علیاکبر ناطقنوری، یکی از چهرههای شناختهشده در تاریخ معاصر ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مناصب مختلفی خدمت کرد، اما به مرور زمان به حاشیههای سیاسی رانده شد. امروز او به عنوان یکی از اصولگرایان سنتی شناخته میشود که دیگر نه در جامعه روحانیت مبارز نقش ریشسفید را ایفا میکند و نه در عرصه سیاسی از نفوذ و تأثیرگذاری قابل توجهی برخوردار است.
در خاطرات مبارزاتی ناطقنوری، بخشی از فعالیتهای او در سن ۲۰ سالگی علیه حکومت پهلوی به چشم میخورد. او در آن زمان با استفاده از ترفندهایی مانند تغییر چهره و پخش اعلامیههای مخفیانه، تلاش میکرد تا از دست مأموران حکومتی فرار کند. یکی از این خاطرات مربوط به مراسمی است که به مناسبت چهلم حادثه فیضیه در مسجد بالاسر برگزار شد. ناطقنوری در آن مراسم با پوشیدن عمامه سیاه و عینک دودی، سخنرانی کرد و بلافاصله پس از اتمام سخنرانی، با پخش اعلامیهها از محل فرار کرد.
ناطقنوری از همان جوانی درگیر مبارزات سیاسی بود. پس از رفراندوم انقلاب سفید در سال ۱۳۴۱ و حوادث فیضیه، او به همراه دیگر روحانیون قم به مخالفت با حکومت پهلوی پرداخت. او در خاطرات خود از بازداشتهای مکرر و زندانهای طولانیمدت در زندان قصر و قزلقلعه یاد میکند. این تجربیات به مرور او را به یکی از روحانیون انقلابی تبدیل کرد.
علیاکبر ناطقنوری در سال ۱۳۲۲ در روستای اوزکلا از توابع شهرستان نور متولد شد. خانواده او به دلیل شهرت پدرش در منبر و سخنرانی، به «ناطق نوری» معروف شدند. پدرش، ابوالقاسم، از شاگردان سیدحسن مدرس بود و در دوران رضاشاه به دلیل مخالفت با سیاستهای حکومتی، مجبور به ترک تهران و سکونت در اوزکلا شد. این فضای اعتراضی و مبارزهجویانه از همان کودکی بر ناطقنوری تأثیر گذاشت.
او در سن ۱۵ سالگی وارد حوزه علمیه تهران شد و پس از دو سال به قم رفت. در قم، او با چهرههایی مانند آیتالله خامنهای همدوره بود و تحت تأثیر آموزههای آیتالله خمینی قرار گرفت. ناطقنوری در جریان مخالفت با لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و رفراندوم انقلاب سفید، به فعالیتهای مبارزاتی خود ادامه داد و چندین بار دستگیر شد.
در سالهای پس از انقلاب، ناطقنوری در مناصبی مانند وزارت کشور و ریاست مجلس خدمت کرد، اما به مرور زمان از مرکز قدرت دور شد. امروز او به عنوان یکی از اصولگرایان سنتی شناخته میشود که دیگر در عرصه سیاسی تأثیرگذاری گذشته را ندارد و در میان تندروهای این جریان به حاشیه رانده شده است.