رویداد ۲۴| خدیجه غبیشاوی: به گزارش “العربی الجدید”، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در مصاحبهای جامع با شبکه “انبیاسی نیوز”، در مورد نتایج ۱۰۰ روز نخست حکومت خود و برنامههای آیندهاش، به ناگهانیت تغییر فراخور در نگرشاش نسبت به برنامه هستهای ایران اشاره کرد. این بیانیهها با واکنشهای زیادی روبرو شد و بهویژه اظهارات او پیرامون برچیدن کامل برنامه هستهای ایران که نشاندهنده تغییر مسیر وی نسبت به قبلاً بود، مورد توجه قرار گرفت.
نکتهی قابل توجه در این مصاحبه این است که این عبارت در بخش سؤالوپاسخ این مصاحبه که در برنامه هفتگی محبوب “ملاقات با مطبوعات” پخش شد، وجود نداشت و تنها در متن مصاحبه در وبسایت خانهسفید آمده بود. بهنظر میرسد که خانهسفید میخواست حد بالای مذاکرات را افزایش دهد، بدون اینکه تعهد قطعی برای پذیرش آن داشته باشد، یا اینکه اوضاع شرایطی ایجاد کرد که بتوان این درخواست را مطرح کرد.
اگرچه دونالد ترامپ در گذشته بر ترجیح راهحلهای دیپلماتیک برای موضوع برنامه هستهای ایران تأکید کرده بود، اما این مصاحبه نشاندهنده تغییری اساسی در نگرش او بهنظر میرسد. اخیراً، او مطالب مثبتی پس از گفتوگوهای سه دورهای بین ایران و آمریکا در مسقط و رم تقویت شده بود. بر این اساس، تا پیش از این مصاحبه، هیچ نشانهای از تغییر رویکرد او مشاهده نشده بود و حتی شواهدی وجود داشت که نشاندهنده تعهد او به دیپلماسی و کنارگذاشتن گزینههای دیگر بود.
بهناظر میرسد که این تغییر در لحن و مذاکرات ترامپ با ایران به نظر همهجابازیای میرسد که هدف آن گرفتن مزیتهای بیشتر از ایران و همزمان مهار نتانیاهو است. تهدیدات سختی از سوی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در پاسخ به حمله موشکی یمنیها به فرودگاه بن گوریون در تلآویو، نگرانیهایی را در واشینگتن ایجاد کرده است که ممکن است نتانیاهو از این فرصت برای شروع عملیات نظامی علیه ایران استفاده کند. این امر ممکن است ترامپ را وادار کرده باشد که به درخواست برچیدن کامل برنامه هستهای ایران، که نتانیاهو بارها بر آن تأکید کرده است، بازگردد. پذیرش این درخواست از سوی ترامپ میتواند اسرائیل را مطمئنتر کرده و گزینههای نظامی را کنار گذاشته باشد.
ترامپ در این مصاحبه، برچیدن برنامه هستهای ایران را به عنوان یکی از اهداف مذاکرات آتی قرار نداد و گفت: “این تمام چیزی است که من قبول دارم” و آن را “هدف نهایی مذاکرات” خواند. با این حال، او پس از ابراز تردید در مورد نیاز ایران به انرژی هستهای غیرنظامی که بعید است، به سرعت اضافه کرد که “آمادهام برای گوش کردن به جزئیات آن” بوده است. این مقوله نمایانگر موضعی دوپهلو از سوی ترامپ است که ابهامی دارد، اما به نظر نمیرسد که به معنای صرفنظر کردن از گزینه توافق باشد.
ناخستوزیر اسرائیل بهکارگیری از صداها و اظهارات مشابه در رسانهها، کنگره و اندیشکدهها برای تبلیغ سیاستهای خود در منطقه و ترویج آنها در واشینگتن را بهکار میبرد. با اینحال، واقعیت فعلی و اولویتهای ترامپ احتمال تغییر رویکرد او از دیپلماسی به سمت پذیرش خواستههای مخاطرهآمیز را تأیید نمیکند.
ترامپ درگیر جنگ تجاری آشکاری با چین است و در مصاحبه روز یکشنبه نیز اشاره کرد که ممکن است نتواند وعده اش را برای پایان دادن به جنگ اوکراین در آینده نزدیک رعایت کند. بهناظر میرسد که لفاظیهای تهدیدآمیز تشدیدی از سوی ترامپ علیه ایران به عنوان مقدمهای برای یک رویارویی جدید دشوار است و بیشتر بهعنوان اهرم برای گرفتن مزیتهای بیشتر از ایران و همزمان مهار نتانیاهو قابل تحلیل است. برخی در واشینگتن حملهی دیگری به ایران را ممکن میدانند که میتواند پیامدهای منفی شدیدی برای منطقه ایجاد کند.