در سازمانها برای به اشتراکگذاری ارزشها، اخلاقی و کاری یا یادآوری مجدد آنها، منشوری نوشته میشود. این منشور به صورت رسمی در دسترس تمام کارکنان قرار میگیرد. پایبندی به آن، مسئولیتپذیری و تعهد بالا کارکنان را نشان میدهد. تدوین منشور اینگونه نه تنها به موفقیتهای روزافزون سازمان کمک میکند، بلکه به دستیابی به گواهینامهها و اهداف مختلف نیز موثر است.
هر سازمانی بر اساس نیازهای خاص خود منشور خاصی تهیه میکند. نمیتوان منشوری واحد برای تمامی کسبوکارها تعیین کرد. با این حال، بررسی منشور اخلاقی سازمانهای مختلف، به خصوص برای کسبوکارهای کوچک، الهامبخش است. در ادامه بیشتر به این موضوع پرداخته میشود.
### هدف از تدوین منشور اخلاقی سازمان چیست؟
أخلاق یکی از مسئولیتهای اصلی است که هر فرد در محیط کار باید به آن پایبند باشد. منشور اخلاقی، یک سند رسمی و مرجع است که به تمام کارکنان وظیفه میدهد برای رعایت ارزشهای سازمان تلاش کنند. افراد در سازمان در رعایت این منشور با یکدیگر متحد هستند. رعایت این مادهها محیط کار را آسانتر میکند، زیرا همه میدانند که همکاران آنها نیز منشور را رعایت میکنند. این امر باعث امنیت و آرامش بیشتر کارکنان شده و همکاری بهتری را ایجاد میکند.
در منشور بسیاری از سازمانها ذکر شده است که همه افراد مرتبط، از جمله سهامداران، تامینکنندگان، مشاوران و غیره، برای همکاری بهتر باید اصول بیانشده را رعایت کنند. وجود منشور اخلاقی به معنای همگردی سهامداران و افراد ذینفع است تا با یکدیگر هدف یکسانی داشته باشند. در بیشتر سازمانها، اعضایی که از منشور اخلاقی سازمان پایبند جلاوهنشوند، مسئولیت پاسخگویی خواهند داشت. مسئولیت ترویج و نظارت بر رعایت منشور اخلاقی معمولاً به هیئت اجرایی سازمان واگذار میشود.
### نحوه تدوین منشور اخلاقی سازمان
رویکرد تدوین منشور اخلاقی ممکن است از سازمانی به دیگری متفاوت باشد، اما معمولاً به اصول کلی مشترکی پایبند است. در ادامه این اصول بررسی میشوند:
#### تشکیل کمیته اخلاقی
در ابتدا، نیاز است تا افرادی جمع شوند که به سازمان و کسبوکار به پوهش مربوط اند. تشکیل این گروه به نوع و اندازه شرکت بستگی دارد. به عنوان مثال، در برخی شرکتهای بزرگ، کمیته میتواند شامل شرکا، مشتریان، سهامداران، تامینکنندگان و غیره باشد. تشکیل این گروه بستگی به تصمیمگیری و دید صاحبان کسبوکار دارد. آنها باید تشخیص دهند که چه کسانی باید درگیر منشور اخلاقی باشند و چه کسانی خارج از این حوزه هستند.
#### تعیین ارزشها و اهداف
بسیاری از شرکتها پس از تاسیس خود، ارزشها و اهداف خود را با کمک متخصصان منابع انسانی مشخص میکنند. اگر تاکنون این اهداف را تعیین نکردهاید، پیشنهاد میشود پیدرپی آن را انجام دهید. اگر هم فهرستی از آنها تهیه کردهاید، توصیه میشود مجدداً آن را در جلسهای به اشتراک بگذارید و نظر افراد حاضر رهگیری کنید. در طول زمان ممکن است نیاز به بازنگری ارزشها و اهداف بوجود آید. این مورد به نوعی خط مشی است که رفتاركهای موردانتظار اعضا را مشخص میکند.
برای مثال، ارزشهای تعیینشده در منشور اخلاقی یک سازمان ممکن است به داشتن و افزایش روحیه تیمی، احترامگذاری، شنوندگی، اشتراکگذاری، رهبری صحیح و مشارکت فعال بپردازد.
#### تعیین تعهدات و اقدامات
تعهدات و اقدامات تعیینشده نیز به ماهیت، مقیاس و فرهنگ سازمان بستگی دارد. برخی شرکتها این تعهدات را از همان آغاز تاسیس خود مشخص میکنند، در حالی که برخی دیگر این کار را در طول زمان انجام میدهند. مثلاً، برخی از تعهدات و اقدامات یک سازمان میتواند شامل کاهش اثرات زیستمحیطی، تضمین برابری جنسیتی، ترویج فناوری به صورت مسئول و نوآورانه و مشارکت فعال باشد.
### جمعبندی
اعضای سازمانها برای همکاری بهتر و ایمنتر باید برخی قوانین اخلاقی، ارزشها و معیارهای متأیین شده را رعایت کنند. هدف از تعیین این منشور، ایجاد محیطی ایمن و آرام، رسیدن به اهداف مشترک شرکت و افزایش دستاوردها و موفقیتها در دراز مدت است. برای ایجاد چنین منشوری، سازمانها باید این مرحلهها را طی کنند: تشکیل کمیته اخلاقی، تعیین اهداف و ارزشها، و تعیین تعهدات و تعهدات سازمانی. در این نوشته، ویژگیها و جزئیات بیشتری از این فرایند مورد بررسی قرار گرفته است.