دیدارنیوز: یک کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: ابتدا باید طرف مذاکره کننده با طرف مقابل مشخص باشد و روی انتخاب او نیز اجماع باشد. فکر نمی‌کنم لاریجانی مذاکره کننده خوبی در این قضیه باشد. اگر قرار باشد مذاکراتی انجام شود و مردم از آن حمایت کنند باید این مذاکرات از کانال دولت باشد، چون دولت با رأی مردم سرکار آمده است.

امروز دیپلماسی برای ایران نه تنها مسیر پر پیچ و خمی شده بلکه بعد از جنگ ۱۲ روزه دیگر مسیر قابل اطمینانی به نظر نمی‌رسد. آژانس انرژی هسته‌ای، اروپا و آمریکا مطالباتی دارند که حتی تأمل روی آنها دشوار است چه رسد به آنکه مورد قبول واقع شوند. چین و روسیه نیز در زمان حمله اسرائیل به ایران نمره قبولی دریافت نکردند و در نقطه‌ای ایستادند که بسیار با انتظارات تهران فاصله داشت.

حالا در یک هفته گذشته اتفاقاتی رخ داد که مشخص نیست آخرین نفس‌های دیپلماسی بود یا شروعی که می‌تواند به قدم‌های بلندی در این مسیر منتهی شود. علی لاریجانی حامل پیام مهمی برای پوتین بود، همین موضوع گمانه‌هایی را به وجود آورد که قرار است او بعد از ۲ دهه دوباره به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی برگردد.

موضوع بعدی توافق ایران و آژانس برای برگزاری یک نشست در تهران بود، هر چند که برنامه‌ای برای بازگشت بازرسان آژانس وجود ندارد و دو طرف می‌خواهند راجع به پایه‌ای‌ترین مسائل همکاری گفت‌و‌گو کنند، اما نکته آن است که تهران و آژانس به برگزاری این نشست رضایت دادند.

موضوع سوم از سرگیری مذاکرات تهران و ۳ کشور اروپایی بود. گرچه برگزاری این نشست با نتیجه ملموسی همراه نشد، اما مخالفان مذاکره شدیدا به آن تاختند و حامیان دیپلماسی نیز برخورد سردی نشان دادند؛ در واقع هر دو گروه بر این باورند که مسیر مذاکره با اروپا جز اتلاف وقت ثمر دیگری ندارد.

قاسم محبعلی در گفت‌و‌گو با نامه نیوز درباره مطرح شدن نام علی لاریجانی برای دبیری شورای عالی امنیت ملی و میزان کمک او به عباس عراقچی گفت: سیاست خارجی در اختیار دولت نیست؛ عراقچی هم اخیرا گفت «ما سرباز هستیم»، اما این تعبیر غلطی بود، چون وزیر خارجه در جایگاه سرباز نیست بلکه شأن کارشناس را دارد. حالا اینکه عناصر دیگری چه علنی و چه پنهانی در سیاست خارجی مداخله می‌کنند، خودش یک مشکل است.

کارشناس مسائل سیاست خارجی یادآور شد: ابتدا باید فرد مذاکره کننده با طرف مقابل مشخص باشد و روی انتخاب او نیز اجماع باشد. فکر نمی‌کنم لاریجانی مذاکره کننده خوبی در این قضیه باشد. اگر قرار باشد مذاکراتی انجام شود و مردم از آن حمایت کنند باید این مذاکرات از کانال دولت باشد، چون دولت با رأی مردم سرکار آمده است.

وی افزود: در دوره‌ای مسئولیت مذاکرات با دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، در آن دوره کسانی مذاکره می‌کردند که با طرف‌های بین المللی و مفاهیم خلع سلاح آشنایی نداشتند و اشتباهاتی انجام دادند که نتیجه‌اش صدور ۶ قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل علیه ما بود. بعد از آنکه مسئولیت مذاکره به وزارت خارجه سپرده شد دیگر قطعنامه‌ای علیه ما صادر نشد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی درباره تحولات اخیر حوزه دیپلماتیک گفت: بالاخره جنگی اتفاق افتاد و بعد از ۱۲ روز متوقف شد. حالا شاید راند یا مرحله اول جنگ به پایان رسید و راند‌ها یا مراحل دیگری نیز در پی باشد، در این وضعیت اگر بخواهیم به جنگ نرسیم قبل از آنکه وارد دوره دیگری از درگیری شویم باید اقداماتی انجام دهیم تا فرصت را از طرف‌های جنگ طلب همچون اسرائیل و تندرو‌های آمریکا بگیریم.

وی درباره اشتباه خواندن از سرگیری مسیر مذاکراتی با اروپا افزود: این طور نیست؛ البته اروپا گزینه تمدید مکانیزم ماشه را روی میز گذاشته که ساده نیست، حتی اگر ایران و اروپا روی این موضوع توافق کنند، این مسئله رأی موافقت آمریکا، چین و روسیه را می‌خواهد تا این پیشنهاد را در شورای امنیت وتو نکنند؛ در مجموع به نظر می‌رسد اروپایی‌ها با آمریکا هماهنگ هستند، اگر ما با اروپا به توافق برسیم این بستری برای مذاکرات دوباره ایران و آمریکا با شرایط جدید می‌شود.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی یادآور شد: تاریخ مصرف حرف‌های بین ایران و آمریکا پیش از جنگ ۱۲ روزه گذشته است، چون دیگر مذاکره صرفا در موضوع هسته‌ای معنا ندارد و دو طرف باید وارد مذاکره‌ای جامع شوند. وقتی ما امروز می‌گوییم «وقتی مذاکره می‌کنیم که حمله نظامی به کشورمان نشود» یعنی اینکه انتظارات جدیدی داریم.

وی افزود: تا پیش از جنگ ۱۲ روزه، ایران مذاکره را برای رفع تحریم‌ها انجام می‌داد، اما الان توقع ما جلوگیری از جنگ است و لغو تحریم در اولویت‌های بعدی قرار دارد. امروز سیاست ما در موضوعات مناسبات با آمریکا، غنی‌سازی و منطقه‌ای به سقف خودش رسیده و از این جلوتر نمی‌تواند برود؛ اگر بخواهیم جلوتر برویم باید وارد جنگ شویم تا اراده مان را از آن طریق به طرف مقابل تحمیل کنیم، اما اگر نتوانیم تحمیل اراده را از طریق جنگ به طرف مقابل انجام دهیم، آن وقت باید همه حرف‌های آن طرف را بپذیریم. وقتی وضعیت طوری باشد که ما و آنها نتوانیم حرف‌های طرف مقابل را بپذیریم باید قبل از درگیری جدید وارد مذاکره با آمریکا شویم و برای توافق روی هر سه موضوع امتیازاتی هم بگیریم.

مدیرکل پیشین وزارت خارجه درباره بازشدن مسیر مذاکراتی با آژانس اظهار کرد: آژانس کارگزار شورای امنیت سازمان ملل متحد است. در چارچوب ان پی تی وقتی ما می‌توانیم برنامه هسته‌ای مان را ادامه دهیم و از مواحب آن بهره ببریم که آژانس فعالیت‌های ما را تأیید کند؛ اگر آژانس تأیید نکند یعنی ما عدم پایبندی نشان دادیم و تعهدمان را نقض کردیم بنابراین همکاری شفاف با آژانس الزام آور است وگرنه دچار مشکل می‌شویم، چون گزارش‌های منفی این نهاد مستمسکی برای اسرائیل و آمریکا می‌شود.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: در مجموع امروز نیاز به یک تصمیم شجاعانه داریم که امنیت ملی و حاکمیت ملی در اولویت باشند و سایر موضوعات وقتی در مقابل این دو موضوع قرار می‌گیرند درباره شان انعطاف نشان دهیم.