این انسانهای پیشاتاریخی حدود ۷ هزار سال پیش در ناحیهای به سر میبردند که امروزه جزو صحرای بزرگ آفریقا شناخته میشود، اما در دوران پربارش نوسنگی با نام “صحرای سبز” شناخته میشد. این دوره طی آن صحرا سرسبز، پرباران و قابل سکونت بود. منطقهای که امروزه از خشکترین و گرمترین نقاط زمین شناخته میشود، در گذشته سرزمینی حاصلخیز با دریاچهها و رودخانهها بود که انسانها در آن به شکار و دامپروری میپرداختند.
نتایج این پژوهش نشاندهنده تفاوتهای ژنتیکی بنیادی بین دو زنی که به عنوان مومیاییها شناخته شدهاند و جمعیتهای همزمان در جنوب صحرای آفریقا است. این مومیاییها به شاخهای از بشر تعلق داشتهاند که تاکنون ناشناخته بود. این شاخه برای هزاران سال بهصورت نسبتاً ایزوله در شمال آفریقا زندگی کرده و تماس ژنتیکی کمی با سایر جمعیتها داشته است.
علمای از طریق فناوریهای پیشرفته توالییابی ژنوم، ژنوم استخراجشده از این اجساد را با ژنوم ۸۰۰ فرد زنده از آفریقا، خاورمیانه و جنوب اروپا و همچنین با دادههای ژنومی ۱۱۷ فرد باستانی مقایسه کردند. این پژوهش حاکی از آن است که این شاخه انسانی حدود ۵۰ هزار سال پیش از جمعیتهای جنوب صحرای آفریقا جدا شده است. با این حال، آثار محدودی از تبار نئاندرتالها در ژنوم آنها نیز مشاهده شد که نشاندهنده تماس اجداد آنها با نئاندرتالها در گذشته بود. این مقدار دیانای نئاندرتالی ده برابر کمتر از میزان مشابه در انسانهای امروزی غیرآفریقایی است.
نکته مهمی که در این مطالعه برآمده، شرایط استثنایی حفظ شدن دیانای در محیط خشن و گرم صحرای آفریقا است. بر اساس دلیلی که مومیایی بودن اجساد و قرار داشتن آنها در خاکهای سایهدار صخرهها است. بهگفتن نَدا سالم، یکی از نویسندگان مقاله و متخصص ژنتیک باستانی از مؤسسه ماکس پلانک آلمان، دمای بالای منطقه معمولاً باعث تخریب سریع دیانای در اجساد میشود، و بنابراین این دو مورد مومیاییشده فرصت مناسبی برای مطالعه ژنتیک انسانهای باستانی در شمال آفریقا ارائه کردهاند.
اگرچه از نظر ژنتیکی این جمعیت نسبتاً ایزوله بود، اما شواهد باستانشناسی نشان میدهد به طور گستردهای تبادل فرهنگی در منطقه رخ داده است. بر اساس ساوینو دی لرنیا، یکی از باستانشناسان ایتالیایی در این پژوهش، “ما میدانیم که آنها از نظر ژنتیکی منزوی بودند، اما از نظر فرهنگی چنین نبود. سفالهایی که منشأ آنها به جنوب صحرا یا دره نیل بازمیگردد در منطقه تاکارکوری کشف شدهاند که نشاندهنده ارتباطات و شبکههای فرهنگی فعال در آن زمان است.”
علمای همچنین معتقدند که ظهور دامپروری در صحرای آفریقا بیش از آنکه نتیجه مهاجرتهای جمعی باشد، نتیجه تعامل فرهنگی بین گروههای بومی منطقه و دیگر جوامع است که در آن زمان به اهلیسازی حیوانات پرداختند. بر اساس نتایج، اگرچه این شاخه ژنتیکی خاص هماکنون بهطور مستقل دیگر وجود ندارد، اما بخشهایی از آن در ژنوم انسانهای امروزی شمال آفریقا به چشم میخورد. این امر نشاندهنده آمیختگی این جمعیت با سایر گروههای انسانی در گذشته است.
نتایج این مطالعات در نشریه علمی “نیچر” منتشر شده است.