رویداد ۲۴| مذاکره ایران و اروپا روز جمعه در استانبول انجام خواهد شد و ایران رسما اعلام کرده که فعلا برنامه‌ای برای مذاکره با آمریکا ندارد. با این حال برخی از ناظران پیش بینی می‌کنند که تهران و واشنگتن تا پایان تابستان به میز مذاکره برگردند. مثلا فرید مدرسی، فعال رسانه‌ای در توییتی نوشت: «ایران و آمریکا تا پایان تابستان، مذاکرات را آغاز می‌کنند؛ حتی اگر اسرائیل و تندرو‌های داخلی سنگ‌اندازی کنند. روند اظهارات مقامات طرفین و شدت گرفتن حملات مخالفان مذاکرات این ادا را اثبات می‌کند.»
این پیش بینی تنها یک حدس شخصی نیست، چون در هفته‌های اخیر، مجموعه‌ای از سیگنال‌ها از سوی تهران و واشنگتن دریافت شده که می‌تواند نشانه‌ای از آمادگی دو طرف برای گفت‌وگوی محدود یا غیرمستقیم تلقی شود.
اروپا و چماق ماشه: مذاکره یا تحریم؟
بر اساس گزارش منابع اروپایی، تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه، انگلیس) به ایران هشدار داده‌اند که برای جلوگیری از فعال‌سازی رسمی «مکانیسم ماشه» باید وارد مذاکره شود. از نظر اروپا، تعلیق یا تجدیدنظر در مسیر تحریم‌های شورای امنیت، منوط به نشان دادن اراده سیاسی از سوی ایران برای تعامل با غرب است.
این هشدار در شرایطی مطرح شده که نشست‌های فنی در استانبول با حضور طرف‌های غربی و مذاکره‌کنندگان ایرانی روز جمعه برگزار خواهد شد و از دید ناظران، می‌تواند پیش‌زمینه‌ای برای بازگشت به مسیر گفت‌و‌گو با آمریکا باشد.
تغییر لحن تهران و ارزیابی محتاطانه واشنگتن
در تهران، مواضع برخی چهره‌های سیاسی و مسئولان دولتی نیز نرم‌تر از ماه‌های قبل شده است. برای مثال، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، طی هفته‌های گذشته در سخنرانی‌های خود تأکید کرده که گفت‌و‌گو را رد نمی‌کند، بلکه شرط آن را «حفظ عزت» دانسته است.
از سوی دیگر، عباس عراقچی، وزیر خارجه، اخیراً در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز مواضعی درباره محو اسرائیل گرفته که نشان می‌دهد تهران قصد ندارد با اظهارات تند برای خود دردسر‌های بیشتری ایجاد کند.
در سوی مقابل، اگرچه دونالد ترامپ، گفته که «اگر ایران نخواهد، مذاکره‌ای در کار نخواهد بود»، اما همین موضع هم حاوی این پیام است که آمریکا فعلاً سیاست فشار حداکثری را معلق نگه داشته و مذاکره را منتفی نمی‌داند.
سفر هیأت آژانس و حرکت روی لبه تیغ
هم‌زمان با این گمانه‌زنی‌ها، تهران موافقت کرده که یک هیأت فنی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ظرف ۲ تا ۳ هفته آینده به ایران سفر کند.
به گفته کاظم غریب‌آبادی، این سفر شامل بازدید از تأسیسات نخواهد بود، اما می‌تواند سیگنالی برای تعامل فنی و باز نگه‌داشتن مسیر دیپلماسی تلقی شود. اقدامی که با استقبال روسیه نیز همراه شده و در آستانه نشست‌های استانبول، نشانه‌ای از کاهش تدریجی تنش‌ها ارزیابی می‌شود.
تحلیل هادیان: تهدید یا مذاکره؛ کدام بازدارنده است؟
آنچه تحلیلگران داخلی نیز در فضای رسانه‌ای مطرح می‌کنند بر این موضوع تمرکز دارد که باید از پیش شرط‌های محقق نشدنی برای بازگشت به مذاکره دست کشید. مثلا ناصر هادیان، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران، به «انتخاب»، گفته: «اینکه گفته می‌شود آمریکا تضمین دهد به ایران حمله نمی‌کند، از موضع ضعف است. اگر هم تضمین دهد، باز هم می‌تواند حمله کند. می‌خواهی چکارش کنی؟»
او معتقد است آنچه بازدارندگی می‌آورد نه توافق، بلکه توان دفاعی ایران و پیامد‌های احتمالی در خلیج فارس است. تحلیل او به روشنی بیانگر آن است که بخشی از بدنه کارشناسی در ایران، مذاکره را صرفاً به‌عنوان یک ابزار، نه یک راه‌حل نهایی، ارزیابی می‌کنند.
گام‌هایی آهسته در مسیر مبهم مذاکره
با کنار هم گذاشتن سیگنال‌های اخیر—از اظهارات فعالان رسانه‌ای گرفته تا تحرکات فنی آژانس و گفت‌و‌گو‌های استانبول—می‌توان به این نتیجه رسید که احتمال بازگشت به میز مذاکره تا پایان تابستان نه قطعی، اما قابل توجه است.
در شرایطی که تحریم‌ها پابرجا مانده و مکانیسم ماشه بر سر پرونده ایران سایه انداخته، مذاکره می‌تواند راهی برای کاهش فشار و کنترل بحران باشد، به‌ویژه اگر آمریکا نیز اراده‌ای برای توافق ولو موقت داشته باشد.
با این حال، همه چیز هنوز در سطح حدس و تحلیل باقی مانده و طرفین همچنان ترجیح می‌دهند پیش از گام عملی، به‌دقت زمین بازی را بررسی کنند.
source