در یک نشست علمی که اخیراً برگزار شد، موضوع بررسی وضعیت قطبیشدن اجتماعی و سیاسی در جهان با تمرکز بر نقش رسانههای شخصیسازیشده مورد بحث قرار گرفت. این نشست در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس برگزار شد و در آن، دکتر مهشید شهیدی، پژوهشگر اجتماعی، و دکتر کمال اکبری، رئیس دانشکده دین و رسانه صدا و سیما، حضور داشتند.
دکتر شهیدی در این نشست اشاره کرد که امروزه جوامع مختلف با پدیده قطبیشدگی در حوزههای سیاسی و اجتماعی مواجه هستند. وی افزود که در ایران نیز با گسترش رسانههای اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر، نقش این رسانهها در شکلدهی به افکار عمومی پررنگتر شده است. به گفته او، مطالعات نشان میدهد که قرار گرفتن کاربران در معرض اطلاعات مخالف با دیدگاههایشان میتواند به افزایش تساهل و نقدپذیری در جامعه منجر شود.
وی قطبیشدن را به عنوان فاصلهگیری گروههای اجتماعی از نظر سیاسی، عقیدتی و عاطفی تعریف کرد و تأکید کرد که این پدیده پیامدهای اجتماعی گستردهای دارد. به همین دلیل، سیاستگذاران تلاش میکنند تا هزینههای ناشی از این پدیده را کاهش دهند و شکافهای اجتماعی را ارزیابی کنند.
دکتر شهیدی همچنین به سه نظریه اصلی در این زمینه اشاره کرد: حباب فیلتر، مارپیچ سکوت و مواجهه انتخابی. او بیان کرد که چهار عامل اصلی در قطبیشدن سیاسی و اجتماعی در ایران نقش دارند: الگوریتمهای اتاقهای پژواک، نفرتپراکنی در فضای مجازی، انتشار اخبار جعلی و تشدید هویت گروهی.
در ادامه، وی به تحقیقات روانشناسی درباره ارتباط رسانهها با قطبیشدن اشاره کرد و گفت که ویژگیهای شخصی کاربران، مانند انتخاب آگاهانه و زمینههای شخصیتی، در شکلگیری دو قطبیهای سیاسی و اجتماعی در ایران اهمیت زیادی دارند. او همچنین تأکید کرد که هویتهای اجتماعی در مرکز باورهای سیاسی قرار دارند و بر محرکهای اصلی قطبیشدن تأثیر میگذارند.
دکتر کمال اکبری نیز در این نشست با اشاره به تأثیرات جامعه شبکهای جهانی، بیان کرد که منطق حباب فیلتر و سایر دیدگاههای مرتبط باید با توجه به تحولات فناوریهای نوین مانند هوش مصنوعی بررسی شوند. وی بر لزوم توجه به نظریه جامعه شبکهای، پیوند دادن موضوعات مورد مطالعه با شرایط جامعه، و ارائه پیشنهادهای سیاستی و راهبردی تأکید کرد.
این نشست علمی با هدف بررسی دقیقتر پدیده قطبیشدن و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش تأثیرات منفی آن برگزار شد.