مجموعه سهجلدی با عنوان «قانونگذاری و قانون اساسی» توسط انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان منتشر شده است. این اثر، تمرکز خود را بر صلاحیتهای قانونگذاری مجلس شورای اسلامی گذاشته و به بررسی و تحلیل ابعاد مختلف این موضوع میپردازد. هدف از این مجموعه، بیان مبانی نظری و تاریخی موضوع و توضیح نقش و اختیارات مجلس در فرآیند قانونگذاری است.
اهمیت این تحقیق بر این بسته است که از یک طرف، نقاط قوت و ضعف موجود را بررسی کند، و از سوی دیگر، زمینهی مناسبی برای بهبود عملکرد نظام قانونگذاری کشور ایجاد کند.
جلد اول این مجموعه به بررسی مبانی، کلیات و آسیبشناسی نظام قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. در این بخش، موضوعاتی مانند معیارها و ضوابط تقنینی، نظریههای مختلف، ابعاد حقوق عمومی قانونگذاری، نقد تعاریف قانون در فلسفه حقوق پوزیتیویستی، نیازسنجی تقنینی و ارزیابی تأثیرات قانون در مرحله تقنین، تقنین آزمایشی و دلایل عدم اجرای قوانین، و بایستههای تقنینی در حوزه قوانین کیفری مورد بررسی قرار گرفته است.
جلد دوم مجموعه به تحلیل فرآیندهای نظام قانونگذاری ایران پرداخته و مباحثی نظیر تفویض اختیار، ضوابط حاکم بر ابتکار قانون، ضرورت در قانون اساسی، شفافیت و مشارکت عمومی، و معیارهای شناسایی احکام آییننامهای را تحلیل میکند. همچنین، موضوعاتی مانند محدودیتهای قانونگذاری مجلس براساس ماده ۷۵ قانون اساسی، کیفیت مشارکت نمایندگان، بررسی فقهی رأی ممتنع، تدوین قوانین برنامهای، تنقیح قوانین و مقررات، و امکانسنجی جمعسپاری این فرآیندها مورد بررسی قرار گرفتهاند.
جلد سوم به بررسی حدود صلاحیتها، وظایف و اختیارات مجلس شورای اسلامی در نظام حقوقی ایران پرداخته است. در این جلد، نقش مجلس در تصویب قراردادهای بینالمللی، صلاحیت قانونگذاری مجلس و محدودیتهای آن براساس قانون اساسی، نیاز به قوانین جدید در حوزههایی مانند تملک اموال غیرمنقول توسط اتباع خارجی، قانونگذاری در حوزه مطبوعات، و چالشهای مربوط به آزادی بیان مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین، نقش تفسیری مجلس، ابهامات در تصویب موافقتنامههای بینالمللی، ماهیت قوانین برنامهای، حدود اختیار مجلس در اصلاح لوایح قانونی، عطف به ماسبق شدن قوانین، و ارتباط قوانین برنامهای با قانون اساسی مورد تحلیل قرار گرفته است.
این سری کتاب، به عنوان یک منبع تخصصی و کاربردی، برای پژوهشگران، دانشجویان حقوق عمومی و کارشناسان قانونگذاری معتبر است. امید است که این اثر با گشودن افقهای جدید در تحلیل نظام قانونگذاری ایران و ارائه راهکارهای عملی برای بهبود آن، سهمی در ارتقای دانش حقوقی و توسعه نهاد قانونگذاری کشور داشته باشد.
علاقهمندان میتوانند برای تهیه این اثر به فروشگاه اینترنتی انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان مراجعه کنند. آدرس این فروشگاه: nashr-rc.ir.