفی را منتشر کند، طرف مقابل را از صحنه خارج می‌کند. جلیلی این وضعیت را مشابه حکم دوران جاهلیت دانست، اما تأکید کرد که ابزارهای امروزی ذاتاً بد نیستند و می‌توان از آنها برای تبیین حقیقت نیز استفاده کرد.

جلیلی در بخش دیگری از سخنان خود به تفاوت‌های انسان‌ها در مفاهیمی مانند سود و زیان اشاره کرد و گفت که در صحنه‌های اقتصادی جهان، سیاست نیز نوعی تجارت محسوب می‌شود. وی افزود که در ایام انتخابات، بحث‌هایی مانند سود و زیان مطرح می‌شود، زیرا این نگاه به عنوان یک پارادایم غالب در جهان پذیرفته شده است.

وی با اشاره به اندیشه دینی، بیان کرد که مبنای این اندیشه در مناسبات اجتماعی و سیاسی با دیگر اندیشه‌ها تفاوت‌های جدی دارد. جلیلی به عنوان مثال به سخنان ترامپ اشاره کرد که گفته بود ۷ هزار میلیارد دلار در عراق هزینه شده و سودی حاصل نشده است. وی تأکید کرد که مبنای ترامپ سود و زیان بود و به کشته‌شدگان هزاران انسان توجهی نداشت.

جلیلی همچنین به حرکت عظیم بعثت پیامبر اسلام اشاره کرد و گفت که در طول ۱۳ سال تلاش پیامبر، تنها ۱۴۰ نفر به او ایمان آوردند، اما این حرکت بر اساس مبنایی جدی و هدفی متعالی شکل گرفته بود. وی بهترین الگوی جهاد را تبیین حرکت پیامبر اسلام دانست و گفت که در طول ۱۳ سال حضور در مکه، مشرکان به اشکال مختلف با پیامبر مقابله کردند.

وی در ادامه به انتقاد از کسانی پرداخت که در جامعه دینی یک چیز می‌گویند و در خارج از آن چیز دیگری مطرح می‌کنند. جلیلی گفت که چنین افرادی طبق قرآن مورد تمسخر قرار می‌گیرند و در حیات دنیوی نیز موفقیتی به دست نمی‌آورند.

جلیلی با اشاره به تجارت‌های خسارت‌بار سیاسی، گفت که قرآن به عده‌ای اشاره می‌کند که ذلالت را با سعادت عوض می‌کنند و خود را در دور باطل ضرر قرار می‌دهند. وی تأکید کرد که باید بدانیم برد و باخت در نگاه ما به چه معناست و انسان باید از عرصه هستی به صورت موفقیت‌آمیز خارج شود.

وی در پاسخ به سوالی درباره تحرکات ظریف، گفت که چیزی که به جامعه انسجام می‌دهد، مناسبات قانونی است و اصلاح هر خطایی باید در چارچوب قانون انجام شود. جلیلی همچنین در پاسخ به سوالی درباره حضور پرحاشیه ظریف در اجلاس داووس، بیان کرد که ما به عنوان مدعیان پیشرفت کشور باید بدانیم چه مسیری درست است و چرا مسیر خطا نادرست است.

وی افزود که عرصه سیاست خارجی رمانتیک نیست و واقعی است. جلیلی به تحولات شش ماه گذشته اشاره کرد و گفت که برخی در انتخابات می‌گفتند اگر ما نمی‌آمدیم جنگ می‌شد، اما امروز می‌بینیم که با روسیه و طالبان وارد مذاکره شده‌اند. وی تأکید کرد که در مواجهه با واقعیت، اگر کسی فشار حداکثری وارد می‌کند، باید در مقابل بازاری پیدا کند.

جلیلی در پایان گفت که شش ماه یک هشتم عمر یک دولت است و باید اقدامات این شش ماه مورد ارزیابی قرار گیرد. وی تأکید کرد که نقاط قوت و ضعف باید شناسایی شوند تا با کمک به دولت، مشکلات رفع شود.