آگهی

مردم آلمان روز یکشنبه ۲۳ فوریه (پنجم اسفند)، برای انتخاب ۶۳۰ نماینده پارلمان که در بوندستاگ (مجلس فدرال آلمان) حضور خواهند داشت، به پای صندوق‌های رأی می‌روند. این انتخابات، سرنوشت صدراعظم آینده را نیز تعیین خواهد کرد.

چرا انتخابات در این موقع برگزار می‌شود؟

انتخابات سرتاسری روز یکشنبه به دنبال دو انتخابات محلی دیگر در آلمان برگزار می‌شود که نتایج آن‌ها چندان به نفع احزاب ائتلاف پیشین به رهبری اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نبود. این ائتلاف شامل حزب «سوسیال دموکرات»، حزب «سبزها» و حزب لیبرالی «دموکرات آزاد» بود.

اما در ماه نوامبر گذشته (آبان ۱۴۰۳)، در بحبوحه تنش‌ها بر سر برنامه‌ریزی‌ سیاست‌های اقتصادی و مسئله بدهی، صدراعظم سوسیال دموکرات، وزیر دارایی لیبرال، کریستین لیندنر را برکنار کرد. این تصمیم باعث فروپاشی ائتلاف حاکم شد و شولتس را بر آن داشت تا در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵ (۲۶ دی ۱۴۰۳) درخواست رأی اعتماد از بوندستاگ کند. او در این رأی‌گیری شکست خورد و تنها ۲۰۷ رأی موافق در برابر ۳۹۴ رأی مخالف و ۱۱۶ رأی ممتنع کسب کرد.

پس از این شکست، فرانک-والتر اشتاین‌مایر، رئیس جمهوری آلمان پارلمان را منحل کرد و برگزاری انتخابات را برای ۲۳ فوریه (پنجم اسفند)، شش ماه زودتر از موعد مقرر قبلی، که برای ۲۸ سپتامبر (ششم مهر ۱۴۰۴) تعیین شده بود، اعلام کرد.

روند برگزاری انتخابات در آلمان چگونه است؟

نظام انتخاباتی آلمان تماما بر اساس اصل نمایندگی تناسبی عمل می‌کند. این رویکرد همزمان با تصویب اصلاح قانون انتخابات در سال ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱)، بیش از پیش تقویت شده است.

این سیستم رأی‌گیری ممکن است برای ناظران خارجی کمی عجیب به نظر برسد، چرا که انتخاب یک نامزد آن چنان هم که باید، به میزان رأی او در حوزه انتخابیه‌اش بستگی ندارد.

آورورا گایه، استاد حقوق دانشگاه تولوز کاپیتول در این باره توضیح می‌دهد: «باید این اصل را در نظر گرفت که این نظام، پیش از هر چیز بر احزاب سیاسی متمرکز است، نه بر شخصیت‌ها.»

نظرسنجی‌ها چه می‌گویند؟

راست‌گرایان حزب «اتحادیه دموکرات مسیحی /CDU» و شریک منطقه‌ای آن‌ها یعنی «اتحادیه سوسیال-مسیحی بایرن / CSU» فعلا در نظرسنجی‌ها پیشتاز هستند و میانگین نظرسنجی‌های مختلف نشان می‌دهد که نزدیک به ۳۰ درصد از آرای مردم را به خود اختصاص داده‌اند.

حزب راست‌گرای افراطی «آلترناتیو برای آلمان/AfD» از تابستان امسال، جایگاه دوم را از حزب «سوسیال دموکرات /SPD» ربوده و آن را به رده سوم تنزل داده است.

حزب سبزها نیز که در تابستان ۲۰۲۲ در برهه کوتاهی جایگاه دوم را در نظرسنجی‌ها به خود اختصاص داده بود، اخیراً در داده‌های نظرسنجی‌ها جایگاه چهارم را به دست آورده‌اند.

ائتلاف‌های سیاسی در آلمان چگونه شکل می‌گیرند؟

در نظام انتخاباتی آلمان، اینکه یک حزب به تنهایی اکثریت آرای بوندستاگ (مجلس آلمان) را به خود اختصاص دهد، امر بسیار نادری است. این اتفاق تنها یک‌بار در سال ۱۹۵۷ (۱۳۵۴ خورشیدی) برای دموکرات‌های مسیحی اتفاق افتاده است.

بنابراین، می‌توان گفت که زندگی سیاسی آلمان با ائتلاف‌های بین حزبی عجین شده است. بدین صورت که چند حزب پس از رقابت در انتخابات، برای تشکیل دولت جدید به یکدیگر ائتلاف می‌کنند.

روند تشکیل ائتلاف‌ها و مذاکرات

از آنجائیکه هماهنگ‌سازی برنامه‌های احزاب مختلف امری دشوار می‌نماید، معمولاً مدت‌ها طول می‌کشد تا توافق ائتلافی برای تشکیل دولت به دست آید.

آخرین توافق ائتلاف بین حزبی در نوامبر ۲۰۲۱ (آذر ۱۴۰۰) میان حزب «سوسیال دموکرات» حزب «سبزها» و حزب «دموکرات آزاد» به امضا رسید. این ائتلاف پس از دو ماه مذاکرات تحت رهبری اولاف شولتس شکل گرفت و متن توافقنامه آن ۱۷۷ صفحه بود.

ائتلاف بزرگ آنگلا مرکل در سال ۲۰۱۳ نیز به دو ماه گفتگو نیاز داشت تا توافقنامه ۱۷۰ صفحه‌ای آن میان دموکرات مسیحی‌ها و سوسیال دموکرات‌ها نهایی شود.

آگهی

سناریوهای احتمالی ائتلاف در سال ۲۰۲۵

با توجه به نتایج نظرسنجی‌های فعلی، چندین سناریو برای تشکیل ائتلاف آتی، محتمل به نظر می‌رسد.

به نظر نمی‌رسد که حزب «آلترناتیو برای آلمان» در هیچ دولتی در آینده مشارکت داشته باشد. این حزبِ دست‌راستی از سوی سایر احزاب هدف سیاست نادیده‌انگاریِ موسوم به «دیوار آتشین» (که البته اخیراً متزلزل شده) قرار گرفته و منزوی شده بود.

با توجه به موقعیت محافظه‌کاران «اتحادیه دموکرات مسیحی» در نظرسنجی‌ها، به نظر می‌رسد این حزب رهبری ائتلاف‌های آینده را بر عهده خواهد گرفت.

بنابراین، احتمالاً آن‌ها یا در ائتلافی با حزب «سوسیال دموکرات» یا حزب «دموکرات‌های آزاد» ائتلافی دو حزبی مشابه دوره ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ تشکیل خواهند داد، یا در یک ائتلاف سه‌جانبه با حزب «سبزها» و «دموکرات‌های آزاد» (که به دلیل رنگ‌های سه حزب به آن «ائتلاف جامائیکا» می‌گویند) به حکومت خواهند رسید.

آگهی