اینترنت در ایران، بهویژه در سالهای اخیر، همواره مبحث مهم و محل بحثهای گستردهای بوده است. در حالیکه شهروندان در تلاش برای دسترسی پایدار و آزاد به اطلاعات و خدمات آنلاین هستند، گزارشهای متعددی از اختلالات مکرر و محدودیتهای هدفمند اینترنت گزارش شده است. این موجودیتها با توجه به عمیق شدن تکنولوژی و اهمیت دیجیتال شدن زندگی روزمره، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتهاند.
یکی از نمونههای برجسته این جدالها، وضعیت اپلیکیشنهای پیامرسانی مانند واتساپ است. بر پایه یک گزارش اخیر منتشر شده در کانال تلگرام روزنامه “شرق”، وضعیت دسترسی کاربران به واتساپ هنوز “کند و با اختلال شدید” است. این گزارش مبتنی بر اطلاعاتگیری از خبرنگار معتبر سونیتا سرابپور، میآورد که رئیس مرکز ملی فضای مجازی بدون مجوز رسمی از رئیسجمهور، دستور کاهش ۵۰ درصدی پهنای باند واتساپ را صادر کرده است. این ادعا، نشاندهنده یک ناهماهنگی و احتمالاً اختلاف نظر جدی در سطوح بالای مدیریت اینترنت کشور است.
از سوی دیگر، بهغمط مسئولان وزارت ارتباطات، صورتی از دستور رسمی رئیسجمهور برای بازگشت به حالت عادی اینترنت اعلام شده است. با این حال، دادههای میدانی و گزارشهای وبسایتهای رصد اینترنت، نشاندهنده این هستند که بخش قابل توجهی از کاربران هنوز مشکلات جدی در دسترسی به واتساپ را تجربه میکنند. نمودارهای ضمیمه به این گزارش نیز نوسانات و افت شدید دسترسی کاربران به این سرویس در طول زمان را نشان میدهند.
در بین این محدودیتها، برخی نظریات و اتهامات جدی به واتساپ مطرح شده است. برخی منتقدان این پیامرسان را ابزاری برای “جاسوسی” میدانند و حتی ادعا میکنند که “واتساپ در جنگ ۱۲ روزه گذشته کمکهایی به رژیم صهیونیستی ارائه کرده است.” این اتهامات، صحت و سقمشان چه باشد، زمینه را برای توجیه محدودیتهای بیشتر فراهم میآورند.
روزنامه “شرق” در این بستر پیچیده، هم به مشکلات فنی مربوط به دسترسی کاربران میپردازد و هم به اتهامات سنگین به واتساپ. بهجای تأیید یا رد قاطع اتهامات جاسوسی، این رسانه بیشتر بر روی فقدان مجوز رسمی و ناهماهنگیهای داخلی در تصمیمگیریها تمرکز کرده و سعی میکند به دلایل ادامه اختلالات بپردازد. رویکردر “شرق” نشاندهنده نیاز به شفافیت بیشتر در عملیات مدیریت فضای مجازی و حفظ حق دسترسی شهروندان است، در حالی که بسیاری از کاربران، فارغ از مسائل امنیتی، صرفاً به دنبال پایداری و سهولت دسترسی به ابزارهای ارتباطی هستند که زندگی روزمره و کسب و کار آنها به آن وابسته است.