معاون اول رئیس جمهور تاکید کرد که اگر شخصیت امام خمینی به صورت دقیق‌تر و عمیق‌تر توضیح داده شود، حاکمیت ارزش‌ها و آنچه امام رهبری کرد، می‌تواند بهتر و پایدارتر باشد. عارف خاطرنشان کرد که باید از گذشته درس بگیریم و مسیر بهتری برای انجام وظایف خود، به‌ویژه نخبگان و دانشمندان که روی راه امام هستند، ترسیم کنیم. او بیان کرد که توجه دقیق‌تر به ابعاد شخصیتی امام در شرایط کنونی برای جامعه‌ اسلامی بیش از پیش ضروری می‌نماید.

این ارائه در سی و ششمین سالگرد وفات بنیان‌گذار نظام جدید، امام خمینی صورت گرفت. عارف اشاره کرد که امام خمینی پیام خود را فراتر از مرزهای جغرافیایی، قومی و حتی فقهی به جهانیان رساند.

وی تأکید کرد که پس از سال‌ها، زمان آن رسیده است که به ناشناخته‌ها و ناگفته‌های امام بپردازیم، قسمت‌هایی از شخصیت و اندیشه‌ی ایشان که در روایت‌های سیاسی به چشم‌انداز رفته‌اند و امروز نیاز به بازخوانی و بازشناسی دارند. معاون اول رئیس جمهور بیان کرد که در این مسیر، موسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام باید تقدیر ویژه‌ای به عمل آورد تا پایگاه مکتب امام را حفظ کرده و با بازتولید معرفت دینی، اجتماعی و حکمرانی حاصل از آرای ایشان، ما را در شناخت عمیق‌تر امام یاری رساند.

عارف بیان کرد که انقلاب اسلامی ایران پیش از هر چیز یک دگرگونی فرهنگی است، انقلابی برای تحول درونی انسان‌ها، بازسازی نظام ارزشی جامعه و احیای رابطه‌ی انسان با خدا، خویشتن و قدرت. ایشان خاطرنشان کرد که امام خمینی فرهنگ را مسئله‌ی اصلی می‌دانستند که باید انسان‌ساز، مسئولیت‌آفرین و معنابخش باشد.

معاون اول رئیس جمهور توضیح داد که فقه در نگاه امام خمینی یک جریان سیال و در مسیر تکامل بود که پاسخگویی به تحولات زمانه را به عهده داشت. ایشان با اشاره به انعطاف‌پذیری و نوآوری ایشان در چارچوب اصول فقهی، تأکید کردند که امام خمینی فقه را در گستره تاریخ و شرایط متغیر زمانه بازخوانی کرد بی‌آنکه از اصول و مبانی اصیل آن فاصله بگیرد.

وی همچنین به هنر حکومت‌داری امام خمینی در بحران‌ها اشاره کرد و بیان کرد که امام نه تنها رهبر ایام انقلاب بود بلکه پس از پیروزی نیز توانست بر بحران‌های متوالی همچون جنگ تحمیلی، اختلافات داخلی، ترورها و فشارهای جهانی، کشتی انقلاب را هدایت کند. مدیریت بحران و نگاه ایشان ترکیبی از توکل الهی، مشورت با نخبگان و تشخیص مقتضیات زمان بود.

گفته شد که باید جایگاه زن مسلمان فراتر از کلیشه‌ها و محدودیت‌های رایج بازتعریف شود. امام خمینی زن را نیرویی فعال و مؤمن در شکل‌گیری تمدن اسلامی می‌دانستند و حضور و مشارکت فعال زنان در عرصه‌های مختلف، ضامن پیشرفت و استحکام جامعه اسلامی است.

عاrif به اعتماد امام خمینی به جوانان اشاره کرد و بیان کرد که ایشان جوانان را نه صرفاً یک گروه سنی، بلکه اصلی‌ترین سرمایه اجتماعی و فرهنگی کشور می‌دانستند. ایشان به جوانان ایمان راسخ داشتند و بزرگترین مأموریت‌های انقلاب را به آنان سپردند. نگاه میدان‌دادن ایشان به جوانان، امروز نیز می‌تواند چراغ راه برای ارتباط با نسل جدید باشد.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به نکاتی از حوزه و دانشگاه در افق تمدنی ایشان خاطره‌اند و بیان کرد که امام خمینی هم حوزه را احیا کرد و هم دانشگاه را کرامت‌بخش کرد. دانشگاه و حوزه را دو بال اصلی انقلاب می‌دانستند.

وی خاطرنشان کرد که امام خمینی عدالت را بنیاد مشروعيت حکومت دینی می‌دانستند و نگاه ایشان به مستضعفین راهبردی برای نجات انسان و نظام تلقی می‌شد. تشکیل کمیته امداد، جهاد سازندگی و بنیاد مستضعفان ریشه در همین فلسفه عدالت‌گرای امام دارد.

عارف بیان کرد که نگاه امام خمینی به جهان اسلام نگاه ریشه در عمق فکری وحدت اسلامی داشت. ایشان از امت سخن می‌گفتند نه ملت، و برای قدس، کشمیر، لبنان و هر نقطه‌ای که مسلمانان در رنج بودند نگران بودند. ایشان به پیروزی سیاست‌ورزی‌های هیجانی در برابر نگاه امت محور راهنمایی کردند.

در ختمنامه، عارف گفت که باید امام را با زبان روز و برای نسل امروز دوباره بخوانیم. ایشان تأکید کردند که وظیفه‌ی همه ما حفظ نظام جمهوری اسلامی و تقویت آن است که باید احصا شود، تا به سوی اهدافی که در انقلاب ما مبنا بوده، برویم. کنشگران حوزه امام خمینی باید دانشگاهیان را همراه خود قرار دهند تا آینده را بسازند.