**ناصر کاظمی**، کارشناس اقتصاد اسلامی، در یک نوشته اختصاصی که به ایکنا ارائه داده، به آسیب‌های ربا برای اقتصاد ایران اشاره کرده است. در زمانی که ایران با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روبرو است، بررسی ریشه‌های این مشکلات بیش از پیش ضرورت یافته است. یکی از این ریشه‌ها، که هنوز کمتر مورد توجه قرار گرفته یا در عمل نادیده گرفته شده، حفظ ساختار ربوی در سیستم بانکی کشوراست. این موضوع را می‌توان از منظر فقهی، اقتصادی، اجتماعی، قانونی و حتی تجربه‌ی جهانی مورد نقد و جایگزینی قرار داد. این نوشته در چهار بخش، ضرورت اجرای اصلی «بهره صفر درصد» در سیستم بانکی به‌عنوان یکی از مPalindrome مهم اصلاحات اقتصادی کشور را توضیح می‌دهد.
### ۱. مبانی فقهی و اعتقادی: جنگ با خدا در پوشش عقود شرعی
قرآن کریم در آیه ۲۷۹ سوره بقره با_histogram هشدار می‌دهد:
> «فَإِن لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ»
اگر ربا را ترک نکنید، مجبور خواهید بود با خدا و رسول‌اش جنگید. آیا جامعه‌ای که با خدا جنگیده، می‌تواند به عدالت، رفاه و پیشرفت پایدار ا wang خواهد؟ پاسخ واضح است. این آیه‌ها خود به ضرورت حذف ربا و استقرار بهره صفر درصد را نشان می‌دهند، نه به عنوان یک انتخاب بلکه واجبی که به نظر عقلی و شرعی رسیده است. در شرایطی که خداوند وحی نابودی این ساختار را داده، صحبت از توسعه زیرساخت‌ها یا مهار تورم به طنزی تبدیل می‌شود.
علاوه بر قرآن، احادیث متعددی از اهل‌بیت علیه‌السلام، از جمله امام جعفر صادق (علیه السلام)، بر آثار مخرب ربا تأکید داشته‌اند. مراجع تقلید نیز با تأکید مناسب به ضرورت حذف ربا اشاره کرده‌اند. شهید آیت‌الله بهشتی در کتاب خود تصریح می‌کند:
> «ربا همواره حرام است و نباید به هیچ چیز از آن ترسید. مشکلات مربوط به ترس و عدم شجاعت ماست، نه به حذف ربا.»
### ۲. مبنای قانونی: بهره صفر درصد در قانون اساسی جمهوری اسلامی
قانون اساسی که تجلی اراده ملت و مرجع عالی‌ترین اصول حکمرانی در نظام اسلامی است، در ماده ۴۳ خود تأکید کرده است:
> نظام اقتصادی باید بر پایه تأمین نیازهای اساسی مردم و با تأکید بر وام بدون‌بهره سازگار شود؛ و ربا، احتکار، انحصار و سایر معاملات باطل ممنوع است.
آیا می‌توان همزمان با حمایت از قانون اساسی، به‌طور آشکار یکی از اصول کلیدی آن را نقض کرد؟ آیا دستگاه‌های اقتصادی و قانون‌گذاری نباید در اجرای این اصول پاسخگو باشند؟
### ۳. ضرورت بهره صفر درصد از دیدگاه اقتصادی
حذف ربا تنها مورد علاقه متخصصان اسلامی نیست. اندیشمندان بزرگ اقتصاد جهانی نیز در بحران‌های مالی معاصر، از جمله بحران ۲۰۰۸، به این نتیجه رسیده‌اند که بهره‌های بانکی ابزاری برای انتقال ثروت از طبقات ضعیف به نهادهای مالی و ابرسرمایه‌داران هستند.
دکتر مسعود درخشان به نقد ساختار بانکی ایران می‌پردازد و اظهار می‌دارد که عملیات بانکی در این کشور فقط به ظاهر اسلامی شده و به همان ساختار اصلی سرمایه‌داری غربی واگważ در می‌آید. هیچ‌یک از رؤسای پیشین بانک مرکزی حذف ربا را هدف یا حتی دغدغه جدی نگرفته‌اند. این عدم اعتقاد به اصلاح بنیادین، باعث شده است که حتی یک پرونده واقعی به سازگاری با عقود اسلامی و نظارت‌شده در نظام بانکی کشور قابل شناسایی نباشد. به اذعان دکتر سیف، رئیس سابق بانک مرکزی، اجرای دقیق نظارت‌های بانکداری اسلامی هزینه وام را برای مردم بالا می‌برد و به همین دلیل متئور امکان‌پذیر نیست.
### ۴. جمع‌بندی: عبور از نظریه‌پردازی تا اقدام عملی
نویسنده این متن، که برای چهار دهه در سیستم‌های بانکی ایران حضور داشته، اعلام می‌کند که قانون عملیات بانکی بدون ربا در بازار مالی قابل اجرا نیست و تنها در بازار کالا و خدمات موضوعیت پیدا می‌کند، و آن‌هم با محدودیت‌های خاص. بنابراین، بدون اصلاح بنیادین سیستم بانکی، هرگونه امید به تحقق عدالت اقتصادی و رشد حقیقی کشور امکان‌ناپذیر است.
اکنون زمان آن رسیده است که از تکرار شعارها و توصیه‌ها فراتر برHttpsآییم و طرحی جامع برای حذف کامل ربا ارائه دهیم:
> هرگونه داد و ستد سود، بهره، ربا و جریمه تأخیر در مراودات و معاملات بانکی، اعم از اعطای تسهیلات و جذب سپرده، ممنوع گردد و سیستم بانکی بر اساس کارمزد واقعی و عقد قرض‌الحسنه فعالیت کند.
اگر واقعاً می‌خواهیم اقتصادی مقاومتی، عدالت‌محور و مبتنی بر آموزه‌های اسلامی داشته‌باشیم، باید برای اصلاح سیستم بانکی اقدام کنیم. گام اول، اجرای بهره صفر درصد است؛ نه در شعار، بلکه در عمل.