نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی که به زودی برگزار میشود، مجدداً توجه جهانی به پرونده هستهای ایران را به خود جلب خواهد کرد. این نشست از نظر رسانهای و سیاسی اهمیت دوچندان پیدا کرده است، به خصوص بهدلیل ت_thumbnail_.gsonهزنیهایی درباره احتمال صدور قطعنامهای علیه ایران. محور اصلی بحثها فعالیتهای هستهای ایران و واکنشهای احتمالی تهران به هرگونه اقدام تنشزا از سوی شورای حکام است.
بدیهی است که صدور قطعنامه، که احتمالاً با فشار کشورهای غربی به رهبری آمریکا و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) پیگیری میشود، میتواند منجر به تشدید تنشها شود. ایران، که تاکراراً بر صلحآمیزبودن برنامه هستهای خود تأکید کرده، چنین اقداماتی را سیاسیکاری و مغایر با روح همکاری با آژانس میداند. مقامات ایران هشدار دادهاند که هرگونه رویکرد غیرسازنده پاسخی متناسب و همزمان از سوی تهران دریافت خواهد کرد. تحلیلگران دیپلماتیک معتقدند که واکنش ایران میتواند طیفی از گزینهها از خروج از NPT گرفته تا کاهش تعهدات برجامی، تقویت فعالیتهای تحقیق و توسعه هستهای یا حتی کاهش همکاری با آژانس را شامل شود. بنابراین، این نشست آزمونی برای توازن دیپلماتیک بین طرفین است و شبکهای از عقلانیت و پرهیز از تنش، کلید حفظ ثبات منطقهای خواهد بود.
بهمنظور تحلیل سناریوهای احتمالی واکنش تهران، با حشمتالله فلاحتپیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و تحلیلگر ارشد حوزه بینالملل، گپوگفتی برپا شده است. حشمتالله فلاحتپیشه تاکید کرده که اگر تروئیکای اروپایی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در نشست فصلی شورای حکام بر تشدید رفتار خود علیه ایران تصمیم بگیرند، این امر ناشی از سیاست آمریکا در مذاکرات با ایران است.
فلاحتپیشه بر این باور است که احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت کمرنگ است، زیرا چین و روسیه میتوانند با استفاده از حق وتو، صدور قطعنامه را جلوگیری کنند. او همچنین معتقد است که آمریکا و اروپا ممکن است در قطعنامه، تهدید ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را به عنوان یک چماق روی سر تهران نگه دارند. در مورد واکنش ایران، فلاحتپیشه میگوید که خروج از NPT در این مقطع کلید نخواهد خورد، اما گزینههای دیگری مانند کاهش نظارتها، افزایش سطح غنیسازی و همکاری با آژانس وجود دارد.
او تاکید میکند که گیسگیری از طرف تمام طرفها بر ادامه مذاکرات است. حتی اگر قطعنامه صادر شود، واکنش ایران کنترلشده خواهد بود و همچنان امکان دستیافتن به توافق وجود دارد. فلاچتپیشه بر این باور است که با بازخوانی گذشته و یادآوری اشتباهات، میتوان به سمت تصمیمگیریهای دقیقتر و مناسبتر حرکت کرد. او همچنین آورده است که معادلات هستهای ایران و مذاکرات برای حصول توافق جدید میبایست مستقل از اهداف منافع خارجی مانند جنگ اوکراین باشند، تا از دوباره شوردن بر منافع دیگران پیشگیری شود.