دروزی‌ها عمدتاً در حاشیه جنگ داخلی سوریه باقی مانده و بر دفاع از مناطق مرکزی خود تمرکز کرده‌اند

به گزارش جماران: دروزی‌ها جامعه‌ای دینی و برجسته با جمعیتی بیش از یک میلیون نفر هستند که در سوریه، لبنان و اسرائیل پراکنده‌اند و قرن‌هاست در تلاش برای حفظ هویتی متمایز بوده‌اند.

در سوریه، جنگجویان دروزی هم با قبایل بادیه‌نشین همسایه و هم با نیروهای وفادار به دولت اسلام‌گرای حاکم درگیر شده‌اند، چرا که در تلاش‌اند جایگاه خود را در نظم نوینی که پس از سرنگونی بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق، در دسامبر به وجود آمده است، بیابند.

بمباران نیروهای دولتی مستقر در استان سویدای دروزی‌ها توسط اسرائیل پس از ناآرامی‌های اخیر، روابط دروزی‌ها با اسلام‌گرایان حاکم را پیچیده‌تر کرده است. اسرائیل مدعی است که اقداماتش برای حفاظت از این جامعه اقلیت است، ادعایی که از سوی اکثر دروزی‌های خارج از اسرائیل و همچنین مقامات دمشق رد شده است.

در ادامه، نگاهی مختصر به باورها و تاریخچه دروزی‌ها:

دین و آداب و رسوم 
 

دروزی‌ها در اوایل قرن یازدهم میلادی در مصر به عنوان شاخه‌ای از فرقه اسماعیلیه شیعه ظهور کردند. آن‌ها توحیدگرا هستند و خود را «موحدون» یا یکتاپرستان می‌نامند. این فرقه بسیار سری و محرمانه است و شامل باورهای عرفانی مانند تناسخ می‌شود. پذیرش تازه‌وارد به دین ممنوع است و ازدواج خارج از جامعه به شدت منع شده است. یک منبع مطلع درباره مناسک دروزی که خواست نامش فاش نشود به دلیل حساسیت موضوع، گفت که شکل‌گیری این مذهب تحت تأثیر آموزه‌های دینی و فلسفی دیگر، از جمله آموزه‌های فیلسوف یونانی، افلاطون بوده است. برخی مناسبت‌های دینی دروزی‌ها با فرقه‌های دیگر اسلامی هم‌زمان است. لباس سنتی دروزی‌ها سیاه است؛ مردان کلاه یا عمامه سفید به سر دارند و زنان سر و بخشی از صورت خود را با روسری سفید و بلند می‌پوشانند.

پراکندگی جغرافیایی 

«دروزی‌ها مرزهای سیاسی را به رسمیت نمی‌شناسند»، مکرم ربا، استاد تاریخ در دانشگاه آمریکایی بیروت می‌گوید. او اضافه می‌کند: «ازدواج‌ها و روابط پایدار میان دروزی‌ها در سراسر منطقه وجود دارد» و «روحانیون نقش بسیار مهمی در حفظ این ارتباط ایفا می‌کنند.» پیش از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، جمعیت دروزی‌ها حدود ۷۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شد.

بر اساس کتاب «دین دروزی» نوشته مورخ سامی مکارم، دروزی‌ها از قرن شانزدهم به جنوب سوریه مهاجرت کرده‌اند، به منطقه‌ای که امروزه به جبل دروز یا کوه دروز معروف است و در استان سویدا واقع شده است. دروزی‌های سوریه عمدتاً در منطقه مرکزی سویدا و استان قنیطره نزدیک آن متمرکز هستند، و گروه‌های کوچکتری در حومه دمشق، به ویژه جرمانا و سخنه که اوایل امسال شاهد خشونت‌های فرقه‌ای بودند، زندگی می‌کنند. در لبنان، حدود ۲۰۰ هزار دروزی در مرکز کوهستانی و همچنین در جنوب، نزدیک به مرزهای فلسطین اشغالی و سوریه، زندگی می‌کنند. در اسرائیل، حدود ۱۵۳ هزار دروزی شهروند اسرائیل هستند و عمدتاً در شمال این کشور ساکن‌اند. برخلاف سایر عرب‌های اسرائیلی، دروزی‌ها در ارتش اسرائیل خدمت می‌کنند. در بلندی‌های جولان اشغالی که اسرائیل در سال ۱۹۶۷ از سوریه تصرف کرد، بیش از ۲۲ هزار دروزی دارای وضعیت اقامت دائم هستند. تنها حدود ۱۶۰۰ نفر تابعیت اسرائیلی را پذیرفته‌اند و مابقی هویت سوری خود را حفظ کرده‌اند. برخی دروزی‌های جنوب سوریه نیز در اردن همسایه سکونت دارند که جمعیت آن‌ها در این کشور بین ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر برآورد می‌شود. دو هیئت از روحانیون دروزی سوریه در سال جاری به زیارت مکان مقدسی در اسرائیل رفته‌اند. فراتر از خاورمیانه، جامعه پراکنده‌ای از دروزی‌ها وجود دارد که به‌ویژه در آمریکای شمالی و استرالیا سکونت دارند.

از دروزی‌های شناخته‌شده می‌توان به وکیل برجسته حقوق بشر امال علم‌الدین کلونی و وزیر امور خارجه اردن، ایمن الصفدی، اشاره کرد.

نقش پیشرو 

با وجود اینکه دروزی‌ها اقلیت هستند، اما به گفته مورخ سامی مکارم، «نقشی مهم و گاهی پیشرو در زندگی سیاسی و اجتماعی خاورمیانه ایفا کرده‌اند.» در سوریه، سلطان پاشا الأطرش رهبری قیام ملی‌گرایانه علیه حکومت فرانسه را بر عهده داشت که در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، ایالت کوچکی به نام دولت دروزی در جنوب سوریه تأسیس کرده بود. در لبنان، رهبر دروزی‌ها، کمال جمیلات، از دهه ۱۹۵۰ تا ترورش در سال ۱۹۷۷ نقش کلیدی در سیاست این کشور داشت و پسرش ولید جمیلات نیز یکی از سیاستمداران قدرتمند لبنان است. در ماه آوریل، جمیلات از دروزی‌های سوریه خواست تا «دخالت اسرائیل» را رد کنند، پس از آنکه اسرائیل به اسلام‌گرایانی که بشار اسد را سرنگون کردند هشدار داد به اقلیت دروزی آسیب نرسانند.

رهبران دروزی وفاداری خود را به یک سوریه متحد اعلام کرده‌اند، اگرچه برخی از آن‌ها خواهان حمایت بین‌المللی شده‌اند. شیخ موفق طریف، رهبر روحانی دروزی‌های اسرائیل، از اسرائیل خواسته است که از دروزی‌های سوریه حمایت کند.

رباح گفته است که دروزی‌ها «در حال کشمکش قدرت در سه کشور» هستند و اضافه کرده است که معتقد است جامعه دروزی سوریه به دنبال تشکیل دولت مستقل نیست.

دروزی‌ها عمدتاً در حاشیه جنگ داخلی سوریه باقی مانده و بر دفاع از مناطق مرکزی خود تمرکز کرده‌اند.

اکثر گروه‌های مسلح دروزی هنوز موفق به توافق با دولت‌های جدید نشده‌اند.