حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با ایکنا درباره سفر اخیر دونالد ترامپ، به سه کشور عربی حوزه خلیج فارس؛ عربستان، قطر و امارات به عنوان، اظهار کرد: این سفر، نخستین سفر وی پس از دوره دوم ریاست جمهوری‌اش تلقی می‌شود که عمدتاً دارای جنبه‌های اقتصادی و مالی بود. نگاه ترامپ به جهان، کاملاً تجاری و اقتصادی است و همواره تلاش دارد وضعیت اقتصادی ایالات متحده را بهبود بخشد.

وی افزود: با توجه به اینکه حجم بدهی‌های خارجی آمریکا از ۲۴ تریلیون دلار، عبور کرده و این وضعیت برای اقتصاد شکننده آمریکا در آینده بسیار خطرآفرین است، ترامپ به دنبال یافتن منابع جدید سرمایه‌گذاری در ایالات متحده است و طبیعتاً ثروتمندترین کشورهای منطقه و جهان نیز کشورهای عربی حوزه خلیج فارس هستند.

 بیشتر بخوانید: 

توافقنامه نظامی با عربستان

هانی‌زاده با تأکید بر اینکه ترامپ در جریان دیدار چهار روزه خود از عربستان، امارات و قطر توانست نزدیک به دو تریلیون دلار قرارداد اقتصادی با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس امضا کند، ادامه داد: این قراردادها هم در حوزه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری و هم در حوزه نظامی است. ترامپ با عربستان ۱۴۵ توافقنامه اقتصادی امضا کرد که یکی از آن‌ها، توافقنامه‌ نظامی به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار برای فروش تسلیحات بود.

وی به اهدای یک فروند هواپیمای فوق مدرن به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار به ترامپ در سفر به قطر از سوی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر این کشور اشاره کرد و گفت: در سفر به امارات نیز امیر این کشور گردنبندی به ارزش 10 میلیون دلار به رئیس‌جمهور آمریکا اهدا کرد. این موارد نشان‌دهنده تمرکز ترامپ بر ثروت کشورهای عربی خلیج فارس است.

تعهد سرمایه‌گذاری 2 تریلیون دلاری

این تحلیلگر مسائل منطقه اظهار کرد: ترامپ در این سفر تلاش کرد سامانه‌ دفاعی مشترک و ضد موشکی با مشارکت رژیم صهیونیستی و تحت نظارت آمریکا در شش کشور حوزه خلیج فارس راه‌اندازی کند. این سامانه که با فناوری هوش مصنوعی طراحی شده، بسیار هزینه‌بر بود اما انتظار کشورهای عربی حوزه خلیج فارس این است که مشکلات ایران و آمریکا از طریق گفت‌وگو حل شود لذا آنها در این طرحی که ترامپ در اجلاس سران شش کشور عضو خلیج فارس در ریاض ارائه داد، حاضر به مشارکت نشدند؛ زیرا معتقد بودند که منطقه نیازی به امنیتی‌سازی و رویکرد نظامی ندارد. به همین دلیل این طرح با شکست مواجه شد.

هانی‌زاده تأکید کرد: با این حال، تعهد سرمایه‌گذاری 2 تریلیون دلاری کشورهای حوزه خلیج فارس، مهم‌ترین دستاورد این سفر محسوب می‌شود. به گونه‌ای که نشریه اشپیگل در تیتر نخست خود نوشت: «شیخ دونالد بن ترامپ وارد خلیج فارس شد»، که عنوانی طنزآمیز و در عین حال پرمعناست و نشان می‌دهد ترامپ خود را بخشی از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس می‌داند.

اختلافات جدی میان ترامپ و نتانیاهو

وی درباره اهداف سخنان ترامپ علیه ایران با هدف غبارآلود کردن فضای داخلی یا تنش‌آلود کردن روابط ایران و عربستان، گفت: پیام این صحبت‌ها برای رژیم صهیونیستی است. اولاً در این سفر برخلاف سنت‌های گذشته که رؤسای جمهور سابق آمریکا بعد از سفر به کشورهای منطقه به فلسطین اشغالی نیز سفر می‌کردند اما ترامپ در این سفر به سرزمین‌های اشغالی نرفت. این موضوع نشان می‌دهد اختلافاتی جدی میان ترامپ و بنیامین نتانیاهو، وجود دارد.

هانی‌زاده با اشاره به نفوذ و تأثیرگذاری لابی صهیونیستی در سیاست‌های آمریکا، گفت: با وجود اینکه ترامپ تلاش می‌کند، نشان دهد اسرائیل را فراموش نخواهد کرد و همچنان ایران را دشمن اصلی آن می‌داند اما او در واقع به دنبال مهار ایران است و می‌‌خواهد اسرائیل نیز وادار به تعامل با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شود. 

امنیتی‌سازی خلیج فارس به نفع کشورهای عرب نیست

وی درباره اینکه طی این سفرها، کشورهای عربی برخلاف دوره برجام، تمایل خود را به کاهش تنش میان ایران و آمریکا نشان دادند، ادامه داد: کشورهای عرب به عنوان بزرگترین کشور  حوزه خلیج فارس اکنون به این نتیجه رسیدند که امنیتی‌سازی منطقه به نفع آن‌ها نیست. به‌ویژه عربستان به عنوان بزرگترین کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس اکنون در حال احداث یک شهرک فوق مدرن با استفاده از هوش مصنوعی به ارزش ۶۰۰ میلیارد دلار است. این پروژه نیازمند فضای آرام و حاشیه امن در منطقه‌ است و هرگونه تنش می‌تواند توسعه پایدار کشورهای منطقه، به‌ویژه عربستان را متوقف کند. از سوی دیگر عربستان در شرایط فعلی تمام تلاش خود را بر روی مسائل اقتصادی و رفاه داخلی و تغییر در سیستم سنتی حاکمیت خود متمرکز کرده است.

هانی‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا یکی از اهداف سفر ترامپ به کشورهای عربی احیای صلح ابراهیم است، گفت: احیای روند عادی‌سازی روابط اعراب با اسرائیل در اولویت سفر ترامپ به 3 کشور حوزه خلیج فارس نبود. در واقع اولویت اصلی ترامپ، مسائل اقتصادی بود. وی اعلام کرد که زمان عادی‌سازی روابط را به تصمیم کشورهای عرب منطقه واگذار خواهد کرد.

وی افزود: این موضع ترامپ به معنای آن است که کشورهای عربی منطقه، تعیین تکلیف وضعیت فلسطین با رژیم صهیونیستی را پیش‌شرط عادی‌سازی روابط خود با اسرائیل قرار دادند. بنابراین سران کشورهای عربی اعلام کرده‌اند که هرگونه عادی‌سازی روابط، منوط به تشکیل دولت مستقل فلسطینی در قدس شرقی و بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷ و پایان جنگ غزه است.

هانی‌زاده در پایان گفت: تا زمانی که مسئله فلسطین حل‌وفصل نشده و جنگ در غزه ادامه دارد، کشورهای عربی نمی‌توانند وارد فاز عادی‌سازی روابط با اسرائیل شوند؛ گرچه برخی از آن‌ها مانند امارات روابطی با اسرائیل دارند، اما کشورهایی مانند عربستان و قطر همچنان مواضع محتاطانه‌تری اتخاذ کرده‌اند.

گفت‌وگو از سمیرا انصاری

انتهای پیام