عباس حاجی‌نجاری، تحلیلگر مسائل منطقه‌ای، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره احتمال برگزاری مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا اظهار کرد: این روزها بار دیگر موضوع مذاکره مطرح شده و برخی مسئولان ایرانی تأکید دارند که اگر قرار است گفت‌وگو انجام شود، باید تضمین‌های واقعی و قابل اتکا از سوی طرف غربی دریافت شود تا دوباره با حملات یا بدعهدی‌های میان راه مواجه نشویم.
وی افزود: پرسش مهم این است که اصولاً در روابط بین‌الملل می‌توان تضمین واقعی و عملی گرفت؟ با توجه به سابقه مذاکرات گذشته که در میانه راه حمله‌ای رخ داد، آیا خواست تضمین به معنی کم‌اهمیت شمردن روند مذاکره نیست؟ در پاسخ باید گفت که ترک مذاکره درست نیست، چون دیپلماسی یکی از ابزارهای اصلی رسیدن به اهداف ملی است اما درخواست تضمین به معنای عدم اعتماد به طرف مقابل است که در گذشته به تعهدات خود پایبند نبوده و ما نمی‌خواهیم همان اشتباه‌ها تکرار شود.
ویژگی‌های مذاکرات هوشمندانه
این کارشناس مسائل منطقه تأکید کرد: مطالبه تضمین نادیده گرفتن تجارب گذشته نیست، بلکه برعکس، نشان می‌دهد برای پیشبرد مذاکرات هوشمندانه باید چارچوب‌های عقلانی و موانع منطقی در نظر گرفته شود؛ این مسئله شرط لازم برای موفقیت مذاکرات است.
حاجی‌نجاری ادامه داد: این خواسته هم به رفتارهای ناپسند گذشته غرب اشاره دارد و هم یک اصل حیاتی برای تحقق مذاکرات مؤثر، دقیق و با عزت است. از این رو اگر سیاست خارجی کشور این مطالبه را دنبال می‌کند، باید جدی گرفته شود و در کنار آن، سایر مطالبات به حق نیز باید مطرح باشند.
وی یادآور شد: نباید فراموش کنیم که در دوره قبل مذاکرات در جریان بود که حمله‌ای صورت گرفت، خسارت‌هایی وارد آمد و طرف مقابل هیچ مسئولیتی نپذیرفت؛ بنابراین درخواست تضمین یعنی مطالبه جبران خسارت‌ها، مجازات متجاوزان و تضمین تکرار نشدن این اقدامات در آینده، که باید در مذاکرات آینده به طور جدی پیگیری شود.
حاجی‌نجاری با اشاره به تبلیغات نادرست برخی گروه‌ها گفت: متأسفانه در برخی فضاها دوگانه‌سازی‌های اشتباهی شکل گرفته که برای مسیر دیپلماسی کشور بسیار خطرناک است و می‌تواند توان چانه‌زنی ما را در سطح منطقه و جهان تضعیف کند. به ویژه در جنگ اخیر، شاهد هماهنگی هوشمندانه میان میدان و دیپلماسی بودیم که این هم‌افزایی باید پس از جنگ هم حفظ شود. در تعامل با اروپا و حتی آمریکا باید این انسجام برقرار بماند، چون قدرت در همین هماهنگی نمایان می‌شود و ما را در مدیریت تحولات کمک می‌کند.
کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: حرکت بر پایه عقلانیت و معیارهای واقعی، شرط اساسی سیاست‌ورزی است. مذاکره‌ای ارزشمند است که در فضای اعتماد اولیه شکل بگیرد، نه در شرایطی که تهدید حاکم است. در مذاکرات گذشته، رهبر معظم انقلاب شرط کردند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و این موضوع ابتدا از سوی طرف مقابل پذیرفته شد اما نهایتاً آن‌ها به تعهدات خود پشت کردند. ورود عقلانی ایران باعث شد افکار عمومی در داخل کشور همراهی کنند و نظام را در این مسیر حمایت کنند.
حاجی‌نجاری افزود: دشمنان مدت‌ها تلاش داشتند تصویر کنند که ایران اهل مذاکره نیست و فقط اهل جنگ است اما واکنش جمهوری اسلامی در دوران مذاکرات و مقابله با حملات باعث شد که مردم پشت نظام بایستند.
وی همچنین گفت: وحدت اجتماعی بی‌سابقه‌ای که در هفته‌ها و ماه‌های اخیر در کشور شکل گرفته، در طول ۴۷ سال گذشته کم‌نظیر بوده و این سرمایه اجتماعی باید حفظ و در آینده به کار گرفته شود.
چشم‌انداز مذاکرات
این کارشناس مسائل منطقه در پاسخ به پرسشی درباره چشم‌انداز مذاکرات و نقش تحولات منطقه‌ای و مکانیسم ماشه گفت: غربی‌ها همچنان بر محدود کردن غنی‌سازی اصرار دارند و قصد دارند موضوع توان موشکی ایران را نیز وارد مذاکرات کنند، به طوری که برخی منابع صهیونیستی حتی خواستار ممنوعیت موشک‌هایی با برد بالای ۴۷۰ کیلومتر شده‌اند.
وی تأکید کرد: مردم ما جنگ و تهدیدها را دیده‌اند و می‌دانند که موشک‌های قدرتمند ایران مانع تهدیدات شده است؛ بنابراین این ادعاهای غرب کاملاً غیرقابل قبول است.
این تحلیلگر مسائل منطقه افزود: با وجود شناخت بدعهدی دشمن، ما نیازمند تقویت ظرفیت‌ها و فرصت‌سازی در مسیر دیپلماسی هستیم و زمان لازم است. باید از همه ابزارها استفاده کرد و مذاکره یکی از آن‌هاست، البته همراه با تقویت میدان. نباید اجازه دهیم طرف غربی با تهدیدهایی مثل مکانیسم ماشه یا ضرب‌الاجل‌های ساختگی، فضای ارعاب ایجاد کند.
حاجی‌نجاری تأکید کرد: اگر چه طرف مقابل به عنوان بدعهد و غیرقابل اعتماد شناخته شده اما مطرح شدن بحث مذاکره از سوی ایران، اگر با هوشمندی پیش رود، می‌تواند به ابزاری مؤثر در تعامل یا مقابله با آمریکا و اروپا تبدیل شود.
وی در پایان گفت: مسیر پیش‌رو هنوز مبهم است و نمی‌توان پیش‌بینی قطعی کرد اما آنچه مسلم است، ادامه مسیر با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی، حفظ وحدت، برخورداری از قدرت بازدارنده و دیپلماسی فعال است.
انتهای پیام
source