حکمرانی علوی: الگوی نسخه ایده‌آل اسلامی

حکمرانی علوی به عنوان مهم‌ترین الگوی سیاسی در اسلام به تصویر کشیده می‌شود. این حکمرانی به اصول و مؤلفه‌هایی دست‌یافتنی است که برای جمهوری اسلامی ایران حیاتی است. انطباق مبانی حکومت فعلی با این المؤلفه‌ها یکی از ضرورت‌های امروزی است. رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند که چالش اصلی انسانیت امروزی، فقدان عدالت و حکومت علوی و روش امیرالمومنین (ع) است.

حق شهروندی و دموکراسی در سیاست‌های امیرالمومنین (ع) جایگاه ویژه‌ای دارند. برای بررسی این موضوع، ایکنا با حجت‌الاسلام والمسلمین ایرج مسعودی، رئیس دانشگاه قرآن و حدیث، گفت‌وگو کرده است، که در ادامه می‌خوانید.

تحلیل حکمرانی علوی

بر اساس حجت‌الاسلام مسعودی، حکمرانی متفاوت با حکم‌فرمایی است. در حکمرانی، مردم در تصمیم‌گیری‌های كلان، به ویژه آنهایی که سرنوشت آنها را تعیین می‌کنند، نقش دارند. در حکم‌فرمایی، هدف اهمیتی بر نقش مردم گذاشته نمی‌شود.

شفافیت و تبیین‌گری در حکمرانی علوی

امام علی (ع) از ابتدای حکومت، تبیین‌گری و شفافیت را برای مردم حفظ کرده است. ایشان صریحاً باگذاری اموال غصبی، حذف طبقه‌بندی و برقراری عدالت را معرفی کردند. این تبیین‌گری یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های حکمرانی علوی است.

جانشینی، رکن دیگر حکمرانی نامبرده، شفافیت است. امام علی (ع) در نامه‌های خود به معاویه، محتوای نامه‌ها را برای عموم مردم پخش می‌کردند، این نشان‌دهنده شفافیت وی در رهبری است.

_Selected Text on Necessity and Implementation of Ali’s Governance_

امام علی (ع) برای اقناع مردم از اهداف حکومتی خود، بیش از 230 خطبه در نهج‌البلاغه به گوش مردم می‌رساند. این نشان‌دهنده میزان توجه ایشان به مسائل اجتماعی است.

نفع عامه بر نفع خاصه

در جنگ صفین، اگرچه امام علی (ع) نزدیک پیروزی بود، اما به آراء عموم مردم اطاعت کرد. این نشان‌دهنده اهمیت نفع عامه نسبت به نفع خاصه است. ارزش‌های اصلی حکمرانی علوی باید توسط حاکمان پیاده‌سازی شوند.

جایگاه مردم در حکمرانی علوی

حکومت در اسلام برای خدمت به مردم و برقراری دین خداوند است. امام علی (ع) همیشه اصول اسلام را برای آسایش مردم تداوؤل می‌کردند. فیلسوفی حکومت، مردم هستند و نه قدرت صرف.

امام علی (ع) به خلفا مشورت می‌کردند و در مواردی که حق مردم نقض می‌شد، اعتراض می‌کردند. ایشان حتی با حکومت‌های مخالف همکاری می‌کردند، زیرا اهدافشان خدمت به مردم بود.

نمونه‌های عملی حکمرانی علوی

برای یادگیری حکمرانی علوی، نیاز به فهم نهج‌البلاغه در کنار قرآن است. ارائه یک نمونه واقعی از حکمرانی علوی می‌تواند موجب ش مليارد مردم این مفاهیم را به طور عمیق‌تر درک کنند. امام علی (ع) می‌گویند: “کنون شما در غذا خوردن نیز نمی‌توانید مثل من عمل کنید، اما من را در تقوی و مجاهدت یاری دهید”. اگر نمونه‌های کوچکی از حکمرانی علوی به خوبی اجرا شود، مردم موتمن پشتیبانی کرده و به سمت یادگیری و پیاده‌سازی این اصول حرکت می‌کنند.

این گفت‌وگو از سمیرا انصاری برگزار شده است.

منتشره توسط: رادیو ایکنا