انفجار بندر شهید رجایی مجدداً به یادآوری حادثه‌های تراژیک دیگری از قبیل انفجار قطار باری در نیشابور، آتش‌سوزی مسجد ارگ تهران، آتش‌سوزی پتروشیمی بوعلی، حریق و ریزش ساختمان پلاسکو تهران، فروریختن ساختمان متروپل آبادان، حادثه حریق و انفجار مرکز درمانی سینا اطهر شمیران، حریق بیمارستان‌های گاندی تهران و قائم رشت، و آتش‌سوزی مرکز ترک اعتیاد لنگرود است. این حادثه‌ها نشان‌دهنده ضعف‌های ایمنی موجود در کشور هستند. پس از حادثه پلاسکو، دولت وقت دستور تهیه گزارش آسیب‌شناسانه‌ای تحت عنوان “گزارش ملی پلاسکو” را داد، اما ۶ سال بعد، با فروریختن ساختمان متروپل آبادان، مشخص شد که از مفاد این گزارش عمل نشده است.
در کشورهای دیگر، مانند بریتانیا، تجدیدنظر و اجرای مقررات صریح‌تر پس از حوادث موجب شده است تا فاصله زمانی بین وقوع حوادث ناشی از نقص ایمنی بیشتر شود. به عنوان مثال، آتش‌سوزی برج “گرنفل” در لندن در سال ۲۰۱۷ مرگبارترین حادثه آتش‌سوزی پس از جنگ جهانی دوم شد و موجب بازنگری در استانداردها و مقررات ایمنی شد. این حادثه باعث شد که پرونده آتش‌سوزی دیگری در لندن به یادآوری شود و سؤال‌هایی درباره مسئولیت‌های نظارتی مطرح شود.
پس از انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰، بسیاری از کشورها، به خصوص کشورهای اروپایی، مقررات سخت‌گیرانه‌تری را برای بنادر خود به کار گرفتند و برنامه‌های ایمنی خود را به‌روزرسانی کردند. به گفته دکتر احسان دانشور، تحلیلگر حوزه انرژی، بسیاری از کشورهای اروپایی مقررات ایمنی خود را به‌روزرسانی کرده‌اند، در حالی که ایران بهNova راه‌های مناسب را برای تغییر وضعیت ایمنی اتخاذ نکرده است.
در حال حاضر، کمیته‌ای برای بررسی حادثه بندر شهید رجایی تشکیل شده است، اما هنوز هیچ گزارشی در راستای شفاف‌سازی آنچه رخ داده ارائه نشده است. اعلام شده است که始建于 ۱۲:۰۵:۰۵ ظهر ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴، حادثه اول در حین حمل بار در محدوده کانتینری شرکت سینا واقع شد، اما هیچ اطلاع‌رسانی‌ای درباره محتوای بار و صاحب آن انجام نشده است. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، تاکید کرده است که شناسایی علت و بستر وقوع حادثه مقدم بر شناسایی مقصر است.
پس از این حادثه، کمیتی‌های مختلفی تصرفه شده‌اند، اما محدوده علی‌الحرمل‌سازی در اجرای قوانین و مقررات ایمنی هنوز متواضع است. نکات ضروری از قبیل انجام تحلیل‌های ریسک و بازرسی‌های منظم به کار گرفته نشده است، و این نکته برجسته شده که به‌رغم حوادث مکرر، از دروس مطرح‌شده عملی نشده است.
مثلاً، در مورد حادثه آتش‌سوزی مسجد ارگ تهران در ۲۹ بهمن ۱۳۸۳، مؤثرات پارافین در سقف مسجد سبب تشدید حریق شد، اما هیچ تغییرجوسی‌ای در استانداردها و مقررات مربوطه صورت نگرفت. این حادثه باعث مرگ ۷۸ نفر شد و پرونده‌ای در دادسرای جنایی تشکیل شد، اما اسراتیجی برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه ایجاد نشد.
گزارش ملی پلاسکو همچنین به دلیل عدم اثرگذاری در تغییر رفتارهای مرتبط با مدیریت ایمنی شهری، با مشکلات زیادی مواجه بود. دولت وقت هیچ تغییری در روش‌های مدیریت ایمنی انجام نداد و علی‌رغم سال‌ها گذرگاه از وقوع این حادثه، هیچ موردی از نکات ایمنی به‌درستی اجرا نشده است.
در بریتانیا، حادثه آتش‌سوزی کینگز کراس در ۱۹۸۷ و برخورد آتش‌سوزی برج گرنفل در ۲۰۱۷ نشان‌دهنده اهمیت تجدیدنظر مستمر در مقررات ایمنی است. پس از حادثه کینگز کراس، مدیریت مترو لندن انتقاد شدیدی دریافت کرد و تغییراتی در رفتار و اجرای قوانین صورت گرفت. این تغییرات باعث کاهش بزرگی فاصله بین وقوع حوادث مشابه شد.
در کل، این نکات نشان می‌دهند که گرفتن درس‌آموخته‌ها و اجرای تغییرات عملی پس از وقوع حوادث بسیار حیاتی است. کشورهایی مثل بریتانیا که از حوادث آموخته‌اند، موفقیت‌های قابل توجهی به دست آورده‌اند، در حالی که ایران همچنان به 좀ینه‌هایی مانند تحلیل‌های ریسک، بازرسی‌های منظم، و اجرای استانداردهای ایمنی نیازمند است.