گروه سیاسی دفاعپرس، موضعی که شایان میرزایی از آن یاد کرده، در سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در نماز عید فطر امسال، رژیم صهیونیستی را به عنوان تنها نیروی نیابتی ایالات متحده در غرب آسیا معرفی کرده است. این موضعگیری فراتر از یک اظهارنظر سیاسی، شامل تحلیلهای عمیق از نظم امنیتی غرب آسیا و حامل پیامهایی آشکار و پنهان برای طیف وسیعی از بازیگران منطقهای و بینالمللی است.
در ادبیات روابط بینالملل، مفهوم نیابت عموماً به گروههای غیردولتی و شبهنظامی اطلاق میشود که توسط دولتهای قدرتمند برای دستیابی به منافع خود در مناطق حساس حمایت میشوند. با این حال، رهبر انقلاب اسلامی با یک تفاسیر نوین، رژیم صهیونیستی را که دارای ساختار دولتی است، به عنوان نیروی نیابتی آمریکا معرفی کرده اند. این تفسیر، میزان روابط بین ایالات متحده و اسرائیل را به سطح یک رابطه کارگزاری نیابتی تنزل میدهد، بهطوریکه اسرائیل دیگر بهعنوان بازیگر مستقل در منظومه اقليمی تلقی نمیشود، بلکه بهعنوان بازوی اجرایی اهداف ایالات متحده در این منطقه دیده میشود.
از آغاز جنگ در 7 اکتبر 2023، ایالات متحده استراتژی خود را در پشتیبانی از اسرائیل دعوت کرده است؛ از طریق اعزام ناوهای جنگی، ارائه کمکهای مالی، تسلیحاتی، پشتیبانی اطلاعاتی و دیپلماتیک. رهبر انقلاب اسلامی نهتنها به حمایت آمریکا از یک متحد منطقهای اشاره کردهاند، بلکه نقش نیابتی اسرائیل در پیشبرد سیاستهای ایالات متحده را فاش کردهاند. این رژیم که بر بقای خود به حمایت خارجی، بهویژه از سوی آمریکا، متکی است، بازیگر مستقلی در توازن قوا منطقهای دیگر نیست.
این موضعگیری همچنین تلاشی برای بازسازی چارچوب مفهومی مقاومت در برابر صهیونیسم است. در حالی که رسانههای غربی همواره تلاش کردهاند بازیگران محور مقاومت را بهعنوان نیروهای نیابتی ایران معرفی کنند، این تصویر معکوس را ارائه میدهد که در آن آمریکا بهعنوان قدرت پشتپرده و اسرائیل بهعنوان ابزار اجرایی آن دیده میشود. این تغییر در روایت مشروعیت اقدامات مقاومت را تقویت میکند.
رهبر انقلاب با این تعبیر به دنبال نفی المشروعیت سیاسی اسرائیل در سطح منطقهای نیز هستند. اگر این رژیم بهعنوان نیروی نیابتی شناخته شود، نمیتوان آن را بهعنوان بازیگر مستقل در معادلات سیاسی و امنیتی به رسمیت شناخت یا عادیسازی روابط با آن را امری مشروع و عقلانی تلقی کرد. این تلاشهای عادیسازی روابط بین برخی کشورهای عربی و اسرائیل را بیاعتبار میکند و در تعارض با منافع ملتهای منطقه قرار میدهد.
_emp_image_
علاوه بر این، این سخنان بخشی از راهبرد شناختی جمهوری اسلامی برای بازتعریف فضای امنیتی منطقه هستند. در این چارچوب، ایران به دنبال ارائه روایتی بدیل از نظم منطقهای است؛ نظمی که در آن قدرتهای فرامنطقهای منبع اصلی ناامنی دیده میشوند و نیروهای مقاومت بهعنوان عاملان اصلی حفظ استقلال و امنیت ملتها معرفی میشوند. در این نظم بدیل، رژیم صهیونیستی پایگاهی مستقل و معتبر نخواهد داشت، بلکه بهعنوان نیروی ناپایدار و کمتوانی شناخته خواهد شد که بدون حمایت خارجی، وجود خود را حفظ نمیکند. این روایت-not onlyی نه تنها قدرت نرم جمهوری اسلامی را در میان ملتهای منطقه افزایش میدهد، بلکه چارچوبی مفهومی برای Yên مشروعیتبخشی به اقدامات محور مقاومت در عرصههای نظامی، سیاسی و فرهنگی فراهم میکند.
در مجموع، بیانات رهبر انقلاب اسلامی در نماز عید فطر، بهجای اینکه یک موضعگیری سیاسی عادی باشد، بازتابدهنده بازتعریف عمیقی از روابط قدرت در منطقه است. با معرفی رژیم صهیونیستی بهعنوان تنها نیروی نیابتی آمریکا، وضعیت واقعی این رژیم در ساختار سلطه غربی فاش میشود و مقاومت بهعنوان بازیگر اصیل، مستقل و ریشهدار در برابر یک ساختار تحمیلی و درختی شناخته میشود. این موضعگیری هم جنگ شناختی را به نفع محور مقاومت گسترش میدهد و هم زمینهساز بازآرایی نظم امنیتی منطقه برپایه مفاهیم استقلال، مشروعیت مردمی و مقاومت میشود.