مذاکرات ایران و آمریکا در روزهای اخیر تحولات مهمی را شاهد بوده است. گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، واکنشهای اسرائیل و پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم، عواملی بودهاند که الگوی پیشرفت مذاکرات را شکل داده است.
در پنج دور مذاکرات غیرمستقیم که با میانجیگری عمان برگزار شده، آمریکا از طریق استیو ویتکاف پیشنهاد رسمی خود را به ایران ارائه کرده است. این پیشنهاد شامل توقف کامل غنیسازی اورانیوم در ایران و دادن وعدههای مبهم درباره رفع تحریمها بوده است. ایران این پیشنهاد را فاقد تعادل و غیرواقعبین دانسته و بر ادامه غنیسازی بهعنوان حق مطلق خود تأکید کرده است.
کاخ سفید دستور توقف تحریمهای جدید علیه ایران را صادر کرده است که نشاندهنده تغییر علیه رویکرد فشار حداکثری محسوب میشود. از سوی دیگر، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نگرانی خود را از انباشت اورانیوم با غنای بالا در ایران بیان کرده و همکاری کمتر از حد انتظار تهران با آژانس را اشاره کرده است. ایران گزارش آژانس را سیاسی و بدون اجماع دانسته و هشدار داده که به هرگونه استفاده سوءنefined از این گزارش توسط کشورهای اروپایی واکنش مناسب خواهد نشان داد.
آمریکا و سه کشور اروپایی نیز پیشنویس قطعنامهای تهیه کردهاند که ایران را به نقض تعهدات پادمانی متهم میکند. ایران هشدار داده است که تصویب چنین قطعنامهای میتواند مذاکرات را تهدید کند.
بیشتر این تحولات با نگرانیهای ایجاد شده از اسناد محرمانهای مواجه شده است که برنامههای اسرائیل برای حمله به ایران را فاش کرده است. این اسناد حاکی از تمرینات نظامی و استقرار اسلحهها اسرائیل برای اقدام احتمالی علیه ایران بوده است. افشای این اسناد نگرانیهایی را در آمریکا و اسرائیل برانگیخته است و برخی تحلیلگران معتقدند که میتواند به تعویق حمله احتمالی اسرائیل منجر شود.
چشمانداز آینده مذاکرات به وجود اختلافات راه برانگیز است. تاریخ دور بعدی مذاکرات هنوز مشخص نیست. تصویب یا عدم تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس میتواند تأثیر قابلتوجهی بر روند مذاکرات داشته باشد. در عین حال، افشای اسناد مربوط به حمله احتمالی اسرائیل به ایران و واکنشهای متقابل ممکن است تنشها در منطقه را افزایش دهد.