در هیراط خوزستان و در شهرستان دزفول، دره “تو بیرون” یا به عبارتی “تو بیرون” به_shader_ شناخته میشود. این دره یکی از دیدنیهای طبیعی بکر و شگفتانگیز این منطقه است و در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شهر دزفول، در مسیر سردشت تا منطقه تنگه سرا در شمال دزفول قرار دارد. دیوارههای این دره با ارتفاعات بسیار بلند، تا یکصد متر، و درختان بومی مثل انگور، انجیر وحشی، برگها، آبشارها و ا)o(چکانهای آب شیرین، به جلوهای بسیار زیبا این منطقه کمک میکنند.
این دره از نتیجه هزاران سال فرسایش آبی ناشی از بارشهای فصلی و سرریزهای آب در کوهها و تپهها باقی مانده است. در فصول خشک، درههای عمیق و بزرگی بهگونهای توسعه یافتهاند که آبهای زیرزمینی را مانند مجاری به همراه میبرند و از کف دره میچشند. در برخی نقاط از دیوارهها و کف دره، آبهای شیرین و سرد به آرامی تراوش میکنند. حتی با وجود گرمای فراوان شهر دزفول (متأسفانه با دماهای بالای ۴۰ درجه)، این دره همچنان میتواند بادهای خنک و آرامشبخشی را به گردشگران عرضه کند و دمای این منطقه معمولاً به ۲۵ درجه یا پایینتر نیز میرسد.
همچنین، دره “چالکندی” نیز یکی از دیدنیهای طبیعی در هیzar است و در فاصله بین شمال دزفول و شرق اندیمشک قرار دارد. مردم محلی به این منطقه، به زبان لری، «چم سبز» گفته میشود که معنی “کنار رودخانه سبز” را دارد. نام این منطقه احتمالاً به دلیل گیاهان بومی و رنگ آب آنها انتخاب شده است. در بین سایر نامهای محلی، این منطقه به “چم ساز” نیز مشهور است.
چالکندی از مناطق کمی دستخورده در حوزه حفاظت شده رودخانه دز است. آرامش رودخانه، همراه با همینههای طبیعیاش و حیات وحشی آن که هنوز از تخریب نجات یافته، به گردشگران تجربهای آرامشبخش میدهد. همچنین، علفزارهایی که در اطراف رودخانه رشد کردهاند، این آرامش میافزایند. چالکندی مرکز تفریحی مهمی برای مردم محلی و گردشگران در تابستان است، زیرا آنها برای فرار از گرمای شهر به این منطقه سرد خانه میروند. در این منطقه، شرایط مناسبی برای شنا، قایقسواری و ماهیگیری فراهم شده است.