از زمان تأسیس جمهوری اسلامی، نهادهای امنیتی و نظامی در ایران نقش مهمی در تصمیمگیریهای کلان کشور ایفا کردهاند. این نهادها نه تنها تأثیر خود را بر عملکرد دولت و رئیسجمهور بر جا میگذارند، بلکه در مسائل بینالمللی و اقتصادی نیز دخالت فراوانی دارند. اکثر تصمیمها باید از حاکمیت، بهویژه رهبری و سپاه پاسداران، تأیید شوند تا به صورت رسمی به اجرا درآیند.
این وضعیت که به عنوان «جدال میدان و دیپلماسی» شناخته شده است، در تاریخ معاصر ایران نقش بسیار مؤثری داشتهاست. نمونههای جدید از این جدال، حذف عبدالناصر همتی از سمت وزیر اقتصاد در دولت پزشکیان و کنارهگیری محمدجواد ظریف از معاونت راهبردی این دولت است. این تحولات نشاندهنده سیاست تقابل قدرت بین نهادهای متفاوت در ایران است.
این وضعیت پرسشهایی مهم را درباره آینده سیاست ایران مطرح میکند. آیا میدان همچنان بر دیپلماسی غلبه خواهد کرد؟ آیا ایران میتواند از بحران اقتصادی خود که در دوره ریاست دونالد ترامپ تحت فشار حداکثری آمریکا تشدید شد، برخاسته و به جلو برود؟ و آیا رئیسجمهور ایران همچنان همان نقش محدودی را ایفا خواهد کرد؟
مسعود ایمانی، دبیر پخش فارسی یورونیوز، در این مقاله به بررسی این ابعاد پرداخته است.