«اتحادیه اروپا با طوفانی تمامعیار از بحرانهایی روبهروست که امنیت، اقتصاد و مدل ایدئولوژیک آن را تهدید میکنند و تنها در صورتی میتواند از این شرایط عبور کند که هزینههای دفاعی خود را افزایش و روابط تجاریاش را با سایر مناطق گسترش دهد.» این هشداری است که در گزارش نشست امنیتی مونیخ ۲۰۲۵ آمده است.
این گزارش سالانه که روز دوشنبه، چند روز پیش از نشست رهبران جهان، وزرا و مدیران دفاعی در کنفرانس امنیتی مونیخ منتشر شد، تأکید میکند که پیامدهای منفی چندقطبی شدن نظم بینالمللی در حال غلبه است و بهویژه چشمانداز اتحادیه اروپا برای آینده جهان را با چالش مواجه کرده است.
در بخش دفاعی این گزارش تصریح شده است که جنگ روسیه علیه اوکراین، ساختار امنیتی مشارکتی اروپا را از بین برده و بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید این بحران را تشدید میکند.
حمله گسترده روسیه به اوکراین باعث شد کشورهای اروپایی هزینههای دفاعی خود را افزایش دهند. بیشتر اعضای اتحادیه اروپا که عضو ناتو نیز هستند و پیشتر از رسیدن به هدف این ائتلاف نظامی برای اختصاص ۲٪ از تولید ناخالص داخلی به دفاع بازمانده بودند، اکنون این هدف را محقق کردهاند.
بااینحال، گزارش تأکید دارد که این افزایش هزینهها همچنان ناکافی است، بهویژه با توجه به نیازهای اوکراین و هشدارهایی مبنی بر اینکه روسیه ممکن است ظرف پنج تا هشت سال آینده جنگ خود را به خاک ناتو گسترش دهد. همچنین به این نکته اشاره شده که دولت جدید آمریکا بهطور جدی به اتحادیه اروپا فشار میآورد تا مسئولیت بیشتری در قبال امنیت خود بپذیرد.
بهعنوان نمونه، ترامپ خواستار افزایش هدف هزینههای نظامی ناتو به ۵٪ شده است. رقمی که هیچیک از اعضای این ائتلاف در حال حاضر به آن نمیرسد. او همچنین گفته که روسیه را به انجام «هر کاری که بخواهد» علیه متحدانی که هزینه کافی پرداخت نمیکنند، تشویق خواهد کرد.
گزارش تأکید دارد که اتحادیه اروپا باید راههایی برای افزایش بیشتر هزینههای دفاعی خود، علیرغم محدودیتهای مالی، بیابد، از پراکندگی صنعت دفاعی خود عبور کند و همکاریهایش را با کشورهای ثالث، بهویژه نروژ و بریتانیا، گسترش دهد.
رهبران اتحادیه اروپا در حال حاضر در تلاشند تا راههایی برای افزایش هزینهها و تولید نظامی بیابند، چراکه برآوردها نشان میدهد این اتحادیه در دهه آینده با کمبود مالی ۵۰۰ میلیارد یورویی در این حوزه مواجه خواهد شد.
گزینههای پیشنهادی شامل گسترش مأموریت بانک سرمایهگذاری اروپا، کاهش محدودیتهای زیستمحیطی و اجتماعی برای بانکهای خصوصی اروپایی بهمنظور تسهیل سرمایهگذاری در پروژههای دفاعی، و انتشار اوراق قرضه یورویی برای تأمین مالی این هزینهها است. رهبران اتحادیه همچنین اخیراً از کمیسیون اروپا خواستهاند تا بررسی کند که آیا امکان تغییر قوانین مالی اتحادیه برای خارج کردن هزینههای دفاعی از محاسبات بودجه ملی کشورها وجود دارد یا خیر.
در تاریخ ۱۹ مارس، یک «کتاب سفید دفاعی» منتشر خواهد شد که قابلیتهای نظامی مورد نیاز اتحادیه و گزینههای تأمین مالی آن را مشخص میکند.
شوک اقتصادی و فشارهای تجاری
این گزارش همچنین اشاره میکند که واقعیت جدید ژئوپلیتیکی، مدل اقتصادی سنتی اتحادیه اروپا را نیز تضعیف کرده و پیروزی ترامپ در انتخابات احتمالاً این روند را تسریع خواهد کرد.
رئیسجمهور آمریکا تهدید کرده که تعرفههایی را علیه اتحادیه اروپا اعمال خواهد کرد و روز یکشنبه اعلام کرد که بر واردات فولاد و آلومینیوم به ایالات متحده ۲۵٪ تعرفه وضع خواهد کرد، اقدامی که میتواند اتحادیه اروپا را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
همچنین، تعرفههای آمریکا علیه چین میتواند پیامدهای منفی گستردهای برای اروپا داشته باشد، زیرا ممکن است پکن را وادار کند با سیل صادرات ارزان و یارانهای به بازارهای اروپایی، واکنش نشان دهد.
علاوه بر این، سیاستهای تقابلی واشنگتن، پکن و مسکو در حال تضعیف نهادهای بینالمللی، از جمله سازمان تجارت جهانی، است.
به گفته نویسندگان گزارش، اتحادیه اروپا باید روابط تجاری خود را متنوع کرده و با کشورهای جنوب جهانی مشارکتهای جدیدی ایجاد کند حتی اگر این امر مستلزم «امتیازات دردناک» برای امضای این توافقات باشد، اقدامی که با توجه به مخالفتهای فعلی با توافق مرکوسور دشوار به نظر میرسد.
چالشهای داخلی و خطر تفرقه ایدئولوژیک
علاوه بر فشارهای خارجی، اتحادیه اروپا با چالشهای داخلی ایدئولوژیک نیز مواجه است که تحت تأثیر مداخلههای خارجی تشدید شدهاند.
در حال حاضر، احزاب راست افراطی در هفت کشور عضو اتحادیه در قدرت هستند و نمایندگان قابل توجهی در پارلمان اروپا دارند، امری که مدل دموکراسی لیبرالی مورد حمایت اتحادیه اروپا را به چالش کشیده است.
فرانسه و آلمان، دو عضو اصلی اتحادیه، نیز از این روند در امان نماندهاند؛ احزاب «اجتماع ملی» در فرانسه و «آلترناتیو برای آلمان» در این کشورها نفوذ قابل توجهی در فضای سیاسی و عمومی دارند.
گزارش هشدار میدهد که این شکاف ایدئولوژیک میتواند وحدت اتحادیه اروپا و توانایی آن در تصمیمگیری را در این برهه حساس تاریخی تضعیف کند.
بهطور کلی، در میان کشورهای گروه هفت، تنها ایالات متحده است که انتظار دارد طی ده سال آینده امنتر و ثروتمندتر شود. این در حالی است که پس از انتخاب ترامپ، نگرانی از تهدیدات ناشی از آمریکا، بهویژه در آلمان و کانادا، بهشدت افزایش یافته است.
کنفرانس امنیتی مونیخ و حضور مقامات ارشد
چندین مقام ارشد اتحادیه اروپا در کنفرانس امنیتی مونیخ که از ۱۴ تا ۱۶ فوریه برگزار میشود، شرکت خواهند کرد؛ از جمله اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، آندریوس کوبیلیوس، کمیسر دفاعی، و کایا کالاس، مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
از سوی ایالات متحده، جیدی ونس، معاون رئیسجمهور، و کیث کلاگ، نماینده ویژه واشنگتن در امور اوکراین و روسیه، در این کنفرانس حضور خواهند داشت. ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، نیز از دیگر شرکتکنندگان خواهد بود.
source