حماس اعلام کرده است که طبق توافق، گروه جدیدی از گروگانهای اسرائیلی را آزاد خواهد کرد؛ اقدامی که میتواند راه را برای حل اختلافاتی که آتشبس در نوار غزه را تهدید میکرد، هموار کند.
حماس گفته است که میانجیگران مصری و قطری تاکید کردهاند که تمام موانع را برطرف خواهند کرد و آنها نیز به اجرای توافق پایبند خواهد ماند. در بیانیهای که از سوی حماس منتشر شده، آمده است که سه گروگان اسرائیلی دیگر روز شنبه آزاد خواهند شد. تاکنون، اسرائیل واکنشی رسمی به این خبر نشان نداده است.
این اقدام میتواند به تداوم آتشبس در نوار غزه کمک کند، اما آینده این توافق همچنان نامشخص است.
پیشتر حماس تهدید کرده بود که آزادی گروگانهای اسرائیلی را به تعویق خواهد انداخت و اسرائیل را به عدم انجام تعهدات از جمله اجازه ورود چادر و سرپناه به غزه، متهم کرده بود. در مقابل اسرائیل با حمایت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا تهدید کرده بود که در صورت عدم آزادی گروگانها، حملات نظامی خود را از سر خواهد گرفت.
حماس همچنین اعلام کرده که نمایندگانش در قاهره با مقامهای مصری دیدار کردهاند و همزمان با نخستوزیر قطر در تماس بودهاند تا درباره ورود کمکهای بشردوستانه، تجهیزات پزشکی، سوخت و ماشینآلات سنگین برای آواربرداری در غزه گفتوگو کنند.
رسانههای دولتی مصر اعلام کردند که قاهره و دوحه موفق به حل اختلافات بر سر اجرای آتشبس شدهاند. این دو کشور از میانجیگران اصلی مذاکرات میان اسرائیل و حماس محسوب میشوند و نقش کلیدی در برقراری این آتشبس که از ژانویه برقرار شده، ایفا کردهاند.
در همین حال تلویزیون دولتی مصر تصاویری از کامیونهای حامل سرپناههای موقت و بولدوزرها را در سمت مصری گذرگاه رفح پخش کرد. این گزارشها حاکی از آن است که این کامیونها برای عبور از گذرگاه باید ابتدا از یک منطقه بازرسی اسرائیلی عبور کنند.
حماس در حالی این خبر را اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا پیشتر گفته بود که در صورت خودداری این گروه از آزادی گروگانها، اسرائیل باید این توافق را لغو کند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نیز چند روز پیش هشدار داده بود که اگر حماس تا ظهر شنبه گروگانهای باقیمانده را آزاد نکند، آتشبس پایان خواهد یافت و ارتش اسرائیل حملات خود را تا شکست کامل حماس از سر خواهد گرفت.
طرح جنجالی ترامپ و آینده نامشخص آتشبس
با وجود ادامه آتشبس، آینده این توافق همچنان با چالشهای بزرگی روبهرو است. فاز نخست این توافق اوایل ماه مارس به پایان میرسد اما هنوز مذاکرات جدی برای مرحله بعدی که شامل آزادی دهها گروگان باقیمانده در ازای پایان جنگ خواهد بود، آغاز نشده است.
در این میان، طرح پیشنهادی دونالد ترامپ برای انتقال حدود دو میلیون فلسطینی از غزه به کشورهای دیگر، آینده این آتشبس را بیش از پیش مبهم کرده است. این طرح که با استقبال اسرائیل روبهرو شد از سوی فلسطینیها و کشورهای عربی بهشدت محکوم شده است. کشورهای عربی صراحتا اعلام کردهاند که حاضر نیستند هیچ موج جدیدی از آوارگان فلسطینی را بپذیرند. سازمانهای حقوق بشری نیز هشدار دادهاند که چنین اقدامی میتواند بر اساس قوانین بینالمللی میتواند مصداق «جنایت جنگی» باشد.
در عین حال متحدان راستگرای نتانیاهو خواهان از سرگیری جنگ پس از پایان فاز نخست آتشبس هستند. هدف آنها اجرای طرح ترامپ و نابودی کامل حماس است؛ گروهی که با وجود یکی از مرگبارترین و ویرانگرترین حملات نظامی اسرائیل، همچنان کنترل غزه را در دست دارد و از قدرت کنار نرفته است.
جنگ کنونی از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد؛ زمانی که گروههای مسلح تحت رهبری حماس با عبور از مرز وارد اسرائیل شدند. در این حمله حدود ۱۲۰۰ نفر که اکثرا غیرنظامیان بودند کشته و حدود ۲۵۰ نفر به گروگان گرفته شدند. از آن زمان تاکنون بیش از نیمی از گروگانها طی توافقهایی با حماس آزاد شدهاند. هشت نفر دیگر نیز در یک عملیات نجات آزاد شدند و اجساد دهها نفر دیگر نیز کشف شده است.
در حال حاضر، گروگانهای باقیمانده، آخرین اهرم فشار حماس در مذاکرات هستند. برخی تحلیلگران بر این باورند که اگر حماس به این نتیجه برسد که جنگ دوباره از سرگرفته خواهد شد، احتمالا از آزادی بیشتر گروگانها خودداری کند.
جنگ جدید احتمالا ویرانگرتر خواهد بود
یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل روز چهارشنبه با تکرار موضع دونالد ترامپ هشدار داده است که اگر حماس روند آزادی گروگانها را متوقف کند «جهنم به پا خواهد شد.» او تاکید کرده که در صورت ازسرگیری جنگ این درگیری تا نابودی کامل حماس ادامه خواهد یافت و این وضعیت میتواند راه را برای اجرای طرح ترامپ درباره جابهجایی گسترده فلسطینیها هموار کند.
با کاهش تعداد گروگانها در غزه، اسرائیل از نظر نظامی آزادی عمل بیشتری خواهد داشت و در عین حال با فشار کمتری از سوی آمریکا، اصلیترین حامی نظامی خود، روبهرو خواهد شد.
دولت جو بایدن، با وجود حمایت گسترده تسلیحاتی و دیپلماتیک از اسرائیل در برخی موارد تلاش کرده بود ورود کمکهای بشردوستانه به غزه را تسهیل کند و حتی در مقطعی بخشی از ارسال تسلیحات به اسرائیل را موقتاً متوقف کرد.
واشنگتن همچنین تاکید کرده بود که نباید هیچ جابهجایی دائمی جمعیتی در غزه رخ دهد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
اما آقای ترامپ تمام محدودیتها در انتقال سلاح به اسرائیل را لغو کرده است و دولت او اکنون در حال اجرای فروش ۷ میلیارد دلاری سلاح به اسرائیل است که در دوران بایدن تصویب شده بود.
آقای ترامپ همچنین گفته است که جمعیت غزه باید به مناطق دیگر منتقل شود و کشورهای عربی ثروتمند باید هزینه این جابهجایی را بپردازند. او حتی پیشنهاد کرده که پس از پایان درگیری اسرائیل کنترل غزه را به آمریکا بسپارد تا آن را به «ریویرای خاورمیانه» تبدیل کند.
در همین حال بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل و یکی از شرکای اصلی آقای نتانیاهو خواهان ازسرگیری جنگ «کوچ داوطلبانه» شمار زیادی از فلسطینیها و بازگرداندن شهرکهای یهودی به غزه شده است.
source