یک مطالعه جدید بر مغز افرادی که ماراتن می‌دوشند، نشان می‌دهد که مغز در زمان کمبود انرژی ممکن است شروع به مصرف بافت‌های چربی خود کند. این کشفیه به توانایی‌ای اشاره می‌کند که به آن «انعطاف‌پذیری عصبی» گفته می‌شود و می‌تواند به مغز کمک کند تا در فعالیت‌های طولانی و شدید به کار خود ادامه دهد.
پژوهشگران با استفاده از تصاویر مغزی نشان داده‌اند که در طی دویدن ماراتن، هنگام کاهش شدید گلوکز، برخی از سلول‌های مغز ممکن است شروع به تجزیه بافت‌های میلین کنند. میلین پوششی چربی است که اطراف سیمه‌های عصبی شکل می‌گیرد و مهمترین وظیفه آن کمک به انتقال بهتر سیگنال‌های عصبی است.
پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که میلین‌ها نه یک لایه ثابت هستند و قادر به تغییر و بازسازی هستند. برخی از سلول‌های مغز ممکن است در شرایط اضطراری، میلین را به عنوان منبع سوخت استفاده کنند.
در این مطالعه، پژوهشگران اسپانیایی تصاویر مغزی ۱۰ دونده را قبل و بعد از طی مسیر ۴۲ کیلومتری ماراتن برداشتند. نتایج نشان داد که تغییرات قابل توجهی در نشانگرهای میلین در ماده سفید مغز، که محل تمرکز اصلی میلین‌هاست، مشاهده شد. در بازه زمانی ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از مسابقه، کاهش چشمگیری در میزان میلین در بخش‌هایی از مغز که با حرکت، هماهنگی، حواس و پردازش احساسات در ارتباط است، رخ داد.
برحسب گفته پژوهشگران، حدود دو هفته پس از ماراتن، دوم تغییرات در مغز آغاز شد و تا دو ماه بعد به وضعیت پایداری رسید. این یافته‌ها نشان می‌دهند که میلین‌ها می‌توانند به عنوان یکناką چربی ذخیره‌شده در مغز، در زمان کمبود انرژی مورد استفاده قرار گیرند.
این پدیده به عنوان «انعطاف‌پذیری متابولیک میلین» شناخته شده است. پیش از این، فکر می‌شد که مغز حتی در شرایط کمبود شدید به سوزاندن چربی‌های خود تمایل ندارد، اما یافته‌های جدید این نگرش را به چالش کشیده است.
میلین برای عملکرد طبیعی سیستم عصبی حیاتی است و کاهش شدید آن می‌تواند با بیماری‌های عصبی مانند مولتیپل اسکلروز (MS) همراه باشد. با این حال، اگر مغز تنها از نواحی خاصی میلین برداشت کند، ممکن است با وارد کردن آسیب موقتی به برخی بخش‌ها، عملکرد عمومی این اندام را حفظ کند.
این یافته‌ها با نتایج مطالعات شناختی هماهنگی دارند که نشان می‌دهند دوندگان بلافاصله پس از ماراتن، واکنش‌های کندتری دارند و عملکرد ضعیف‌تری در آزمون‌های حافظه می‌نمایانند. با این حال، پس از استراحت و بازیابی، مغز سریعاً به وضعیت طبیعی خود بازمی‌گردد.
نتایج این مطالعه در نشریه «Nature Metabolism» منتشر شده‌اند.