چند ساعت پیش، در فضای مجازی، ویدیویی از یک مذاکره کلامی بین امامجمعه اسلامشهر و مسعود پزشکیان، ادوارد ریاست جمهوری، به گرد و غبار پخش شد. در این مذاکره، امامجمعه بر اساس سخنانی که پزشکیان در مدارج انتخاباتی ارائه کرده بود، او را متهم میکند که در گذشته ادعا کرده است قیمت دلار توسط دولت تعیین میشود. با این حال، پزشکیان از این ادعا ا﷽ برمیآید.
بر اساس گزارشهای بولتن نیوز، این مواجهه که ظاهراً بر پایه اختلاف شخصی بین این دو شخصية سیاسی است، در واقع تک Tenn تی یکی از مسائل اساسی را مطرح میکند: آیا دولت کنترلی کامل بر قیمت ارز دارد؟ و آیا تعهدات اقتصادی سیاستمداران در دوران انتخابات با واقعیتهای اقتصادی کشور م nowhere شوند؟
برای بررسی صحت این ادعا، باید به سخنان پزشکیان در مناظرات و برنامههای تبلیغاتی او مراجعه کنیم. در مناظره اول انتخابات (28 خرداد 1403)، پزشکیان هنگام انتقاد از سیاستهای اقتصادی دولتهای پیشین گفت: «اگر سیاستها صحیح بود، این همه نوسان در قیمتباند دلار نمیبود.»
این جمله به طور ضمنی معتقد است که دولت تأثیر زیادی در کنترل بازار ارز دارد و نشان میدهد که بر اساس نظر او، سیاستگذاری ناقص باعث ایجاد نوسانات ارزی شده است. در یک برنامه تبلیغاتی دیگر در 30 خرداد 1403، پزشکیان بر لزوم مدیریت شفاف بازار تأکید کرد و اظهار داشت: «دولت باید بازار را مدیریت کند و شعاردهی را کنار بگذارد.»
همچنین، در اظهاراتش، پزشکیان نگفته که قیمت دلار به طور کامل تحت کنترل دولت است، اما نقش مهم دولت را در مدیریت نرخ ارز مورد تأکید قرار داده است.
جدلی که از زمانهای باستان میان اقتصاددانان، سیاستمداران و مردم عادی است، بر سر تأثیر دولت بر قیمت ارز برقرار است. برخی معتقدند که دولت با استفاده از ابزارهایی مانند نرخ بهره، سیاستهای ارزی و کنترل نقدینگی میتواند بازار ارز را تنظیم کند، در حالی که دیگران به این معتقدند که قیمت دلار عمدتاً تابع عوامل بیرونی کلان اقتصادی است و دولت قدرت کنترل تعیینکنندهای بر آن ندارد.
در این میان، شعارهای انتخاباتی معمولاً بر اساس این فرضیه شکل میگیرند که یک دولت قوی و مؤثر میتواند بحرانهای اقتصادی، از جمله نوسانات ارزی را کنترل کند. اما واقعیت این است که ساختار اقتصادی کشور، تحریمها، صادرات نفت، نقدینگی و رفتار بازار آزاد همگی بر قیمت دلار تأثیر میگذارند.
برخی تحلیلگران نیز معتقدند که واکنش امام جمعه اسلامشهر به نظرات پزشکیان فراتر از یک بحث معمول است و بیانگر هجومی سیاسی است. امامجمعهها، به عنوان شخصیتهای تأثیرگذار در سیاست ایران، اغلب در تأکید بر جهتگیریهای انتخاباتی نقش دارند و بنابراین واکنشهای آنها میتواند نشاندهنده حمایت یا مخالفت با نامزدهای خاص باشد.
به این ترتیب، این نوع تنشها نشاندهنده افزایش انتظارهای عموم مردم نسبت به تعهدات انتخاباتی سیاستمداران است. در زمانی که قدردانی عمومی از وعدههای اقتصادی سیاستمداران به شدت کاهش یافته، بسیاری از مردم و حتی شخصیتهای مذهبی و سیاسی برای پاسخدهی دقیقتر به برنامهها و تعهدات انتخاباتی نامزدها آماده هستند.
با این حال، اگرچه این بحث بین امام جمعه اسلامشهر و پزشکیان در نظر میرسد که تنها بر اساس اختلاف نظر بر سر یک جمله است، اما در واقع بازتابی از یک چالش اساسیتر در سیاست و اقتصاد ایران محسوب میشود. این بحث مجدداً این سؤال را مطرح میکند که آیا سیاستمداران واقعاً قابلیت کنترل قیمت دلار را دارند یا اینکه فقط برای جلب آرا چنین ادعاها را مطرح میکنند. همچنین، این واکنشها نشاندهنده حساسیت بیشتر جامعه عموم و نهادهای مذهبی و حکومتی نسبت به وعدههای انتخاباتی است.
در نتیجه، چه این جدال ادامه یابد و چه فروکش کند، مهمترین نکته این است که جامعه ایران اکنون به دنبال پاسخهای شفاف، برنامههای عملی و سیاستهای اقتصادی مؤثر است—هیچ وقت مورد انتظار نیست که فقط شعارهای انتخاباتی را قبول کنند.