روزنامههای معتبر نیویورک تایمز و تایم در گزارشهای مفصلی به تحلیل سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب پرداختند و تأثیر این اظهارات بر آینده روابط ایران و غرب را بررسی کردند. این سخنان که در دیدار با فرماندهان نیروهای مسلح ایراد شد، توجه رسانههای بینالمللی را به خود جلب کرد.
نیویورک تایمز در گزارش خود اشاره کرد که آیتالله خامنهای، رهبر ایران، مذاکره با ایالات متحده را «غیرعاقلانه، ناپخته و ناپسند» خواند. این اظهارات در حالی مطرح شد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، تمایل خود را برای ازسرگیری مذاکرات با ایران اعلام کرده بود. با این حال، رهبر ایران بهطور مستقیم دستوری مبنی بر عدم مذاکره با واشنگتن صادر نکرده است. او در سالهای گذشته نیز در مواضع عمومی خود نسبت به آمریکا موضعی خصمانه اتخاذ کرده، اما در عین حال به مقامات ایرانی اجازه داده تا در سطح محرمانه با طرف آمریکایی گفتوگو کنند.
آیتالله خامنهای در سخنان خود به تجربههای گذشته ایران در مذاکرات با آمریکا اشاره کرد و گفت که واشنگتن به راحتی میتواند از توافقات خود عقبنشینی کند. او به خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای در دوره ریاستجمهوری ترامپ اشاره کرد و تأکید نمود که مذاکره با چنین دولتی بیفایده است. او افزود: «مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی را حل نمیکند. مدرک آن چیست؟ تجربه.»
این اظهارات در تضاد با سیگنالهای مثبتی بود که مسعود پزشکیان، رئیسجمهور اصلاحطلب ایران، هفته گذشته ارسال کرده بود. پزشکیان در مصاحبهای با NBC News اعلام کرده بود که آماده مذاکره با آمریکاست، به شرطی که احترام به عزت و خرد ایران حفظ شود و مذاکرات در شرایط برابر انجام گیرد.
در همین حال، تهران با چالشهای متعددی در منطقه خاورمیانه مواجه است، از جمله تضعیف حزبالله لبنان توسط اسرائیل و برکناری بشار اسد، متحد دیرینه ایران در سوریه. این تحولات نگرانیهایی را درباره احتمال تمایل ایران به غنیسازی اورانیوم در سطح تسلیحاتی ایجاد کرده است. مقامات آمریکایی نیز اخیراً هشدار دادهاند که ایران ممکن است در حال توسعه روشهای سریعتر برای تولید سلاح هستهای باشد.
رهبر ایران در سخنان خود نگرانیها درباره تأثیر منفی امتناع از مذاکرات بر اقتصاد کشور را رد کرد و تأکید نمود که ایران باید راهحلهای داخلی برای بحرانهای خود بیابد. او گفت: «آنچه این مشکلات را حل میکند، یک عامل داخلی است.»
از سوی دیگر، ترامپ نیز در اظهارات اخیر خود نشانههایی از تمایل به ازسرگیری مذاکرات با ایران نشان داد، هرچند همزمان فرمان اجراییای را امضا کرد که سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران را بازمیگرداند. این سیاست هدفش مسدود کردن صادرات نفت ایران، به عنوان منبع درآمدی حیاتی این کشور، است. ترامپ در عین حال وعده داد که یک توافق صلح هستهای جدید را مذاکره خواهد کرد، اما تهدید کرد که در صورت انجام عملیات ترور علیه او، ایران را «نابود» خواهد کرد.
مجله تایم نیز در گزارش خود به ابهامات موجود درباره آینده روابط ایران و غرب اشاره کرد. این نشریه نوشت که سخنان آیتالله خامنهای در تضاد با اظهارات قبلی او در ماه اوت بود که در آنها درهای مذاکره را باز گذاشته بود. با این حال، رهبر ایران همواره در مواضع خود درباره مذاکره با غرب محتاط بوده و سعی کرده است بین خواستههای اصلاحطلبان داخلی و جناحهای تندرو حکومت تعادل برقرار کند.
در نهایت، پیامهای متناقض از سوی ایران و ترامپ ادامه دارد و مشخص نیست که چه عاملی باعث شد آیتالله خامنهای چنین موضعی اتخاذ کند. ترامپ در عین حال اعلام کرد که گزارشها درباره نابودی ایران توسط آمریکا و اسرائیل اغراقآمیز هستند و گفت که ترجیح میدهد یک توافق صلح هستهای قابل راستیآزمایی منعقد شود تا ایران بتواند بهطور صلحآمیز رشد کند.