علی‌بمان اقبالی، کارشناس مسائل بین‌الملل و اوراسیا، در مورد روابط ایران و روسیه و همچنین سفر اخیر رئیس‌جمهور ایران به مسکو اظهار داشت: از زمان شکل‌گیری روسیه در پنج تا شش دهه گذشته، روابط قابل توجهی بین ایران و روسیه وجود داشته است، هرچند که این روابط با فراز و نشیب‌هایی نیز همراه بوده است.
وی در ادامه افزود: جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فناوری، ظرفیت‌های مناسبی برای همکاری در حوزه‌های مختلف دارند. با این حال، سطح فعلی روابط دو کشور می‌تواند بسیار بیشتر از این باشد، چراکه هنوز فاصله‌ای بین ظرفیت‌های موجود و وضعیت کنونی همکاری‌ها وجود دارد.
اقبالی با اشاره به همگرایی فزاینده بین تهران و مسکو در سال‌های اخیر، تاکید کرد: در دهه گذشته، تحولی جدید در روابط دو کشور ایجاد شده و اراده رهبران هر دو طرف برای توسعه روابط کاملاً مشهود است. مدیران و کارشناسان نیز در تلاش هستند تا ظرفیت‌های بالقوه را به بالفعل تبدیل کنند. علاوه بر این، هر دو دولت توجه ویژه‌ای به توسعه روابط همسایگی دارند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: روسیه به عنوان بزرگترین کشور جهان و همسایه ایران، دارای ظرفیت‌های ویژه منطقه‌ای، اقتصادی و فناوری است که می‌تواند به یکی از اولویت‌های اصلی سیاست همسایگی ایران تبدیل شود.
**سند همکاری‌های ۲۰ ساله و پوشش نیازهای روز**
اقبالی در مورد سفر اخیر معاون اول رئیس‌جمهور ایران به روسیه و امضای سند همکاری‌های ۲۰ ساله بین دو کشور گفت: این سفر در شرایط کنونی از اهمیت بالایی برخوردار است. امضای این سند مهم، روابط دیرینه دو کشور را تجدید و به‌روزرسانی می‌کند و می‌تواند نیازها و شرایط فعلی را به خوبی پوشش دهد.
وی با اشاره به تحولات سریع در غرب آسیا، افزود: ما در یک دوره تاریخی خاص قرار داریم که تحولات با سرعت زیادی در حال وقوع است. در این شرایط، همکاری و رایزنی سطح بالا بین مقامات دو کشور ضروری است. تهران و مسکو همچنین نقش کلیدی در محور اوراسیا ایفا می‌کنند.
**ایران و روسیه در برابر نظام تک‌قطبی**
این کارشناس در پاسخ به سوالی درباره موضع ایران در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا، گفت: در چهار دهه گذشته، جمهوری اسلامی ایران در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی ایستاده و با نظام تک‌قطبی مقابله کرده است. همکاری ایران و روسیه در موضوعات بین‌المللی، به ویژه در گذر از نظام تک‌قطبی و حرکت به سمت نظم چندقطبی، می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
وی همچنین به همکاری دو کشور در سازمان‌های جدیدالتاسیس مانند شانگهای، بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد و گفت: حضور ایران در این پیمان‌ها می‌تواند به رشد اقتصادی کشور و افزایش صادرات کالاهای ایرانی، حتی در شرایط تحریمی، کمک کند.
**روسیه و تغییر رویکرد در همکاری با غرب**
اقبالی افزود: روس‌ها در دهه‌های پایانی قرن بیستم و اوایل قرن ۲۱ تلاش کردند تا با همکاری غرب، ظرفیت‌های اقتصادی خود را احیا کنند. اما از سال ۲۰۱۰ به بعد، متوجه شدند که غربی‌ها تمایلی به همکاری سودمند و متقابل با مسکو ندارند. از این رو، شاهد تغییر رویکرد روسیه به سمت همکاری‌های منطقه‌ای هستیم.
وی با اشاره به جنگ اوکراین و تحریم‌های غرب علیه روسیه، تاکید کرد: ایران و روسیه می‌توانند در زمینه استفاده از ارزهای ملی و تسهیل مبادلات دوجانبه همکاری‌های مؤثری داشته باشند. روسیه به عنوان یک همسایه مهم، همواره می‌تواند نقش کلیدی در تعاملات خارجی ایران ایفا کند، به ویژه در مناطق قفقاز جنوبی، آسیای مرکزی و غرب آسیا.
**همکاری در صنایع پیشرفته و امنیتی**
این کارشناس همچنین به همکاری دو کشور در حوزه‌های صنایع پیشرفته، دفاعی و امنیتی اشاره کرد و گفت: مقابله با گروه‌های افراطی و تروریسم نیز از موضوعات مهمی است که همواره مورد توجه دو کشور بوده است. افزایش همکاری در این زمینه‌ها می‌تواند منافع مشترک دو کشور را تأمین کند.
**ضرورت افزایش تعاملات مردمی و گردشگری**
اقبالی در پایان به ظرفیت‌های گردشگری دو کشور اشاره کرد و گفت: باید تعاملات مردمی و مبادلات گردشگری بین ایران و روسیه افزایش یابد. روس‌ها سالانه میلیون‌ها نفر به کشورهایی مانند ترکیه و امارات سفر می‌کنند و باید زمینه‌های حضور آن‌ها در ایران نیز فراهم شود. این موضوع شامل استفاده از پول ملی، کارت‌های بانکی، لغو روادید و ایجاد شناخت متقابل بین افکار عمومی دو کشور است.