تاریخ انتشار: ۱۶ مارس ۲۰۲۵ – ۱۶:۳۳ ساعت GMT+1 • به‌روزشده در: ۱۸:۱۳
در روز جمعه ۱۴ مارس ۲۰۲۵، نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و چین در پکن برگزار شد. این جلسه که با حضور معاونان وزیران امور خارجه این کشورها انجام شد، نخستین میان‌جس Dough جلسه از این نوع است. این دیدار هم‌زمان با تلاش‌های افزاینده روسیه و چین برای نقش‌آفرینی در مذاکرات هسته‌ای ایران می‌باشد.
در این جلسه، بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی با آمریکا توافق شد. در مذاکرات صلح اوکراین، موضوع ایران یکی از محورهای مهم گفتگوهای میان روسیه و آمریکا شده است. واشنگتن به همان اندازه که در روند حل‌وفصل بحران اوکراین با خواسته‌های کرملین تعامل می‌کند، از مسکو نیز انتظار دارد که با بهره‌گیری از روابط نزدیک خود با تهران، گام‌های مثبتی برای حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران بردارد.
انتخاب کاظم غریب‌آبادی به عنوان نماینده ایران و عدم حضور مجید تخت‌روانچی در این نشست، نشان‌دهنده تغییر اولویت‌های دیپلماتیک ایران است. با توجه به سطح معاونان در این نشست، تمرکز بر مسائل فنی و حقوقی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌ها محتمل به نظر می‌رسد. انتخاب غریب‌آبادی، که تجربه گسترده‌ای در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد، نشان‌دهنده تأکید ایران بر مسائل فنی در مذاکرات است. همچنین، غیبت تخت‌روانچی، که بیشتر در چارچوب برجام فعالیت داشته است، نشان‌دهنده تغییر تمرکز ایران از احیای برجام به مذاکرات جدید برای رفع تحریم‌ها و همکاری‌های جدید است.
چین در این نشست نقشی مهم ایفا کرد که نیش‌برنده راهبرد چندوجهی پکن در عرصه بین‌المللی است. میزبانی این نشست توسط چین در راستای افزایش اعتبار پکن به‌عنوان یک قدرت جهانی مسئولانه و تأکید بر دیپلماسی چندجانبه انجام شد. چین با حمایت از تأکید ایران بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای و مخالفت با تحریم‌های آمریکا، همچنان حمایت خود از توافق‌نامه برجام را نشان داد. همچنین، برگزاری رزمایش‌های مشترک دریایی با ایران و روسیه، نشان‌دهنده همسویی چین با این دو کشور است. این اقدام علاوه بر نمایش قدرت در برابر فشارهای آمریکا، بر توسعه همکاری‌های نظامی و امنیتی با شرکای استراتژیک تأکید دارد.
در عین حال، چین در تلاش است تا تعادل دیپلماتیک خود را حفظ کند. پکن ضمن تقویت روابط با ایران و روسیه، سعی می‌کند روابط خود با کشورهایی مانند عربستان سعودی را نیز گسترش دهد و در مناقشات منطقه‌ای نقش میانجی خنثی ایفاء کند. این سیاست نشان‌دهنده تلاش چین برای حفظ منافع اقتصادی و استراتژیک خود در خاورمیانه و تثبیت جایگاه خود به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در معادلات بین‌المللی است.
روسیه نیز با میانجی‌گری در میان ایران و آمریکا، اهداف راهبردی مهمی را دنبال می‌کند. از نظر سیاسی، مسکو تلاش می‌کند تا با کاهش نفوذ اروپا در مذاکرات هسته‌ای ایران، موقعیت خود را به‌عنوان بازیگر اصلی در این پرونده تثبیت کند. این اقدام می‌تواند وابستگی تهران به مسکو را افزایش داده و زمینه‌ای برای کنترل بیشتر روسیه بر روابط اقتصادی ایران و اروپا فراهم کند. همچنین، روسیه به دنبال ارتقاء جایگاه دیپلماتیک خود در سطح جهانی و کاهش انزوای بین‌المللی ناشی از تنش‌های اوکراین است.
در بُعد اقتصادی، روسیه امیدوار است که با کاهش تنش‌ها میان ایران و غرب، روابط تجاری خود را با تهران گسترش دهد و سهم بیشتری از بازار ایران به دست آورد. حجم تجارت دوجانبه در حال حاضر حدود ۵ میلیارد دلار است و با موفقیت در میانجی‌گری، این رقم می‌تواند افزایش یابد. همچنین، کاهش تنش‌ها می‌تواند فشار تحریم‌های غرب علیه روسیه را کاهش دهد و به تقویت جایگاه مسکو در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی کمک کند.
اصلاحات در ترکیب تیم دیپلماتیک ایران، از جمله انتخاب کاظم غریب‌آبادی، نشان‌دهنده تغییرات در سیاست‌های ایران است که به منافع خود توجه می‌کند. کارشناسان معتقدند این نشست و بیانیه پایانی آن، تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری‌های آمریکا نخواهد داشت و بیشتر به‌عنوان یک نمایشی دیپلماتیک جهت تقویت نقش‌آفرینی چین ارزیابی می‌شود. نشست پکن گامی در جهت هماهنگ‌سازی مواضع چین و روسیه در قبال مذاکرات هسته‌ای ایران بود. این دو کشور با ارائه راهکارهای دیپلماتیک تلاش عمل می‌کنند تا مسیر دستیابی به توافقی سیاسی با آمریکا را هموار کنند.