رهبران جدید سوریه در حال رسیدگی به امپراتوری‌های تجاری چندین میلیارد دلاری هم‌پیمان با بشار اسد هستند و با برخی از این تاجرها وارد گفتگو شده است. آن‌ها این اقدامات را بخشی از کارزار ریشه‌کن کردن فساد و فعالیت‌های غیرقانونی معرفی کرده‌اند.
آگهیسقوط ناگهانی و سریع حکومت بشار اسد که با فرار او به روسیه در تاریخ هشتم دسامبر (۱۸ آذر) به نقطه اوج خود رسید، باعث شد که بسیاری از اولیگارش‌های سوری فرصت کافی برای فروش یا انتقال دارایی‌های محلی خود که از آن زمان مسدود شده‌اند، را نداشته باشند.
این امر به حکومت جدید سوریه اهرم قدرتمندی برای برخورد با این تاجران داده است. اما نبود شفافیت در برخورد مقامات تحریر شام با تاجران و کسب‌وکارهای آن‌ها ممکن است خطر واکنش منفی آن‌ها را به همراه داشته باشد.
چند روز پس از سقوط رژیم بشار اسد در دمشق، دولت جدید به ریاست احمد شرع دستورات لازم را با هدف مسدود کردن حساب‌های بانکی متعلق به شرکت‌ها و کسب‌وکارها و افراد مرتبط با بشار اسد صادر کرد. سپس، به طور خاص، افرادی که در فهرست تحریم‌های ایالات متحده قرار داشتند، نیز شامل این دستورات شدند.
گفتگو با اولیگارش‌های نزدیک به اسد
گروه شورشی «هیات تحریر شام» پس از به دست گرفتن قدرت در سوریه وعده داد که این کشور را پس از ۱۳ سال جنگ خونین داخلی بازسازی کرده و سیستم اقتصادی متمرکز و فاسدی که در آن نزدیکان اسد قدرت داشتند، را کنار بگذارد. خبرگزاری رویترز در همین رابطه روز پنج‌شنبه ۱۳ فوریه (۲۵ بهمن) به نقل از سه منبع آگاه گزارش داد که مقام‌های اجرایی دولت موقت سوریه برای تحقق این هدف کمیته‌ای تشکیل داده که وظیفه‌اش تحلیل و بررسی منافع تجاری گسترده تاجرهای شناخته‌شده مرتبط با اسد، از جمله «سامر فوز» و «محمد حمشو» است.
در گزارش اختصاصی رویترز آمده است که محمد حمشو و سامر فوز، که از سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۹ به ترتیب هدف تحریم‌های ایالات متحده قرار گرفته‌اند، از خارج به سوریه بازگشته و در ماه ژانویه با مقامات ارشد هیات تحریر شام در دمشق دیدار کردند.
این دو نفر که به‌دلیل ارتباط نزدیکشان با بشار اسد از سوی بسیاری از سوری‌ها مورد نفرت هستند، قول دادند که با تلاش‌های رهبری جدید برای کشف حقیقت همکاری کنند.
تشکیل کمیته مذکور که البته اعضای آن هنوز رسانه‌ای نشده و همچنین آغاز گفتگوهای میان دولت جدید سوریه و دو تن از نزدیک‌ترین تاجران دولت اسد که بخش‌های وسیعی از اقتصاد سوریه را کنترل می‌کنند، پیش از این گزارش نشده بود.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
سامر فوز که وزارت خزانه‌داری ایالات متحده او را متهم به ثروتمند شدن از جنگ سوریه کرده است، هلدینگ بزرگ «أمان» را در اختیار دارد که در حوزه‌های داروسازی، تصفیه شکر، تجارت و حمل‌ونقل فعالیت دارد.
دارایی محمد حمشو نیز تحت نام «گروه بین‌المللی حمشو» متمرکز است که به‌طور مشابه وسیع و متنوع است. هلدینگ آقای حمشو از صنایع پتروشیمی و محصولات فلزی تا تولیدات تلویزیونی را در بر می‌گیرد. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آقای حمشو را به عنوان پوششی برای بشار اسد و برادرش ماهر معرفی کرده است.
رویکرد دولت جدید سوریه نسبت به کسب‌وکارهای قدرتمند مرتبط با اسد که هنوز به‌طور کامل روشن نیست، نقش کلیدی در تعیین سرنوشت اقتصاد سوریه جدید خواهد داشت، چرا که دولت آقای شرع در تلاش است واشنگتن و متحدانش را قانع کند که تحریم‌ها را لغو کنند.
به گفته منابع آگاه، سامر فوز که تابعیت ترکیه را نیز دارد، پس از این گفتگوها دمشق را ترک کرده است. رویترز نتوانست مکان فعلی محمد حمشو را مشخص کند.
فعالیت شرکت‌ها پس از فروپاشی اسد چه تغییری کرد؟
همانطور که پیش‌تر گفته شد، ایالات متحده سامر فوز، محمد حمشو و دیگرانی را که نقش برجسته‌ای در اقتصاد سوریه در دوران حکومت بشار اسد داشتند، از جمله یاسر ابراهیم، مشاور مورد اعتماد بشار اسد تحریم کرده است.
حدود دوازده نفر از تاجران بزرگ و تاثیرگذار که ارتباط نزدیکی با رژیم سابق داشتند، به‌عنوان حلقه نزدیک به بشار اسد شناخته می‌شوند. مقام‌های دولت جدید سوریه توجه ویژه‌ای به همه این افراد دارند. مقامات سوریه دستور داده‌اند که شرکت‌ها و کارخانه‌های متعلق به یا مرتبط با این تاجران به فعالیت خود ادامه دهند، البته تحت نظارت مقامات تحریرشام و در حالی که کمیته نظارت نیز همزمان به تحقیق در مورد کسب‌وکارهای مختلف آن‌ها خواهد پرداخت.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
آگهیگروه بین‌المللی حمشو یکی از شرکت‌هایی است که تحت نظارت تحریرالشام قرار گرفته است. بازدید رویترز در اواخر ماه ژانویه نشان داد که فعالیت‌های کمی در دفتر مرکزی چند طبقه و مدرن این شرکت در دمشق انجام می‌شود، حال آنکه برخی از دفاتر آن پس از سقوط بشار اسد مورد غارت قرار گرفته بودند.
کارمندان دستور یافته‌اند که به‌طور کامل با دولت جدید سوریه همکاری کنند و اعضای این دولت به‌طور مرتب به شرکت مراجعه می‌کنند تا اطلاعات جمع‌آوری کنند.
برخی از اقتصاددانان می‌گویند وضعیت بحرانی اقتصادی کشور ایجاب می‌کند که شرکت‌های بزرگ داخلی صرف‌نظر از اینکه به کدام گروه یا ائتلاف سیاسی مرتبط هستند، به فعالیت خود ادامه دهند.
سازمان ملل متحد اعلام کرده است که ۹۰ درصد از سوری‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
آگهینگرانی علویان
با این حال، این روند برای چند نفر که با اسد همکاری کرده‌اند و از طریق استفاده از منابع دولتی و فعالیت‌های غیرقانونی ثروت‌های کلانی دست و پا کرده‌اند، متفاوت خواهد بود. برای مثال، برادر بشار اسد، ماهر، که وزارت خزانه‌داری ایالات متحده ارتباط او با محمد حمشو را تأیید کرده است، فرماندهی گردان چهارم ارتش سوریه را بر عهده داشت که بعدها به تولید داروی آمفتامین‌مانند کاپتاگون مرتبط شد.
پیش‌تر نیز گزارش شده بود که رهبران جدید سوریه در حال بازنگری اساسی در اقتصاد بحران‌زده این کشور هستند و قصد دارند با اجرای برنامه‌هایی همچون خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی و اخراج یک‌سوم کارکنان بخش عمومی، کنترل دولتی را کاهش دهند. این شرکت‌ها بیش از ۵۰ سال تحت سلطه خاندان اسد بودند.
در زمان اسد و پدرش، سوریه به عنوان یک اقتصاد نظامی‌شده و تحت رهبری دولت سازماندهی شده بود که اساسا به نفع حلقه داخلی اعضای خاندان حاکم و اعضای فرقه علوی عمل می‌کرد. علویان که به خاندان اسد تعلق داشتند، حضوری پررنگ و مستقیم در مشاغل بخش عمومی داشتند.
source