گروه سیاسی دفاعپرس: حکمرانی قانونمند در فضای مجازی به این معناست که سیاستها، مقررات و قوانینی برای مدیریت این فضا بهگونهای تنظیم و اجراء شوند که امنیت، عدالت و حقوق کاربران حفظ گردند و بهطور همزمان، فرصتهای اقتصادی و اجتماعی نیز توسعه یابند. این موضوع در ملاقات رهبر معظم انقلاب اسلامی با اعضای دولت چهاردهم در ۶ شهریور ۱۴۰۳ مورد تأکید قرار گرفت. رهبری با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر زندگی مردم، تأکید کردند که این فضا دیگر «مجازی» نیست، بلکه واقعیتی مستحکم است که نیازمند حکمرانی هوشمندانه و قانونمند است.
رهبری صریحاً به نبود حکمرانی قانونمند در فضای مجازی ایران انتقاد کردند و خواستار اقدامهای جدی دولت برای تدوین و اجرای قوانین لازم شدند. فضای مجازی در کشورهای پیشرفته نیز همیشه تحت نظارت قانونی دقیق قرار دارد، حتی در کشورهایی که ادعا میکنند آزادی بیان را تضمین میکنند. همچنین، مثالی از بازداشت بنیانگذار تلگرام در فرانسه به اتهام عدم کنترل محتوای افراطی و تروریستی ارائه شده است.
أنشطة حکمرانی قانونمند فضای مجازی شامل حفظ امنیت ملی و مقابله با تهدیدات سایبری است. دشمنان خارجی و گروههای معاند میتوانند از این فضا برای جنگ شناختی، جاسوسی و تحریک ناآرامیها استفاده کنند. بنابراین، نهادهای امنیتی و قضایی باید با همکاری دیگر بخشهای دولتی، قوانین دقیقی برای مقابله با تهدیدات فضای مجازی تدوین کنند. برخی گروهها و کاربران ممکن است تلاشهای قانونگذاری را محدودیت آزادیها تلقی کنند؛ بنابراین، دولت باید از طریق آگاهیبخشی عمومی و شفافسازی اهداف خود، حمایت عموم مردم را جلب کند.
برای اجرای حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، نیاز به اقدامات اساسی زیر است:
۱. تدوین قوانین شفاف و روزآمد: قوانین فضای مجازی باید متناسب با تحولات فناوری و نیازهای جامعه باشند.
۲. ایجاد نهادهای نظارتی قوی: دولت باید نهادهای تخصصی برای نظارت بر فضای مجازی ایجاد کند.
۳. آموزش و آگاهیبخشی عمومی: آموزش کاربران درباره حقوق و مسئولیتهای خود در فضای مجازی ضروری است.
۴. توسعه پلتفرمهای بومی و حمایت از نوآوری: کاهش وابستگی به پلتفرمهای خارجی با حمایت از توسعه پلتفرمهای داخلی انجام میشود.
۵. شفافیت و مشارکت عمومی در سیاستگذاری: سیاستگذاریها باید با مشارکت کارشناسان، بخش خصوصی، جامعه مدنی و مردم انجام شوند.
بهطور کلی، تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر حکمرانی قانونمند در فضای مجازی نشاندهنده اهمیت این حوزه است. فضای مجازی امروزه به میدان رقابتهای اقتصادی، فرهنگی و امنیتی تبدیل شده است و دولت چهاردهم باید با اقدامات قانونمند، امنیت و نظم را در این فضا تأمین کرده و از فرصتهای آن بهرهبرداری کند. ایجاد تعادل بین کنترل، آزادی و توسعه فناوری کلید موفقیت در این حوزه است.