پس از تایید رسمی خبر کشته شدن یحیی سنوار، رهبر حماس و کسی که فرماندهی ارشد عملیات این گروه تروریستی را در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل را برعهده داشت و منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و به گروگان گرفته شدن حدود ۲۵۰ نفر شد، اکنون پرسش‌هایی درباره آینده مناقشات خاورمیانه مطرح است.
آگهیبنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد که اگرچه اسرائیل حساب خود را با رهبر حماس تسویه کرده، اما «جنگ هنوز به پایان نرسیده است».
بر این اساس آیا باید مرگ سنوار آنهم پس از ترور حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان و اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در ایران را نقطه عطفی در جنگ اسرائیل در غزه دانست یا خیر؟ آیندۀ دیگر نیروهای نیابتی ایران در منطقه چگونه خواهد بود؟
در ادامه، نظر شماری از تحلیلگران بین‌المللی در این باره ارائه می‌شود.
جاناتان پانیکوف، مدیر ابتکار امنیت خاورمیانه در «شورای آتلانتیک» و معاون پیشین سازمان اطلاعات ملی برای خاور نزدیک در شورای اطلاعات ملی ایالات متحده معتقد است که با مرگ سنوار، اگرچه فشارها برای آتش‌بس در غزه افزایش خواهد یافت اما درگیری‌های لبنان ادامه خواهد داشت.
از نظر او، بخش اعظم تشکیلات حماس خواستار توقف درگیری‌ها و طرفدار معاملۀ گروگان‌ها با زندانیان فلسطینی است؛ تا به این ترتیب به درگیری‌ها دست‌کم بطور موقت پایان داده شود.
یحیی سنوار تمایلی به پایان دادن به خصومت‌ها نداشت و به همین دلیل برای ماه‌ها رهبران اسرائیل اصرار داشتند که او مانع اصلی رسیدن به هر توافقی برای آتش‌بس است. اکنون فرصت ارزیابی این ادعا فراهم شده است.
یک رهبر جدید، بویژه یکی از خارج از غزه نیز احتمالا بیشتر از سنوار تمایل به نهایی کردن چنین معامله‌ای خواهد داشت و به همین دلیل جاناتان پانیکوف معتقد است که مرگ سنوار را می‌توان یک گشایش جدید و بهترین اتفاق برای جو بایدن در چند ماه اخیر دانست که به او کمک می‌کند تا دوباره برای آتش‌بس تلاش کند.
برای اسرائیلی‌ها نیز مرگ سنوار یک پیروزی است و شاید بهترین فرصت برای متقاعد کردن رهبران سیاسی خود برای انجام معامله‌ای بر سر گروگان‌ها. بر همین اساس می‌توان انتظار داشت که اکنون فشارهای سیاسی داخلی بر بنیامین نتانیاهو بیش از هر زمان دیگری از زمان آغاز این جنگ باشد.
اما حتی اگر نتانیاهو در این مرحله تمایلی به بررسی پیشنهادات برای توافق آتش‌بس داشته باشد نیز بعید است صرفا به این دلیل که سنوار دیگر رهبر حماس نیست، چالش‌های اسرائیل با چنین توافقی حل و فصل شود.
پانیکوف با اشاره به حملات حزب‌الله در یکسال اخیر به خاک اسرائیل آنهم در حمایت از شبه‌نظامیان فلسطینی، و اکنون عملیات گستردۀ ارتش اسرائیل برای پاکسازی مناطق جنوبی لبنان از تسلیحات و نیروهای حزب‌الله، می‌گوید که بعید است مرگ سنوار بتواند اسرائیل را وادار به تغییر سیاستش در قبال حزب‌الله کند یا از حمله به ایران در تلافی حمله موشکی بالستیک این کشور در اول اکتبر امتناع کند. زیرا برای اسرائیل، ضرورت اطمینان از برقراری مجدد بازدارندگی، هرگز تا این اندازه حائز اهمیت نبوده است.
احمد فواد الخطیب، از همکاران ارشد ابتکار امنیت خاورمیانه در «شورای آتلانتیک» نیز معتقد است که هرج و مرج در داخل حماس پس از مرگ سنوار، ممکن است فرصتی برای بهره برداری از ابهامات و اختلافات برای تسریع در آزادی گروگان‌های باقی‌مانده اسرائیلی و خلع سلاح حماس فراهم کند.
اسرائیل، کشورهای عربی و ایالات متحده اکنون باید برای اعضای باقی‌مانده حماس که سلاح‌های خود را به زمین می‌گذارند و از جنگ دست می‌کشند، عفو عمومی اعلام کنند.
آنها همچنین باید به کسانی که گروگان‌های اسرائیلی را تحویل می‌دهند یا اطلاعاتی را ارائه می‌کنند که به محل اختفای ربوده شدگان مربوط است، پاداش مالی بدهند.
با این وجود پس از مرگ سنوار چند سوال مهم مطرح است؛ از جمله اینکه چه کسی اکنون در داخل حماس کنترل فعالیت‌ها را برعهده دارد و اختیار کافی برای آزاد کردن گروگان‌ها دارد؟ آیا حماس در داخل غزه به واحدهای کوچک و جدا از هم تقسیم شده یا ممکن است بار دیگر یک رهبر موقت برای حفظ این سازمان ظاهر شود؟
آیا سنوار عناصر «میانه‌رو» حماس را از دادن امتیاز در قبال پایان دادن به جنگ بازمی‌داشت یا چنین دیدگاهی از اساس اشتباه است؟ به این ترتیب آیا اکنون می‌توان جنگی را که او آغاز کرده بود، متوقف کرد یا خیر؟
آگهیدیگر اینکه سنوار چه نوع انتقال رهبری را برای پس از مرگش متصور بود؟ آیا پیش از این طرحی را آماده کرده بود که احتمالا شامل آسیب رساندن به گروگان‌های باقی‌مانده اسرائیلی و یکسری اقدامات جنایتکارانه دیگر بشود یا خیر؟
آیا حوثی‌ها بعدی هستند؟
امیلی میلیکن، معاون گروه رسانه و ارتباطات در برنامه‌های خاورمیانه «شورای آتلانتیک» به این موضوع اشاره می‌کند که حذف سنوار و نصرالله توسط اسرائیل آنهم در مدتی کوتاه، باعث کاهش قدرت هر دو سازمان شده و فرصتی را برای حوثی‌های یمن و رهبر آنها عبدالملک الحوثی ایجاد کرده است تا در نقشی جدید و برجسته‌تر در «محور مقاومت» ایران ظاهر شوند.
بنابراین با توجه به تشدید حملات حوثی‌ها، تهران نیز ارائه تسلیحات و قطعات تسلیحات پیشرفته به این گروه را در اولویت قرار می‌دهد تا عملیات دریایی و حملات دقیق‌تر و ویران‌کننده‌تری را علیه اسرائیل به اجرا بگذارند.
میانجی‌گری ایران برای تحویل موشک‌های ضدکشتی روسیه به این گروه نیز احتمالا در همین راستا انجام شده است.
آگهیادامه تهدیدات حوثی‌ها علیه خاک اسرائیل و حمل و نقل دریایی بین‌المللی می‌تواند باعث شود ارتش اسرائیل عملیات ضدتروریستی خود را روی اعضای ارشد حوثی‌های یمن متمرکز کند.
ترور سنوار مشکلات استراتژیک اسرائیل را حل نخواهد کرد
دنی سیترینوویچ، عضو گروه کاری پروژه استراتژی ایران در «شورای آتلانتیک» که قبلاً به مدت ۲۵ سال در واحدهای مختلف فرماندهی در اطلاعات دفاعی اسرائیل خدمت کرده، می‌گوید اگرچه کشته شدن سنوار مهم است اما اگر سیاست فعلی دولت اسرائیل تغییر نکند، مشکلات استراتژیک اسرائیل حل نخواهد شد.
به گفتۀ او، به جرات می‌توان گفت که حتی پس از سنوار، سازمان حماس فرو نخواهد پاشید و بنابراین جنگ بدون هیچ راه‌حل سیاسی ادامه خواهد یافت.
دنی سیترینوویچ معتقد است که اکنون فرصت مناسبی است تا اسرائیل در استراتژی خود در غزه تجدیدنظر کند. این به معنای دستیابی به یک توافق آتش‌بس و در عین حال اجازه دادن به تشکیلات خودگردان فلسطین برای بازگشت به غزه و کنترل تمام فعالیت‌های غیرنظامی آنجا است.
آگهیاین اقدام به کشورهای میانه‌رو خلیج فارس اجازه می‌دهد تا مشارکت خود را در بازسازی غزه افزایش دهند و مشروعیت بین‌المللی اسرائیل را بطور قابل توجهی بهبود می‌بخشد.
با این وجود دیانا بوتو، یک تحلیلگر فلسطینی-کانادایی، در گفتگو با خبرگزاری الجزیره بر این موضوع تاکید دارد که نتانیاهو مدت‌هاست نگران از دست دادن قدرت است، زیرا با خطر زندانی شدن آنهم به دلیل پرونده‌های فساد مالی روبروست. بنابراین حتی پس از کشته شدن سنوار نیز «به دنبال بهانۀ دیگری یا به دنبال شخص دیگری خواهد بود» تا همچنان به این درگیری‌ها ادامه دهد.
او به الجزیره گفت: «نتانیاهو می‌خواهد به اسرائیلی‌ها این باور را تلقین کند که آنها همواره تحت محاصره یا شرایط جنگی هستند؛ این روش او برای کنترل مردم و ماندن در قدرت است.»
عمر رحمان، عضو همکار در اندیشکده «global affairs» مستقر در دوحه نیز به الجزیره می‌گوید: «معتقد نیستم که مرگ سنوار، تمایلات نتانیاهو را برای ادامه تخریب و کاهش جمعیت نوار غزه تغییر دهد.»
آگهیاو نیز بر این باور است که حماس علیرغم آسیب شدید در جریان جنگ اخیر، جان سالم به در خواهد برد و افزود: «از منظر سازمانی، کشتن سنوار موقعیت حماس را برای رهبری و کنترل عملیاتی تنزل می‌دهد اما کلیت این سازمان دست‌نخورده باقی خواهد ماند و مبارزانی دارد که در واحدهایی بدون رهبری متمرکز عمل می‌کنند.»
با این وجود مارک کاتز، عضو ارشد برنامه‌های خاورمیانه «شورای آتلانتیک» و استاد بازنشسته دولت و سیاست در دانشگاه جرج میسون معتقد است که شرایط منطقه‌ای بر چگونگی عملیات نیروهای باقی‌مانده حماس تاثیر خواهد گذاشت؛ زیرا حتی ایران و حزب‌الله (با هدف کاهش درگیری‌های خود با اسرائیل) ممکن است از آتش‌بس استقبال کنند.
این تصمیم حمایت روسیه و چین را در پی خواهد داشت زیرا آنها نیز با کاهش احتمال گسترش جنگ در خاورمیانه، نفس راحتی می‌کشند.
source
سئو سایت