**نواندیش – اکبر مختاری:** سخنان دونالد ترامپ در جلسه با بنیامین نتانیاهو درباره مذاکرات مستقیم با ایران بسیاری از رهبران کشورها و کارشناسان سیاستی را شگفتزده کرد. این شگفتزدهسازی از شخصیت تصمیمگیری سریع و ناپایدار ترامپ ناشی است. ترامپ که تعرفههای كاربরداری را بر تعداد قابل توجهی از کشورها تعلیق میکند و باعث سقوط بازارهای جهانی میشود، سپس به سرعت تصمیمهای خود را تغییر میدهد.
تصمیمات سریع ترامپ، ناشی از عدم کارشناسی، منجر به تغییرات مداوم در سیاستهای آمریکا شده است. حتی در مورد برنامه هستهای ایران، او دو بار کامل نظرات خود را تغییر داده است. تصمیم او برای خروج از توافق هستهای و عدم حمایت از نیروهای نیابتی، به جای آن برای تصمیمهای صلحآمیز و تعهدات بیشتری برای برجام تأکید کرده است. این تصمیمات مشاور امنیت ملی ترامپ را بر آن میآورد که اعلام کند بدون نابودی کامل برنامه هستهای ایران، هیچ توافقی امکانپذیر نخواهد بود.
امروز، عوامل مختلفی در شکلگیری پ”
**پسایفتم اکتبر** تغییرات چشمگیری رخ داده است. رویداد اکتبر هفتم و اقدامات اسراییل در پسایفتم اکتبر، به یک مرحله جدید از عدم تحمل تهدیدات منجر شده است. اسراییل از آن زمان به بعد، هر تهدیدی را پیش از جدی شدن بر اساس تعریف نهادهای امنیتی خود، از بین میبرد. از حملات به غزه تا ترور رهبران حماس و حزبالله، و تلاش برای تضعیف حوثیهای یمن و نابودی ذخایر نظامی سوریه، اسراییل به روشی آماده است که حتی بتواند در برابر تهدیدات تعریف شده به تنهایی عمل کند.
از زمان شروع انقلاب ایران، وضعیت بین ایران و اسراییل هیچگاه اینقدر ناامن نبوده است. هرگونه مذاکرهای که به توافقی برسد، بدون رضایت اسراییل و حمایت آن از سوی آمریکای ترامپ، امکانپذیر نیست. حتی اگر مذاکرات در شنبه با خواست ترامپ و ایران آغاز شود، اما به توافقی بلندمدت و پایدار برخوردار شدن، بدون تأیید اسراییل مشکل دارد. اسراییل با عملیاتهای امنیتی خود، میتواند هر زمین بازی امکانپذیر را به هم زند.
توافق ابراهیم و نگرانی اسراییل از دولتهای عربی را کاهش داده و ج.ا.ایران را به عنوان مهمترین تهدید در خاورمیانه برای اسراییل معرفی کرده است. به همین دلیل، اگر چه دیدار سعود الفیصل و جان کری در هواپیما، خواستههای سعودی را تا چهار ماه به تعویق انداخت، اما خواستههای اسراییل در پسایفتم اکتبر نیز میتواند مانع اصلی شکلگیری سریع توافق بین ایران و آمریکا باشد.
برنامه هستهای ایران بیشتر توسط اسراییل از نظر آمریکا مورد نقد، و اروپا با نظارت مستمر آژانس مطمئن است. اما اسراییل فراتر از برجام میخواهد و اگر سیاست اعلانی آن لیبیسازی ایران باشد، اما در عمل، قادر به قبول کمتر از برچیدن کامل برنامه هستهای ایران نخواهد بود.