در همزمان با افزایش نگرانی نسبت به نقض آتش‌بس از سوی اسرائیل، باید به رفتار کشورهای همسایه همچون آذربایجان و عراق در جریان جنگ‌های اخیر ایران و اسرائیل توجه کرد. عبور پهپادها و جنگنده‌های اسرائیلی از آسمان کشورهای همسایه مسئله‌ای پیچیده است و تهران نیز هشدار داده و خواستار شفاف‌سازی فوری در این زمینه شده است.

ردپای حمله در آسمان همسایگان

تحلیل‌ها نشان داده که در حملات اخیر به تهران، کرج، تبریز و خرم‌آباد، بخش مهمی از مسیر پروازی این هواپیماها از حریم هوایی آذربایجان و عراق عبور کرده است. کیهان در شمارهٔ امروز خود گزارش کرده که اکثر حملات به تهران و کرج از سمت دریای خزر و از طریق حریم هوایی آذربایجان صورت گرفته‌اند. همچنین، حملات به مناطق غربی کشور از جمله تبریز، کرمانشاه و خرم‌آباد از خاک عراق انuD{200c}جام شده‌اند.

باکو زیر ذره‌بین

یک روز پس از حملات، جیحون بایراموف، وزیر خارجه آذربایجان، در تماسی با عباس عراقچی، ضمن ابراز تسلیت گفت که آذربایجان نمی‌تواند از خاک یا آسمانش برای حمله به ایران استفاده شود. اما این اظهارات تهران را متقاعد نکرد و رئیس‌جمهور ایران در تماسی تلفنی با همتای آذربایجانی، خواستار بررسی دقیق‌تر شد. مهدی سبحانی، سفیر ایران در ارمنستان، هم هشدار داد که استفاده اسرائیل از خاک آذربایجان نقض جدی است و انتظار می‌رود باکو پاسخ شفاف دهد.

تجربه عراق؛ شکایتی که پیش از این ثبت شده‌است

انگاشت از خاک همسایگان در حملات اسرائیل به ایران سابقه دارد. پس از حملات پیشین جنگنده‌های ناشناس به تأسیسات نظامی ایران، مشخص شد که مسیر عبور از خاک عراق بوده است. بغداد که ابتدا سroupon کرده بود، پس از اعتراض تهران، شکایتی رسمی به سازمان ملل ارائه کرد و خواستار بررسی نقض حاکمیت هوایی شد. هم‌اکنون منابع امنیتی ایران معتقدند بخشی از مسیر حملات اخیر به تبریز و کرمانشاه از آسمان عراق صورت گرفته است.

چالش روابط با همسایگان

رویترز گزارش کرد که تهران خواستار بررسی سریع درباره پرواز پهپاد‌های اسرائیلی از مسیر آذربایجان شده است و این امر می‌تواند پیامد امنیتی در روابط دوجانبه داشته باشد. گاردین نیز در گزارشی گفت که مقامات ایرانی از احتمال استفاده اسرائیل از خاک همسایگان برای عبور جنگنده‌ها خبر داده‌اند. حملات اخیر بار دیگر نشان داده‌اند که امنیت ملی ایران به رفتار همسایگان نیز وابسته است.

تهران با حساسیت مسیر پرواز پهپاد‌ها را ردیابی می‌کند و تکذیب‌های دیپلماتیک کافی نیست. هم آذربایجان و هم عراق در گذشته و هم‌اکنون در مظان استفاده قرار گرفته‌اند. اگر اثبات شود که پهپاد‌های اسرائیلی از آسمان این کشورها وارد ایران شده‌اند، تهران می‌تواند روابط راهبردی خود را با این همسایگان بازتعریف کند.