به گزارش گروه حقوقی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام Ahmad Vaezی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در اختتامیه همایش «حقوق بشر در رهیافت شرقی» که توسط دانشگاه باقرالعلوم (ع) و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سالن همایش‌های بین‌المللی غدیر برگزار شد، گفت:

حقوق بشری که در اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 به ثمر رسیده، خاستگاه تحولات مدرنیته و ارزش‌هایی است که از نگاه‌های مدرن سرچشمه گرفته‌اند. این حقوق بشر، که گسترده‌ترین تفسیر از آن در جهان غرب دیده می‌شود، مبتنی بر لیبرالیسم و مفاهیمی مانند تساهل، تسامح و خودمحوری است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، این حقوق بشر را با نقاط مثبت و جنبه‌های مثبتی از آن مورد بحث قرار داد، به این معنا که این حقوق بشر یک گام مثبت در جهت کاهش منازعات مذهبی در اروپا و پس از جنگ‌های جهانی بوده است. اما با وجود این، حقوق بشر فعلی دارای نقایص مهمی است. اول اینکه این حقوق بشر به شدت فردگرایانه است، و سبب جدایی فرد از جامعه و مصالح اجتماعی می‌شود.

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) ادامه داد که نقایص دیگر شامل مبناهای لیبرال اساسی این حقوق بشر است، که عقلانیت‌های دینی و فلسفی غیر لیبرالی را غیر معتبر می‌شمارد. این وضعیت بافت فرهنگی جوامع غیر غربی را با ارزش‌ها و اصول حقوق بشر غربی ناسازگار می‌داند.

وی بیان کرد که نقایص دیگر شامل این است که حقوق بشر غربی خود را مطلق می‌پندارد و هر نظام حقوق بشر غیر غربی را تحریک می‌کند. این حقوق بشر همچنین ابزاری است برای گسترش هژمونی و بسط تسلط سیاسی و نظامی کشورهای غربی بر سایر کشورها. این موضوع باعث شده است که معیارهای اDubious و نابرابر در مسائل حقوق بشر مطرح شده باشد.

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) همچنین اشاره کرد که نگاه حقوق بشر کنونی به انسان تک‌بعدی است و ابعاد روحی و اخلاقی فرد را نادیده می‌گیرد. این نگاه تک‌بعدی به انسان باعث شده است که نظام حقوقی غربی تنها مفهوم حقوق فردی را تقویت کند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تعریف کرد که ایده حقوق بشر شرقی به دنبال ارائه یک مفهوم حقوق بشر است که نه ابزاری برای گسترش تسلط باشد و نه نگاه تک‌بعدی داشته باشد. این rights بحث‌برانگیز است به این معنا که جوامع متفاوت چون جوامع اسلامی، یهودی، مسیحی، بودایی و کثوری به طور سازگار با همت‌|harmo|nizing ی و تعاملی برخورد کنند و بر اساس وجوه مشترک، نواقص حقوق بشر غربی را بهبود دهند.

استاد واعظی افزود که با وجود این طرح، پرسش اصلی این است که آیا ایده حقوق بشر شرقی واقع‌شوند؟ او تاکید کرد که یکی از مهم‌ترین عوامل برای تحقق این ایده، نقش علمای دین و مفسران است. این علماء باید به جستجوی اصول مشترک و ارائه تفسیرهای بین‌المللی و سازگار برخورد کنند. عالمان می‌توانند با تاکید بر عناصر مشترک یا واگرایی، تعامل یا تقابل را فراهم کنند.

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) به اهمیت تفسیرهای متفاوت از دین اشاره کرد و گفت که قراءت‌های تقویق‌کننده و بنیادگرایانه از دین می‌تواند به تبادل و تعامل میان ادیان موانعی ایجاد کند. او بیان کرد که آیه 64 سوره آل عمران که به تسلیم انجامان اشاره می‌کند، نشان می‌دهد که حتی بین ادیان متفاوت، زمینه‌های مشترک وجود دارد.

در نهایت، استاد واعظی به برخی از اصولی اشاره کرد که می‌تواند بستری برای تحقق حقوق بشر شرقی فراهم کند، از جمله برابری ذاتی انسان‌ها، موردی که در قرآن و روایات به آن توجه شده است. او همچنین برروی تساوی افراد از نظر نژاد و رنگ تأکید کرده و به آموزه‌های عدالت و قسط در قرآن اشاره کرد. برای مثال، آیه 25 سوره حدید اهمیت عدالت را به تعظیم می‌کشد. استاد واعظی تاکید کرد که گفتمان حقوق طبیعی در نظام حقوق اسلامی می‌تواند بستری برای حقوق بشر جامع شرقی فراهم کند.

در نهایت، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تأکید بر نقش نگرش‌های فقهی و حکومتی، دستور فقهی را به سمت اجتهاد بر اساس زمان و مکان هدایت کرد و این نگرش را ابزاری برای تعاملات همگرایانه بین کشورهای شرقی دانست.