دور چهارم گفت‌وگوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا در حالی پس از هیاهوی رسانه‌ای غرب به ویژه آمریکایی‌ها درباره غنی‌سازی صفر درصد اورانیوم و تعطیلی برنامه‌ هسته‌ای ایران برگزار شد که طرفین روند آن را مثبت، دلگرم‌کننده، همراه با ارائه بحث‌های مفید علیرغم فضای حاکم دشوار و نزدیک‌تر شدن مواضع دو طرف به هم، توصیف کردند. 

در این راستا ایکنا عفیفه عابدی، کارشناس مسائل بین‌الملل  گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانیم:

بیشتر بخوانید: 

مراحل سینوسی در مسیر مذاکرات

ایکنا ـ ارزیابی شما از دور چهارم مذاکرات چیست؟

مذاکرات هسته‌ای ایران شبیه یک فرایند است و تا رسیدن به نتیجه نهایی، احتمالاً شاهد مراحل سینوسی در مسیر مذاکرات باشیم. چنانچه در دورهای اول تا سوم مذاکرات، شاهد روندی رو به جلو در مذاکرات بودیم اما به یک‌باره در فاصله دور سوم و چهارم، شاهد تحولاتی بودیم که اساس مذاکرات را زیر سؤال برد اما در نهایت این دور از گفت‌وگوها نیز برگزار شد.

بر اساس این تصویر کلی باید در نظر داشت دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در فضای بسیار پیچیده‌تر و پر چالش برگزار شد. چرا که مقامات آمریکایی بر خلاف روح مذاکرات، اظهاراتی داشتند که مصداق تحمیل اراده آمریکا به ایران در قالب گفت‌وگو بود. اظهارات استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا با ایران در آستانه مذاکرات و اینکه ایران حق غنی‌سازی در خاک خود را ندارد و مواد هسته‌ای ایران باید به خارج از کشور منتقل شود، عبور کامل از خطوط قرمز ایران در مذاکرات هسته‌ای بود. لذا می‌توان گفت به نسبت فضای گفت‌وگوها، نتیجه این دور از مذاکرات مثبت ارزیابی می‌شود و در مجموع به نظر می‌رسد ایران در دور چهارم مذاکرات، موفق بود. 

فشار حداکثری؛ رویکرد آمریکا در مذاکرات

ایکنا ـ تغییر موضع آمریکا در فاصله دور سوم تا چهارم مذاکرات و طرح برچیدن برنامه غنی‌سازی را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آیا این تغییر موضع بیشتر رسانه‌ای است یا فنی؟

رویکرد ایالات متحده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران، همان فشار حداکثری است و این اظهارات را نیز باید در چارچوب رویکرد فشار حداکثری آمریکا علیه ایران، ارزیابی کرد. در واقع آنچه استیو ویتکاف درباره تلاش آمریکا برای تعطیل ساختن غنی‌سازی در ایران و خروج مواد هسته‌ای ایران از کشور بیان کرد، همان چیزی است که دولت ترامپ دنبال می‌کند.

هدف آمریکا از بیان چنین مواضعی در آستانه دور چهارم مذاکرات، بیشتر برهم زدن تمرکز تیم مذاکره‌کننده ایرانی بود. آمریکا در مذاکرات هسته‌ای چند سناریو را همزمان پیش می‌برد؛ توافق با حداکثر امتیاز برای آمریکا یکی از این سناریوها است که مسلماً ایران تسلیم آن نخواهد شد. سناریوی دوم شامل اقداماتی چون تهدید نظامی و تشدید فشار در صورت عقب‌نشینی ایران از مذاکرات است. آمریکا در این سناریو تلاش می‌کند تا با افزایش تهدید نظامی، در بازگشت دوباره به میز مذاکره، امتیازهای حداکثری را از ایران مطالبه کند.

تلاش آمریکا برای ایجاد فضای روانی علیه ایران

اظهارات اخیر مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا نیز در همین مسیر قابل تحلیل است و نشان‌دهنده تلاش آمریکا برای ساختن فضای روانی علیه ایران است.

ایکنا ـ نقش لابی صهیونیستی را در تغییر موضع و زیاده‌خواهی‌های آمریکا چگونه ارزیابی می‌کنید؟

خواسته حداکثری آمریکا و رژیم صهیونیستی در موضوع ایران، کاملا با هم تطابق دارد. اساساً اسرائیل مهره آمریکا در منطقه غرب آسیا است و نمی‌تواند بدون حمایت آمریکا هویت مستقل داشته باشد. جمهوری اسلامی ایران به طور مستقل، دو عملیات وعده صادق علیه رژیم صهیونیستی انجام داد اما اسرائیل نتوانست هیچ عملیاتی را بدون حمایت و پشتیبانی آمریکا علیه ایران انجام دهد.

تفکیک آمریکا و اسرائیل از هم در غرب آسیا، رویکرد اشتباهی است؛ این تفکیک یا ناشی از تحلیل غلط است و یا ناشی از القای تحلیل غلط به ایران. حتی اگر لابی صهیونیستی به ظاهر در تلاش برای تحمیل گزینه نظامی باشد، باز هم در چارچوب سیاست‌گذاری کلان آمریکا حرکت می‌کند. بنابراین، این تحرکات نیز بخشی از سناریوی هم‌زمان چندلایه واشنگتن علیه ایران است.

نقش رسانه‌های داخلی در فرایند مذاکره

ایکنا ـ واکنش مناسب ایران در برابر این اقدامات و رویکرد رسانه‌ای آمریکا چه باید باشد؟

ایران باید همانند طرف مقابل، سناریوهای متنوع و هم‌زمانی را در پیش بگیرد. ایران باید مطالبات حداکثری خود را در میز مذاکره دنبال کند اما در عین حال، زمان و نحوه هرگونه انعطاف تاکتیکی نیز بسیار حیاتی است. عقب‌نشینی زودهنگام یا نابه‌جا، ممکن است به واگذاری امتیاز به طرف مقابل بینجامد.

مسلما در عرصه فعالیت تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات هسته‌ای، نقش رسانه‌های ایرانی نیز بسیار مهم است. رسانه‌های ایرانی باید خود را بخشی از فرایند مذاکره بدانند، نه صرفاً ناظر یا بازتاب‌دهنده روایت طرف مقابل. رسانه‌های غربی و صهیونیستی در حال اجرای پروژه ایران‌هراسی هستند و متأسفانه برخی رسانه‌های داخلی نیز ناخواسته در زمین آنها بازی می‌کنند به طوری که با بازتاب گسترده اظهارات ضد ایرانی، به تقویت روایت دشمن کمک می‌کنند. در حالی که دشمن نسبت به ما از ابزارهای رسانه‌ای متعددی برخوردار است اما رسانه‌های ایرانی بطور مستمر در حال پوشش خبری اظهارات واهی و بی‌اساس مقامات آمریکایی و صهیونیستی علیه ایران هستند که نه تنها به تغلب روایت آنها در فضای منطقه‌ای و بین المللی بلکه در جامعه ایرانی می‌انجامد.

برخورد رسانه‌ای با درایت با مسئله مذاکرات

بی‌تردید، سانسور اطلاعات نیز راه‌حل نیست، چرا که افکار عمومی از راه‌های دیگر، مانند رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی یا شبکه‌های اجتماعی، در معرض این اخبار قرار می‌گیرند. راهکار مؤثر آن است که رسانه‌های ایرانی با تحلیل و تبیین صحیح منافع ملی، این اظهارات را در چارچوب واقعیت‌های سیاسی و فنی کشور بازتاب دهند و مانع سوار شدن طرف آمریکایی ـ صهیونیستی بر افکار عمومی ایران شوند.

یک اشتباه دیگر این است که در موضوع فشار برای توافق هسته‌ای نیز گاهی برخی رسانه‌های ایرانی به ابزاری برای طرف مقابل تبدیل می‌شوند. درست آن است که هیچ نوع فشاری از سوی رسانه ایرانی در موضوع مذاکرات بر تیم مذاکره‌کننده وارد نشود.

در نهایت، موضوع هسته‌ای ایران از حساس‌ترین مسائل کشور است و باید در برخورد رسانه‌ای نیز با درایت و انسجام ملی همراه باشد. تیم مذاکره‌کننده باید مطمئن باشد که از حمایت کامل رسانه‌ای، اجتماعی و حاکمیتی برخوردار است.

گفت‌وگو از سمیرا انصاری

انتهای پیام